Ząbkowanie dziecka. Z jednej strony radosne oczekiwanie na pierwszy ząbek, z drugiej mnóstwo obaw związanych z tym kiedy, jak rozpoznać i jak pomóc. Ile maluchów, tyle historii związanych z ząbkowaniem. Czy są więc jakieś stałe i pewne objawy nadchodzącego ząbkowania? Sprawdźmy…
Kiedy pojawiają się pierwsze ząbki?
Pierwsze trudności pojawiają się już przy próbie ustalenia, kiedy pierwszy ząbek się pojawi. Poradniki dla rodziców wskazują najczęściej czas między 5. a 9. miesiącem życia niemowlaka. Jednak oczywiście nie ma tutaj żadnej zasady, bo wystarczy kilka odwiedzin na forach dla rodziców i już się okazuje, że są maluchy, które zaczęły ząbkowanie już przed czwartym miesiącem życia, a są i takie, które ukończyły pierwszy rok bez jednego ząbka. Dopiero brak ząbków w wieku półtora roku może być powodem niepokoju rodziców.
Tak naprawdę ząbki dziecka zaczynają się tworzyć już w pierwszym trymestrze ciąży. Potem aż do końca ciąży zawiązki zębów obrastają warstwowo twardym szkliwem. Maluszek przychodzi więc na świat z ukrytymi, ale już wykształconymi ząbkami mlecznymi, które po porodzie wciąż jeszcze otaczane są szkliwem. Na końcu tworzy się korzeń, który wypycha koronę zęba na zewnątrz dziąseł. To, kiedy zęby „wyjdą na światło dzienne” uzależnione jest od wielu czynników, między innymi od genów. Jeśli jedno z rodziców ząbkowało późno, istnieje spore prawdopodobieństwo, że i ich dzieci będą miały pierwszy ząbek niezbyt wcześnie.
W jakiej kolejności wyrzynają się ząbki?
Najprawdopodobniej pierwsze pojawią się dolne jedynki. Chyba nie ma nic słodszego niż uśmiech maluszka – posiadacza dwóch takich ząbków. Zazwyczaj dość szybko po nich wyrzynają się górne jedynki. Następne pojawią się dolne i górne dwójki, a potem zęby trzonowe. Ostatnie wychodzą kły oraz drugie trzonowe. Łącznie w buzi dziecka pojawi się 20 zębów mlecznych. Dla małego organizmu to nie lada wysiłek, dlatego ząbkowaniu mogą towarzyszyć różnego rodzaju – mniej lub bardziej męczące – dolegliwości, które dają się we znaki i dziecku i rodzicom .
Ząbkowanie – objawy
Jak to zwykle z dziećmi bywa, nie ma jednego schematu oznak, że zbliża się ząbkowanie. Jego objawy mogą być zupełnie różne, a zdarzają się i tacy mali szczęściarze, którzy przechodzą ten proces bezboleśnie. To także nie jest tak, że oznaki ząbkowania rozpoczynają się jednego dnia i tak samo nagle kończą. Tak jak wyrzynanie się zęba jest długim procesem o różnej intensywności tak i jego objawy mogą słabnąć i się nasilać, występować pojedynczo albo w kumulacjach.
10 najczęściej występujących objawów ząbkowania dziecka:
1. Poddenerwowanie i niepokój
Już na kilka tygodni przed powitaniem pierwszego zęba dziecko może odczuwać dyskomfort związany przebijaniem się ząbków przez dziąsła. Ból, swędzenie i towarzyszące mu rozdrażnienie stają się wtedy codziennością maluszka. To wpływa na problemy ze snem, a czasem także z ssaniem. I – niestety – może trwać dość długo…
2. Nadmiar śliny
Jeśli ktoś widzi śliniącego się niemowlaka, na pewno usłyszycie, że to zapowiedź ząbkowania. Tak może być, ale wcale nie musi. U kilkutygodniowych dzieci mocno uaktywniają się ślinianki. Dziecko nie potrafi sobie jeszcze radzić z taką ilością śliny, więc jej część po prostu z buzi wypływa. Mój synek ślinił się kilka tygodni przed ząbkowaniem. Potem sytuacja się uspokoiła, a ząbki pojawiły się dopiero po jakimś czasie. W okresie intensywnego ślinienia trzeba pamiętać, aby dziecko więcej piło.
3. Potrzeba gryzienia
Tutaj znów może się okazać, że próby brania do buzi wszystkiego, co jest w zasięgu małych rączek, to po prostu ciekawość świata a nie ząbkowanie. Maluchy badają przecież wszystko swoją buzią. Jednak gdy ta potrzeba żucia robi się nerwowa i maluch złości się gryząc rączki czy przedmioty – może się okazać, że powodem są wrażliwe na dotyk dziąsła. Warto mieć zawsze pod ręką czystą pieluszkę i miękkie gryzaki (schłodzone w lodówce przyniosą ulgę), ponieważ dziecko chcąc ulżyć sobie w cierpieniu, sięga po wszystko, co tylko mieści się w buzi.
4. Rozpulchnione dziąsła
Przygotowujące się na pierwszy ząbek dziąsła stają się bardziej miękkie i mogą być lekko spuchnięte. Gdy ząbki są już blisko wyjścia, można je nawet zobaczyć na przykład gdy dziecko wkłada do buzi przezroczysty gryzak i przyciska do dziąsła. Wtedy biały zarys zębów w dziąśle jest dobrze widoczny. My podglądaliśmy dolne jedynki już na dwa tygodnie przed ich wyjściem! Na dziąsłach mogą się też pojawić niebiesko-sine krwiaki. Z doświadczenia wiem, że dzieje się to częściej przy wyrzynaniu górnych ząbków.
5. Tarcie ucha i policzka
Dziecko nerwowo łapie za ucho i trze policzek? Tak, to może być oznaka ząbkowania. Wyrzynanie się ząbków boli. Ból ten może promieniować na całą stronę twarzy, a dziecko w ten sposób próbuje sobie z nim poradzić. Uwaga! Pocieranie ucha może się jednak także wiązać z jego infekcją!
6. Zaczerwienione policzki
Ząbkowanie to wysiłek dla organizmu. Jego skutkiem mogą być nie tylko zaczerwienione dziąsła, ale też policzki, a nawet uszy – szczególnie po tej stronie, po której pojawi się ząb. W aptekach są dostępne specjalne żele do smarowania dziąseł, które odrobinę łagodzą dokuczliwe objawy. Warto rozważyć taki zakup.
7. Luźniejsze stolce
W czasie ząbkowania kupy mogą mieć luźniejszą konsystencję. Dopóki nie jest ich wiele więcej niż na co dzień oraz nie mają charakteru biegunki, nie ma powodów do niepokoju. Należy tylko pilnować, by maluszek więcej pił i uzupełniał niedobory wody w organizmie. Natomiast biegunka nie powinna być traktowana jako objaw ząbkowania i w takim przypadku zawsze należy udać się do pediatry – małe dzieci bardzo szybko się odwadniają!
8. Stan podgorączkowy
Stan podgorączkowy u niemowlaka to temperatura poniżej 37,9 stopnia Celsjusza i dość często towarzyszy wyrzynaniu się ząbków. Dopóki trwa krótko i nie przechodzi w gorączkę, nie ma powodów do niepokoju. Gdy jednak termometr pokazuje powyżej 38 stopni, trzeba się problemowi przyjrzeć bliżej. Podobnie jak biegunka, tak i gorączka nie powinna wynikać z ząbkowania. Zdarza się, że ząbkowanie osłabia organizm i jest on bardziej narażony na infekcję. Dlatego z gorączką podczas wyrzynania się ząbków także koniecznie trzeba udać się do pediatry.
9. Problemy skórne
Gdy maluszek mocno się ślini, może się zdarzyć, że wokół ust i na brodzie skóra będzie podrażniona. Tutaj trzeba delikatnie osuszać podrażnione miejsca i smarować je preparatami natłuszczającymi, ale takimi, które nie zaszkodzą, gdy dostaną się do buzi malucha. Nam polecono maść na podrażnione sutki. Także pupa niemowlaka może nie najlepiej znosić ząbkowanie. Zdarza się, że w czasie wyrzynania ząbków u dzieci pojawiają się zaczerwienienia a nawet odparzenia mimo że wcześniej nie było ze skórą pupy żadnych problemów. Oczywiście warto też wtedy sprawdzić czy pieluszki lub kosmetyki pielęgnacyjne nie podrażniają skóry dziecka. Zdarzają się także przypadki krostek na brzuszku, plecach, a nawet na całym ciele. Każdą wysypkę powinien obejrzeć lekarz.
10. Nietypowe oznaki ząbkowania
Moje dziecko na 2 tygodnie przed pokazaniem się dolnych jedynek łzawiło z prawego oka. Lekarz sugerował problemy alergiczne, ale łzy skończyły się wraz z pojawieniem się pierwszego ząbka. Ząbkowaniu może także towarzyszyć katar lub kaszel. Ten ostatni może być wynikiem krztuszenie się nadmiarem śliny. Jeśli objawy te stają się dokuczliwe i widać, że się rozwijają, trzeba wykluczyć z lekarzem inne – niż ząbkowanie – przyczyny takie jak przeziębienie czy alergia.
Ząbkowanie dziecka to wyzwanie dla rodziców, ale przede wszystkim dla samego maluszka, który obolały i rozdrażniony nie potrafi zrozumieć, co się z nim dzieje. Dlatego tak ważne, aby poświęcić mu jeszcze więcej uwagi, cierpliwości i czułości. Po jakimś czasie dziecko przyzwyczaja się do niedogodności i kolejne ząbki wita już spokojniej i mniej boleśnie. Czego wszystkim maluszkom serdecznie życzymy!
