A czy poznając świąteczne tradycje można jednocześnie odkrywać geografię? Oczywiście, że tak! Różne kraje przeżywają ten sam czas w nieco inny sposób – jedne zwyczaje są nam znajome, inne potrafią naprawdę zaskoczyć.
Książka „Zwyczaje Świąteczne Dookoła Świata” zabiera dzieci w wyjątkową, świąteczną podróż do szesnastu miejsc na świecie: Polski, Francji, Holandii, Hiszpanii, Danii, USA, Węgier, Wielkiej Brytanii, Meksyku, Włoch, Grecji, Niemiec, Turcji, Filipin, Madagaskaru oraz na wyspy Karaibów.
Gotowi wyruszyć w podróż po świątecznych zwyczajach różnych krajów? Czas na Włochy i Grecję!
Włochy
Włosi są znani z tworzenia szopek bożonarodzeniowych, które są tam często bardziej popularne niż choinki. Wiele rodzin buduje w domach piękne, pełne szczegółów szopki – z domkami, pasterzami, aniołami i zwierzątkami. W niektórych miasteczkach powstają ogromne szopki pod gołym niebem, a bywają też „żywe” – z prawdziwymi ludźmi w rolach Maryi, Józefa i pasterzy!
W Wigilię (La Vigilia) je się wielką, postną kolację – oczywiście z mnóstwem ryb i owoców morza: dorsz solony (baccalà), spaghetti z małżami, małże, krewetki… W zależności od regionu podaje się siedem, dziewięć, a czasem nawet trzynaście różnych dań! W niektórych miejscowościach rozpalane są ogromne ogniska bożonarodzeniowe – żeby przypomnieć światło, które Jezus przyniósł na świat.
Dla włoskich dzieci prawdziwy dzień prezentów to nie 25 grudnia, tylko 6 stycznia – Święto Trzech Króli, czyli Epifania! W nocy z 5 na 6 stycznia po domach lata na miotle dobra stara czarownica o imieniu La Befana. Wsuwa się przez komin i napełnia dziecięce pończochy albo specjalne skarpetki: grzecznym wkłada słodycze i małe prezenciki, a niegrzecznym… kawałeczek „węgla” (w rzeczywistości to czarna, słodka cukierkowa bryłka!).
***************
Według włoskiej tradycji Trzej Królowie, wędrując do Betlejem, poprosili o drogę starszą kobietę. Opowiedzieli jej o Dzieciątku Jezus, ale staruszka nie zdecydowała się wyruszyć z nimi. Gdy jednak zmieniła zdanie i przygotowała podarunki, było już za późno — Święta Rodzina opuściła stajenkę. Od tego czasu Befana wędruje po świecie, szukając małego Jezusa i obdarowując dzieci prezentami.
Co przynosi Befana? Befana odwiedza dzieci nocą z 5 na 6 stycznia, zostawiając podarki w skarpetach zawieszonych przy kominku. Grzeczne dzieci dostają słodycze i drobne prezenty, a niegrzeczne – symboliczny „węgiel”. Włosi często zostawiają jej wieczorem mandarynkę lub coś do picia, aby podziękować za wizytę. Ciekawe, prawda?
A teraz rzuć okiem na mapkę: między jakimi morzami leżą Włochy?
Znajdź dwie największe włoskie wyspy.
Z jakimi krajami graniczą Włochy?
Znasz stolicę Włoch?
**********************************************
Grecja
W Grecji Boże Narodzenie wygląda trochę inaczej… i jest przepięknie! Zamiast samej choinki (choć oczywiście też bywa), w wielu greckich domach i wioskach dekoruje się małą łódeczkę zwaną karavaki. Ozdabia się ją światełkami i stawia w widocznym miejscu – to symbol wielkiej miłości Greków do morza i życzenie, żeby wszyscy marynarze bezpiecznie wrócili na święta do domu.
Greckim „Mikołajem” jest Święty Bazyli (Agios Vasilis) – dobrotliwy biskup, który przynosi prezenty dzieciom… w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia (bo właśnie wtedy przypada jego święto, czyli Nowy Rok!).
Greckie Boże Narodzenie trwa pełne dwanaście dni – od 25 grudnia do 6 stycznia. Przez cały ten czas w kominku musi płonąć ogień, żeby odpędzić złośliwe chochliki zwane kallikantzaroi. Te śmieszne, psotne stwory wychodzą na świat tylko w tych dwunastu dniach i uwielbiają płatać figle!
Największe, finałowe święto przypada 6 stycznia – Objawienie Pańskie (po grecku Theofania albo Fota). Wtedy ksiądz rzuca drewniany krzyż do morza, rzeki albo jeziora, a odważni młodzi ludzie skaczą do chłodnej wody, żeby go wyłowić. Ten, kto przyniesie krzyż z powrotem na brzeg, dostaje specjalne błogosławieństwo na cały rok.
*******************
Rano w wigilię Bożego Narodzenia, 31 grudnia i 6 stycznia dzieci chodzą od domu do domu z piosenkami „Ta Kalanda”. Uderzają w metalowe trójkąty, niosą ozdobne lampiony lub modele łódek (karavaki) i życzą gospodarzom szczęścia. W zamian dostają melomakarona (mięciutkie ciasteczka miodowo-cynamonowe z orzechami), kourabiedes (śnieżnobiałe, kruche migdałowe ciasteczka obsypane górą cukru pudru), orzechy albo drobne pieniądze. Nie masz ochoty czegoś upiec? 🙂
A teraz mapka!
Grecja ma ponad 2500 wysp (ok. 1/5 powierzchni kraju!), z czego zamieszkałych jest 165. Największa z nich to Kreta – znajdź ją na mapie.
Jakie morza opływają Grecję? Znasz jeszcze jakieś greckie wyspy? A jak nazywa się stolica Grecji i gdzie leży?
