Jaką może mieć moc, tłumaczy pisarz Žiga X. Gombač, autor literatury dla dzieci ze Słowenii. Teraz jego opowieściami mogą się cieszyć także i polscy młodzi czytelnicy.
Jaka była Twoja inspiracja do napisania książki Czarno-białe? Czy było to jakieś konkretne wydarzenie z życia codziennego, czy może ogólna sytuacja społeczno-polityczna?
Žiga X. Gombač: Wpłynęła na mnie ogólna atmosfera społeczna. Historię zawartą w Czarno-białym nosiłem w sobie przez lata. Jestem bardzo wrażliwy, jeśli chodzi o kwestię różnicowania ludzi na podstawie narodowości, statusu społecznego czy płci. Nie zgadzam się i stanowczo sprzeciwiam dzieleniu ludzi na lepszych i gorszych.
Przez lata starałem się wyrazić swoje uczucia i poglądy jak najmniejszą liczbą słów. W końcu pomysł na tę książkę przyszedł mi do głowy pewnego poranka 2016 roku, kiedy kryzys migracyjny w Słowenii sięgnął zenitu. Zadałem sobie pytanie, jak to się stało, że niektórzy ludzie mogą żyć spokojnie i cieszyć się codziennością w swoich domach, zaś inni nie mieli tyle szczęścia, więc muszą porzucać swój dobytek i opuszczać kraje w poszukiwaniu lepszego życia. Co się stanie, gdy te dwa światy się spotkają? Odpowiedzią na to pytanie jest historia odmalowana w Czarno-białym.
Książka wyjaśnia dzieciom, na czym polegają stereotypy i uprzedzenia. To dość abstrakcyjne i skomplikowane pojęcia. Czy uważasz, że użycie tylko dwóch kolorów w ilustracjach – naturalnie, czarnego i białego – pomaga dzieciom je zrozumieć na zasadzie pokazania kontrastu?
Tak, jestem o tym przekonany. Właściwie to był mój pomysł, który przedstawiłem ilustratorowi. Moje przesłanie jest proste: kwestie rasizmu i nacjonalizmu można postrzegać wyłącznie czarno-biało. Albo je potępiasz i będziesz z nimi walczyć, albo otwarcie się do nich przyznajesz i czynisz z nich część swojego życia.
Jaką masz radę dla rodziców, którzy chcieliby rozmawiać z dziećmi na trudne tematy i poruszać delikatne sprawy? Czy uważasz, że literatura dziecięca może w tym pomóc?
Zdecydowanie. Literatura dziecięca może być punktem wyjścia do rozmowy z naszymi dziećmi na drażliwe tematy. Dobra historia powinna otworzyć temat do dyskusji. Ale nie zawsze jest to konieczne. Czasami sama historia wywiera wystarczające wrażenie, by nieść silne przesłanie – niekiedy nawet w zaledwie kilku słowach. W innym przypadku opowieść jest tylko zalążkiem, z którego możemy stworzyć pomysł na teatrzyk lub kreatywne warsztaty dla naszych maluchów.
Grafiki odgrywają istotną rolę w książce, właściwie opowiadają historię równolegle z tekstem. Czy miałeś własną wizję, jak powinny wyglądać, czy też ilustrator Damijan Stepančič otrzymał wolną rękę na wykonanie projektu?
Damijan jest znany w Słowenii jako geniusz ilustracji. Kiedy usłyszałem, że będzie się zajmował szatą graficzną Czarno-białe, byłem szczęśliwy i pewny co do rezultatu. Zilustrował już kilka moich książek, więc wiedziałem, że i tym razem przygotuje wspaniałą oprawę artystyczną. Łączy nas też ciekawostka z życia prywatnego: Damijan to promotor dyplomu mojej córki, która studiuje na ASP.
Czarno-białe należy do cyklu książek wydanych przez Wydawnictwo RM w ramach projektu Kreatywna Europa współfinansowanego przez Unię Europejską, którego celem jest promocja europejskich wartości takich, jak tolerancja, różnorodność kulturowa czy promocja wspólnego dziedzictwa. Miasto Dzieci objęło patronat nad całą serią.
Nasza recenzja książki Czarno-białe TUTAJ
