Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju, które ma bardzo różnorodne objawy i stopnie nasilenia. Dzieci cierpiące na tą przypadłość mają trudności w sferze społeczno–emocjonalnej, zaburzoną komunikację i objawy zachowań atypowych. Bez wątpienia autyzm budzi strach i lęk u rodziców, głównie dlatego, że nie określono jednoznacznej przyczyny jego powstania. Nic dziwnego, że rodzice z wnikliwością obserwują każde niepokojące zachowanie swojego malucha.
Kiedy można zobaczyć pierwsze objawy?
Jednym z największych zagrożeń dla dzieci z autyzmem jest zbyt późna diagnoza. Złożoność objawów powoduje, że rodzice zwlekają z pójściem do specjalisty lub mylnie interpretują zachowanie dziecka. Bez prawidłowej diagnozy trudno rozpocząć terapię. Im wcześniej dziecko zacznie ćwiczyć, tym większa jest szansa, że niepokojące objawy się wyciszą, a trudne zachowania się nie pojawią. Ważna jest więc codzienna obserwacja rodziców z porównywaniem każdego etapu rozwoju.
Pierwsze sygnały można dostrzec już po ukończeniu 9 miesiąca życia. Nawet tak małe dziecko może pokazywać typowe zachowania ze spektrum autyzmu. Co ważne, nie zawsze autyzm rozwija się stopniowo, czyli od pierwszych miesięcy. Czasami pojawia się gwałtownie i dziecko nagle traci wcześniej nabyte umiejętności. Ratunkiem okazuje się więc jak najszybsza interwencja ze strony rodziców i specjalistów.
Niepokojące objawy autyzmu
Nie ma jasno ustalonych, konkretnych objawów, które pojawiają się w autyzmie. Każde dziecko, w obrębie tego zaburzenia, ma inne trudności i boryka się z innymi problemami. Wyróżniono jednak niektóre zachowania, które mogą być początkiem rozwoju cech autystycznych. Warto podzielić je, uwzględniając etapy rozwoju i możliwości dziecka. Poniższe objawy są więc podzielone ze względu na wiek dziecka.
Objawy autyzmu u dzieci poniżej 16 miesiąca
– dziecko nie reaguje i nie patrzy na twarz rodziców
– występuje tendencja do długich, jednostajnych zabaw (dziecko nawet przez godzinę bawi się jedną zabawką)
– brak reakcji na obecność i nieobecność rodziców
– brak wspólnego pola uwagi (dziecko nie patrzy na to, na co patrzy rodzic)
– częste zapatrywanie się w jedno miejsce, „wyłączanie się”
– niechęć do przytulania, głaskania, dotykania
– brak wskazywania paluszkiem
– brak prób komunikacji werbalnej (gaworzenia, wydawania dźwięków w celu zwrócenia na siebie uwagi, pojedynczych słów)
Objawy autyzmu u dzieci powyżej 16 miesiąca życia
– unikanie kontaktu wzrokowego
– brak umiejętności naśladowania (dziecko nie powtarza „pa pa”, „bam bam”)
– opóźniony rozwój mowy
– brak zabaw tematycznych (karmienie lalki, gotowanie, jazda ciężarówką itp.)
– zachowania agresywne i autoagresywne
– mała potrzeba kontaktów społecznych, niechęć do dzieci
– zabawy stereotypowe (kręcenie kółek, bujanie się, układanie klocków w rządku)
– tendencja do wyłączania się, zamyślania
– niechęć do zmian (dziecko chce chodzić cały czas tą samą drogą, jeść te same produkty, ubierać się w te same ciuchy itp.)
Wymienione objawy są bardzo różnorodne. Pojawienie się jednego niepokojącego zachowania nie musi oznaczać autyzmu, ale jeśli dziecko wykazuje wiele objawów, to jest to silne wskazanie do diagnozy. Warto pamiętać, że im wcześniejsza diagnoza, tym szybciej można rozpocząć terapię, która może zapobiec pogłębieniu się trudnych zachowań. Na autyzm nie wynaleziono jeszcze leku, więc nie jest to uleczalne zaburzenie. Odpowiednie działanie terapeutyczne umożliwia jednak u wielu dzieci bardzo dobre funkcjonowanie w życiu dorosłym. Warto więc przyjrzeć się swojemu dziecku i sprawdzić, czy nie wykazuje niepokojących zachowań.
