Zapomniane oblicza – Szczecin

"Zapomniane oblicza. Motyw twarzy na zabytkach archeologicznych z ziem polskich od IV tysiąclecia p.n.e. do XVII w. n.e."

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

otwarcie wystawy: 18 września 2013 (środa), godz. 18.00, wstęp wolny

wystawa czynna: 19 września 2013 – 15 stycznia 2014

godziny otwarcia: wtorek, środa, sobota, godz. 10.00-18.00
czwartek, godz. 10.00-20.00
niedziela, godz. 10.00-16.00
poniedziałek, piątek – nieczynne

bilety: normalne 10 zł / ulgowe 5 zł / rodzinne 15 zł / wstęp wolny w soboty

autor: Tomasz Skorupka (Muzeum Archeologiczne w Poznaniu)

kurator: Dorota Kozłowska (Muzeum Narodowe w Szczecinie)

organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu

partner: Maciej Soja – Fotografia

patronat medialny: Poland-art, Radio Szczecin, Głos Szczeciński, Moje Miasto Szczecin, Magazyn Miejski Trendy, Telewizja Pomerania, TVP Szczecin, Echo Szczecina, wSzczecinie.pl, Wzp24.pl, nachStettin.com, Rondo Kultury

Mająca przekrojowy charakter ekspozycja „Zapomniane oblicza" prezentuje 53 zabytki archeologiczne z motywem twarzy ludzkiej, datowane od IV tysiąclecia p.n.e. do XVII w. n.e., które pochodzą z różnych rejonów Polski. Aspekt twarzy ludzkiej stanowi pretekst do pokazania, na przestrzeni bardzo długiego czasu, niewielkiego wycinka kultury materialnej, jakim jest niewątpliwie sztuka plastyczna.

Sztuka figuralna neolitu (5500 r. p.n.e. – 2300 r. p.n.e.) charakteryzuje się daleko posuniętą stylizacją przedstawień plastycznych, przedmioty o kształtach bardziej realistycznych są rzadkie. Figurki neolityczne wiąże się najczęściej z przejawami kultury duchowej, z kultem płodności i urodzaju. Ze znaczącym okresem epoki brązu (2300 p.n.e. – VII w. p.n.e.) związany jest fenomen kultury łużyckiej, która w ciągu blisko tysiącletniego trwania stworzyła unikalną sztukę figuralną. Bardzo liczne i różnorodne są figurki zoomorficzne, przedstawienia zwierząt, ryb i ptaków, a co ciekawe – do rzadkości należą wyobrażenia postaci ludzkich. We wczesnej epoce żelaza (VII-IV w. p.n.e.) w strefie Pomorza Wschodniego mamy do czynienia z tzw. kulturą pomorską. W jej ramach ciekawym zjawiskiem są elementy obrządku pogrzebowego. W grobie zbudowanym z płyt i kamieni umieszczano popielnice z plastycznymi lub rytymi wizerunkami twarzy. Najbardziej realistyczne przedstawienia pochodzą z VI w. p.n.e., w kolejnych stuleciach są już one coraz mniej wyraziste, a w końcu ulegają całkowitemu uproszczeniu. W okresie przedrzymskim i rzymskim (III w. p.n.e. – V w. n.e.) rozwija się osadnictwo związane głównie z kulturą przeworską i wielbarską. Wyobrażenia twarzy ludzkiej występują w tym okresie przede wszystkim na licznych przedmiotach metalowych zarówno użytkowych, jaki i ozdobach. Z okresu przedchrześcijańskiego znamy jedynie wizerunki bogów. Twarze świętych są równie częste w początkach chrześcijaństwa, zdecydowanie mniej jest natomiast odwzorowań twarzy postaci świeckich, głównie władców. Wyobrażenia zwykłych śmiertelników zaczynają dominować dopiero w kolejnych wiekach.

Zabytki prezentowane na wystawie użyczyły następujące instytucje: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze, Muzeum Częstochowskie w Częstochowie, Muzeum Miejskie Wrocławia, Muzeum w Międzyrzeczu, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Muzeum Zamojskie w Zamościu, Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska mgr Alina Jaszewska w Zielonej Górze.

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego współprowadzona przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego