Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie – wystawy

W okresie letnim Zamek jest czynny:

• wystawy czasowe i ekspozycje stałe codziennie (oprócz poniedziałków) w godzinach 10.00-20.00
• Zamkowa Wieża codziennie w godzinach 10.00-20.00
• zamkowe dziedzińce codziennie do godziny 24.00

WYSTAWY CZASOWE

Wielcy Hetmani Rzeczypospolitej
Galeria Północna (wejście B,D)
Wystawa czynna do 23 września.
bilety 6 zł (normalny), 4 zł (ulgowy)

Najwyższym dowódcą i administratorem wszystkich sił zbrojnych Rzeczypospolitej był monarcha. Jako że nie mógł on osobiście sprawować kontroli nad armią, jego zastępcami z pełnomocnictwami królewskimi byli hetmani. Wywodzili się oni zwykle z wielkich rodów, znani byli również ze swych działań na polu gospodarki, polityki czy kultury, czasami jednak to właśnie godność hetmańska nobilitowała ród. Urzędy hetmańskie sprawowane były na przestrzeni ponad trzystu lat: hetman wielki koronny (1503 – 1794) czyli dowódca armii polskiej, hetman wielki litewski (1497 – 1794) czyli dowódca armii litewskiej oraz ich zastępcy: hetman polny koronny (1492 – 1794) i hetman polny litewski (1521 – 1794). Ekspozycja ukazać ma w szerokim kontekście historyczne i kulturowe bogactwo naszego kraju, przybliżyć społeczeństwu mało znane i częściowo zapomniane fakty z dziejów Rzeczypospolitej.

Na wystawie zostanie przybliżonych kilkanaście postaci hetmanów, którzy swym życiem i czynami na stałe wkroczyli do panteonu narodowych bohaterów, odznaczyli się w działalności militarnej czy też politycznej lub zapisali w dziejach Polski trwały ślad swymi osobowościami. Obok nich pojawią się postaci okryte niesławą zdrady. Pojawią się więc portrety oraz eksponaty dotyczące: Adama Mikołaja Sieniawskiego, Jana III Sobieskiego, Hieronima Augustyna Lubomirskiego, Jana Karola Chodkiewicza, Jana Klemensa Branickiego, Jana Tarnowskiego, Jana Zamoyskiego, Janusza Radziwiłła, Jerzego Radziwiłła, Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, Józefa Potockiego, Krzysztofa Radziwiłła, Michała Kazimierza Radziwiłła, Michała Ogińskiego, Mikołaja Potockiego, Pawła Jana Sapiehy, Romana Sanguszko, Seweryna Rzewuskiego, Stanisława Jana Jabłonowskiego, Stanisława Koniecpolskiego, Stanisława Rewery Potockiego, Stanisława Żółkiewskiego i Stefana Czarnieckiego.

Wystawa powstała w oparciu o użyczenia eksponatów z zasobów polskich muzeów. Składają się na nią muzealia związane z hetmanami polnymi i wielkimi koronnymi i litewskimi: portrety, ryciny, obrazy batalistyczne, militaria (np. siodło, pas kontuszowy, karwasz husarski, napierśnik i naplecznik zbroi husarskiej, szabla „augustówka", hełm typu pappenheimer, kapalin husarski, karabela, jatagan, prochownica), wota i paramenty liturgiczne ich fundacji (np. ufundowane dla kościołów na Polesiu: monstrancja fundacji Radziwiłłów, ornat fundacji Potockich, ornat fundacji Radziwiłłów), a także starodruki i rękopisy (m.in. listy, dokumenty królewskie, pamiętniki, artykuły wojskowe).

Kuszenie – 20 lat później. Instalacja rzeźbiarska, film animowany
Wystawa prac Sylwestra Ambroziaka
Galeria Gotycka (wejście J)
bilety 6 zł (normalny), 4 zł (ulgowy)
Wystawa czynna do 26 sierpnia.

Wiele lat temu Sylwester Ambroziak (ur. 1964), uznawany dziś za jednego z najoryginalniejszych polskich rzeźbiarzy, na użytek swojego dyplomu na warszawskiej ASP stworzył specjalny gatunek ogromnego, kostropatego humanoida o prymitywnych kształtach, za długich kończynach, wydatnych genitaliach, łysej głowie i wyłupiastych oczach. Wszystkie cechy stwora świadczyły o jego prymitywizmie, pierwotności instynktów, jakimi się kieruje i całkowitym zanurzeniu w naturze, w najmniejszym nawet stopniu nieskażonej kulturą. Postać ta, na początku wykonywana z drewna, potem także z innych materiałów oraz przeniesiona na ekran w animacji, stała się znakiem firmowym twórczości artysty. Przy jej pomocy Sylwester Ambroziak w niepokojący sposób opowiada o kłopotliwej naturze człowieka, często maskowanej, zniekształcanej i neutralizowanej przez kulturę.

Fragmenty
Wystawa prac Anny Gałuszki
sala Jana Fryderyka (wejście B,D)
bilety 6 zł (normalny), 4 zł (ulgowy)
wystawa czynna od 6 lipca do 12 sierpnia

Prezentowane na wystawie prace Anny Gałuszki to pomysły zaczęte – fragmenty, czasami nie do końca zrealizowane, przeistaczają się, jeszcze przed ukończeniem stając się czymś nowym. Wydaje się, że zupełnie nie pasują do myśli, która przyświecała im na początku, tak, jakby pojawiały się na przekór. Ceramiczne serca, które stają się formami naczyniowymi; gałęzie drzew przechodzące w instalacje; ptasie gniazda, korzenie i pnie drzew, a także ptaki – na gałęzi, leżące martwe, wiszące, multiplikacje. Część prac uzupełniają cienie odmalowywane przez artystkę na ścianach.
Ciekawy jest również proces wytwarzania form, które przeistaczają się w dzieła sztuki – jest to ceramika lepiona i odciskana w formach gipsowych. Formy ulepione są z gliny szamotowej, wypalane na biskwit w temperaturze 900 stopni, potem zaś malowane szkliwami i angobami i wypalane w temperaturze 1050 stopni.

Biebrzuchy
Plakatony Leszka Żebrowskiego
sala Elżbietańska (wejście B,D)
bilety 6 zł (normalny), 4 zł (ulgowy)
Wystawa czynna od 13 lipca do 12 sierpnia

Prace cenionego plakacisty już kilkakrotnie gościły w Zamku Książąt Pomorskich, ciesząc się niesłabnącym zainteresowaniem odbiorców. Jego twórczość charakteryzuje się oryginalnością i zamiłowaniem do eksperymentowania z różnorodnymi środkami wyrazu. Wystawa „Biebrzuchy" to niezwykle inspirująca opowieść o ludziach, zjawach i innych tajemniczych stworzeniach zamieszkujących dolinę zaczarowanej rzeki – Biebrzy. Oprócz plakatów odnajdziemy tu połączenie rysunków ze zdjęciami wykonanymi przez autora podczas jego wypraw do zielonego cudu Polski. W pracach tych daje się zauważyć fascynacja twórczością Józefa Chełmońskiego i Jacka Malczewskiego.

EKSPOZYCJE STAŁE

Komnaty księcia Jerzego I (wejście B, D)
Na dworze książąt pomorskich
bilet normalny 6 zł, bilet ulgowy 4 zł

Ekspozycja została urządzona w tzw. komnatach księcia Jerzego I dzięki dotacji celowej z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego. W zamku szczecińskim zachował się niewielki zespół zabytków związanych z książętami pomorskimi: sarkofagi, malowidła renesansowe w wieży więziennej, płyta kommemoracyjna Barnima III, dekoracje kamieniarskie. Ponieważ nie zachowało się wyposażenie zamkowe, przy urządzaniu wystawy Na dworze książąt pomorskich posiłkowano się wypożyczeniami zabytków z zasobów Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku oraz Archiwum Państwowego w Szczecinie, a także w drodze zakupów własnych.
Na wystawie można zobaczyć film dokumentalny Świat w kabinecie z 1936, poświęcony arcydziełu wykonanemu w latach 1610-1617 na zlecenie księcia Filipa II. Film został udostępniony z zasobów Republiki Federalnej Niemiec.

Muzeum Zamkowe – skrzydło wschodnie (wejście J)
Dzieje siedziby książęcej w Szczecinie
Pompa funebris książąt z dynastii Gryfitów
Gabinet Lubinusa
Cela Czarownic
bilet normalny 6 zł, bilet ulgowy 4 zł

W gotyckich pomieszczeniach prezentowane są wystawy:

Gabinet Lubinusa jest ukoronowaniem prac polegających na pozyskiwaniu przez Zamek obiektów związanych z osobą Eilharda Lubinusa, słynnego geografa, matematyka i poety żyjącego na przełomie XVI i XVII w. W skład ekspozycji wchodzą wyjątkowe zabytki europejskiej kartografii, których autorem był sam Lubinus – „Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego", „Mapa Księstwa Rugijskiego" oraz „Nowa Najświetniejsza Mapa Księstwa Pomorskiego". W Gabinecie znajdą się również repliki używanych przez geografa instrumentów kartograficznych, oryginał prowadzonego przez niego w trakcie wędrówki po Pomorzu dziennika oraz historyczne ryciny i mapy związane ze Szczecinem.

Cela Czarownic to ekspozycja odnosząca się do losów Sydonii von Borck, szlachcianki z pomorskiego rodu, która – oskarżona o uprawianie czarów – została w 1620 r. ścięta i spalona na stosie. W skład wystawy wchodzą: holograficzna prezentacja multimedialna opowiadająca historię Sydonii, akta dotyczące jej procesu i śmierci, narzędzia tortur wypożyczone z Muzeum Narodowego w Krakowie, a także uzupełnione opisami reprodukcje rycin związanych z polowaniami na czarownice. Dodatkowo, Celę Czarownic wzbogaca seria prac Andrzeja Maciejewskiego, które są współczesną interpretacją dziejów oskarżonej o czary szlachcianki.

Dzieje siedziby książęcej w Szczecinie

Na wystawie prezentujemy dwujęzyczne (polsko-niemieckie) plansze opisowe, poświęcone dziejom zamku szczecińskiego uzupełnione zdjęciami archiwalnymi i współczesnymi. Obok plansz na ekspozycji znalazła się słynna Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego sporządzona w latach 1610-1618 przez kartografa Eilhardusa Lubinusa na zlecenie księcia Fillipa II, oraz drzewo genealogiczne szczecińskiej linii książąt pomorskich z lat 50. XVI wieku i miedzioryt z ok. 1600 autorstwa Georga Brauna i Hansa Hogenberga, przedstawiający Szczecin z lotu ptaka. Ekspozycję uzupełniają eksponaty pochodzące z wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie zamku i podzamcza w latach 1947, 1948 i 1973 oraz makieta zamku wykonana na początku lat 80. XX wieku.

Pompa funebris książąt z dynastii Gryfitów
Ekspozycja została urządzona w tzw. komnatach księcia Jerzego I dzięki dotacji celowej z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego.
Na wystawie Pompa funebris prezentowane są sarkofagi książęce, nadające ekspozycji atmosferę zadumy nad kondycją życia, podkreślające wątek śmierci i przemijania. Sarkofagi stanowią wyjątkowe źródło informacji o historii Księstwa Pomorskiego i jego władcach. Z opisów znajdujących się na wiekach dowiadujemy się o życiu książąt, ich czynach, latach panowania i o ziemiach którymi władali. Na wieku każdego z sześciu sarkofagów znajduje się również dewiza, którą w swoim postępowaniu kierowali się władcy Pomorza. Wystawie sarkofagów towarzyszy film Pompa funebris – pogrzeb Gryfity oraz opisy mówiące o obrzędach towarzyszących ceremoniom pogrzebowym. Integralną częścią ekspozycji są rzeźby barokowe o tematyce religijnej.