Dzieła sztuki rusznikarskiej ze zbiorów polskich – Toruń

Dom Eskenów, ul. Łazienna 16
Wernisaż wystawy: 8 listopada
Wystawa czynna: 9 listopada 2013 r. – 2 marca 2014 r.
Kurator: Aleksandra Mierzejewska

Broń jako dzieło sztuki, a nie tylko rzecz o bardzo konkretnym przeznaczeniu, od dawna fascynowała ludzi. Kiedyś przedmiot świadczący o zamożności i statusie społecznym właściciela, dziś zabytek gromadzony przez muzea na całym świecie i obiekt marzeń wielu kolekcjonerów i bronioznawców.

Przygotowana przez Muzeum Okręgowe w Toruniu wystawa „Dzieła sztuki rusznikarskiej ze zbiorów polskich" jest efektem takiej właśnie fascynacji niewątpliwą urodą dawnej broni. W największych polskich muzeach zachowało się sporo egzemplarzy broni palnej, które swym pięknem mogą oczarować największych sceptyków tego rodzaju zabytków. Do muzeum toruńskiego sprowadzone zostały dzieła rusznikarzy z warsztatów Polski południowej, czyli słynne strzelby „cieszynki". Złocone i srebrzone, bogato inkrustowane kością i masą perłową, są dumą właścicieli – Muzeum Narodowego we Wrocławiu i prywatnych kolekcjonerów. Również w prywatnych rękach znajduje się prezentowana na wystawie bardzo rzadka para pistoletów z zamkami skałkowymi typu francuskiego z ok. 1680 r., a wykonana najprawdopodobniej przez cieszyńskiego mistrza Kaspara Woldera. Drugi podobny komplet znajduje się w The Royal Armouries Leeds w Anglii. Największym i jednym ze starszych obiektów na wystawie będzie mierzący blisko 3 m. muszkiet z ok. 1600 r. ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu. Obok broni zaprezentowane zostały także, nieraz wyjątkowo interesujące, akcesoria strzeleckie – często wykonane ze szlachetnych metali, bogato zdobiono prochownice, ładownice, probierze i podsypki. Wśród nich pojawiła się nawet narzynka – przedmiot służący do gwintowania śrub w warsztatach rusznikarskich, niezwykle rzadko spotykany w polskich muzeach.

Łącznie pokazano prawie sto eksponatów, pochodzących z Muzeum Zamkowego w Malborku, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Miejskiego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Okręgowego w Toruniu oraz od prywatnych kolekcjonerów.

Aleksandra Mierzejewska