Istnienia samego skoku rozwojowego u dziecka naukowo nie udowodniono, ale przecież faktem naukowym jest, że rozwój układu nerwowego małych dzieci następuje w niesamowitym tempie i bywa, że czasem niemal z dnia na dzień obserwujemy u dziecka jakąś nową umiejętność albo całą ich grupę. To oznacza, że układ nerwowy przyswoił coś, nad czym bardzo intensywnie pracował przez ostatnich kilka/kilkanaście dni – dni ciężkich dla rodziców, ale przede wszystkim dla dziecka.
Po czym rozpoznać, że dziecko przechodzi skok rozwojowy?
Płaczliwość, nerwowość, słabszy apetyt, mniej spokojny sen, mocniejsza potrzeba bliskości rodzica i wszelkie inne zachowania od tych, które rodzice znają na co dzień, mogą sugerować skok rozwojowy. Mogą, ale nie muszą – może to być też ząbkowanie, początek infekcji albo po prostu gorszy nastrój naszego maluszka. Czasem skok rozwojowy może charakteryzować się tym, że dziecko przestaje wykonywać czynności, z którymi już sobie radziło (przewracać się na brzuszek, chwytać zabawkę itp.) Warto zaufać swojej intuicji, bo przecież nikt tak jak rodzice nie zna dziecka i to właśnie rodzicielskie wyczucie bardzo często potrafi bezbłędnie rozpoznać zachowania, które wymagają konsultacji lekarskiej od tych, które wynikają ze skoku rozwojowego.
Jak pomóc dziecku w trakcie skoku rozwojowego?
Jesteśmy zmęczone, sfrustrowane marudzeniem malucha i mamy wrażenie, że już nigdy nie oderwie się od piersi, a my już nigdy nie weźmiemy prysznica. Spójrzmy jednak na dziecko pod kątem bezradności kogoś, kto przechodzi ogromną psychiczną przemianę i nie rozumie co się z nim dzieje. Ktoś taki potrzebuje i szuka w rodzicach ciepła, poczucia więzi, bliskości, pocieszenia, bezpieczeństwa, komfortu. Takie nastawienie do trudnych dni naszego dziecka pozwoli lepiej znosić bezsenne noce i ból pleców podczas dźwigania. Należy pamiętać też, że każdy skok rozwojowy się kończy a w finale czeka na nas znów uśmiechnięty brzdąc oraz jego nowe umiejętności.
Skoki rozwojowe dziecka
Pierwsze skoki rozwojowe trwają kilka dni, im dziecko starsze, tym czas skoków nieco się wydłuża. Należy oczywiście pamiętać, że ramy czasowe skoków rozwojowych są tylko ogólną sugestią, bo przecież każdy maluch rozwija się w swoim własnym tempie i nie wszystkie muszą umieć jednocześnie siadać, mówić czy chodzić.
Pierwszy skok rozwojowy – 4-5 tydzień życia dziecka
Pierwsze tygodnie życia dziecka określane są czasem jako okres przejściowy między życiem w łonie mamy a samodzielnym funkcjonowaniem. W okolicach pierwszego miesiąca maleństwo zaczyna próbować podnosić główkę leżąc na brzuszku, skupiać wzrok na twarzach rodziców albo kontrastowych – czarno-białych przedmiotach. Może go zacząć razić ostre światło żarówki. Pojawiają się pierwsze łzy. To bardzo dużo zmian. Nic dziwnego, że na tym etapie dziecko przestaje być noworodkiem. Jest już niemowlakiem.
Drugi skok rozwojowy – 7-8 tydzień życia dziecka
Zaledwie trzy tygodnie później niemowlę ma przed sobą kolejny ogromny skok w swoim rozwoju. Zaczyna uważniej obserwować świat wokół siebie – fascynuje go mimika twarzy rodziców i coraz częściej świadomie się uśmiecha. Codzienne rytuały pozwalają mu lepiej zrozumieć rzeczywistość, wyczuwa więc, że po kąpieli jest masaż a potem posiłek. Odkrywa swoje rączki i nóżki – zaczyna nimi wymachiwać. Intensywnie pracuje nad próbami wydawania dźwięków.
Trzeci skok rozwojowy – 11-12 tydzień życia dziecka
Ten skok jest bardzo związany z rozwojem zmysłów i spostrzegawczości. Dziecko zaczyna zauważać szczegóły czy różnice np. w tonie mówienia rodziców, zaczyna głużyć, potrafi także głośno piszczeć. Ruchy robią się coraz bardziej skoordynowane, zaczyna chwytać ulubione zabawki i próbować wkładać je do buzi. Regularnie w buzi lądują też rączki. Maluszek odwraca główkę, zaczyna próby modulacji głosu.
Czwarty skok rozwojowy – 18-20 tydzień życia dziecka
Maluszek staje się ruchliwy i jeszcze bardziej ciekawy świata. Zaczyna ćwiczyć, by przewracać się na boki, może mu się już udawać przewrót z pleców na brzuch! Podpiera się wtedy na przedramionach i próbuje dosięgać przedmioty. Zabawki przekłada z rączki do rączki. Wodzi wzrokiem za rodzicami, potrafi zasygnalizować, że jest najedzony.
Piąty skok rozwojowy – 22-26 tydzień życia dziecka
To dość długo trwający skok, a więc i spore wyzwanie dla cierpliwości rodziców. Półroczne dziecko zaczyna odczuwać lęk separacyjny, co potęguje jego niepokój. Nie rozumie jeszcze, że wychodzący z pokoju rodzic za chwilę do niego wróci. Maluszek staje się nieufny wobec otoczenia. Próbuje też samodzielnie siadać i pełzać. Dostrzega różnice w odległościach między przedmiotami i lubi eksperymentować – rzuca zabawkami, bawi się włączając i wyłączając światło.
Szósty skok rozwojowy – 36-40 tydzień życia dziecka (8 miesięcy)
8-miesięczny brzdąc szybko pełza w stronę ulubionej zabawki, ćwiczy raczkowanie i i chwytanie przedmiotów z pomocą kciuka. Głośno oznajmia światu w jakim jest nastroju i pokazuje różne emocje np. przytulając misia. To czas intensywnego rozwoju inteligencji. Dziecko rozumie już logicznie wiele pojęć – wie na przykład, że słowo „pies” oznacza psa w domu, narysowanego w książeczce i tego na ulicy. Zaczyna dzielić świat na kategorie.
Siódmy skok rozwojowy – 41-46 tydzień życia dziecka (11 miesięcy)
Naśladowanie odgłosów zwierząt i pierwsze słowa złożone z prostych sylab (baba, mama, tata) to ogromna radość dla rodziców. Na jakiś czas słowo „nie” prawdopodobnie stanie się teraz jednym z ulubionych… Dziecko naśladuje dorosłych i zaczyna rozumieć sekwencje pewnych czynności. Wie doskonale, że brudne ubranie należy wrzucić do kosza na pranie. Wskazuje paluszkiem interesujące go rzeczy. Potrafi schodzić tyłem z kanapy, wspina się, próbuje przemieszczać się bokiem przy meblach.
Skoki rozwojowe po ukończeniu 1. życia dziecka
Skoki rozwojowe nie kończą się wraz z pierwszymi miesiącami życia malucha. Po pierwszych urodzinach także występują, choć są nieco rzadsze i mniej spektakularne.
Skoki rozwojowe po pierwszym roku życia dziecka to przede wszystkim dalszy rozwój mowy (świadome wymawianie kilku słów, naśladowanie dźwięków) i nauka chodzenia. Dziecko rozumie już bardzo dużo z tego co słyszy i potrafi wykonywać proste polecenia. Mocno rozwija się koordynacja – dziecko próbuje „rysować” czy budować wieże z klocków. Do 18 miesiąca życia dziecko opanuje sztukę chodzenia, zacznie biegać i wspinać się na fotel. Będzie segregowało zabawki i pomagało rodzicom w prostych czynnościach. Będzie umiało nazwać domowników, zrobić „pa pa” na pożegnanie czy zagrać w „kosi łapki”.
Są dzieci, które skoki rozwojowe przechodzą niemal podręcznikowo, ale są też i takie, których rodzice nie zauważają różnicy w zachowaniu maluszka aż do osiągnięcia nowej umiejętności. Każde dziecko jest inne i może się okazać, że Wasz maluch zniesie te intensywne okresy rozwoju układu nerwowego zupełnie bezboleśnie. Czego i dziecku, i rodzicom życzymy.
