Niegdyś ludność rozproszona była na wsiach, na których każde gospodarstwo utrzymywało drób, świnie, krowy oraz konie. Do wiejskich dzieci zwykle należała opieka nad inwentarzem, z czego często czerpały przyjemność, wynikającą z odpowiedzialności za żywe istoty.
Obecnie dzieci żyjące w miastach mają znikomy kontakt ze zwierzętami gospodarskimi. Rodziny mogą sobie pozwolić na utrzymywanie psów, kotów, gryzoni, papużek czy rybek, co pozwala nauczyć dziecko odpowiedzialności za żywą istotę, zabija nudę, powoduje więź między dzieckiem a zwierzęciem. Zwierzęta gospodarskie natomiast widywane są przez dzieci zwykle przez okno jadącego samochodu.
Tymczasem wiele badań potwierdza korzystny wpływ zwierząt na ludzi. Ich następstwem było powstanie grupy terapii – animaloterapii (zooterapii). Należy podkreślić, że zooterapia kierowana jest nie tylko do osób chorych czy z niepełnosprawnością. Świetnie sprawdza się u dzieci nadpobudliwych, jest lekiem na niepokój ruchowy i emocjonalny.
W zależności od gatunku zwierzęcia wykorzystywanego w terapii wyróżnia się:
– hipoterapię (konie),
– felinoterapię (koty),
– dogoterapię (psy),
– onoterapię (osły),
– delfinoterapię.
Zasadniczo zooterapię można podzielić według zakresu pracy ze zwierzęciem na:
– zajęcia z udziałem zwierząt (AAA – Animal Assisted Activities);
– terapię z udziałem zwierząt (AAT – Animal Assisted Therapy);
– edukację z udziałem zwierząt (AAE – Animal Assisted Education).
Co daje dziecku hipoterapia?
Konie to najbardziej lubiane zwierzęta spośród tych żyjących na wsi. Pierwotne środowisko życia koni spowodowało, że to zwierzęta o niezwykle wyczulonych zmysłach, przez co bardzo wrażliwe na sygnały otoczenia, jednocześnie stadne, więc chętnie wchodzące w relację z innym osobnikiem. Koń uosabia z jednej strony wolność, siłę i moc z drugiej wrażliwość i delikatność. Hipoterapia może przybierać różne formy, od gimnastyki na końskim grzbiecie po usprawnienie intelektualne, poznawcze, emocjonalne.
Kontakt z koniem zapewnia dziecku nowe perspektywy, zwiększa poczucie zaufania do siebie i poprawia samopoczucie. Spojrzenie na świat z grzbietu konia zapewnia przeżycie mocy i górowania, tak potrzebnych w rozwoju małego dziecka.
Kontakt z końmi stymuluje wzrok, słuch, węch, dotyk, zapewnia doznania termiczne, równoważne. Przebywając w pobliżu konia dziecko może zachwycać się monumentalnością zwierzęcia, słuchać jak kopyta rytmicznie uderzają o ziemię, poczuć charakterystyczny zapach jego skóry. Dotyk miękkiej, ciepłej sierści ma działanie uspokajające. Doznania dotykowe, zwłaszcza we wczesnym okresie życia mają podstawowe znaczenie dla rozwoju emocjonalności dziecka i jego kontaktów z ludźmi. Kołysanie na końskim grzbiecie, noszenie, ciepło nawiązują do pierwiastka macierzyńskiego, który kojarzy się z poczuciem bezpieczeństwa.
Konie w swojej wyjątkowości żyją „tu i teraz”, poprzez swoją wrażliwość są mistrzami komunikacji niewerbalnej, która u ludzi służy do wyrażania emocji i uczuć.
Hipoterapia w przedszkolu?
Innowacyjną formą rozwoju inteligencji emocjonalnej dzieci są zajęcia edukacyjne z udziałem konia, prowadzone w przedszkolach. Oprócz wiedzy na temat opieki, żywienia i użytkowania koni, zapewniają rozwój empatii, poprzez poprawę komunikacji niewerbalnej. Czynności pielęgnacyjne wykonywane przy koniu oraz przejażdżka na kucu stymulują zmysły, uczą asertywności, przełamywania lęków, zwiększają poczucie własnej wartości. Program zajęć jest tak skonstruowany, aby stopniowo wprowadzać dzieci w świat koni.
Katarzyna Neuberg-Zuchowicz
Więcej informacji o zajęciach z udziałem konia w przedszkolach na profilu zaKUCaj Bawi i Uczy.
fot. Marzena Ługiewicz
