Co to jest tablica manipulacyjna
Tablica manipulacyjna to po prostu drewniana płyta, do której przymocowane są przedmioty do wszelkich eksperymentów i „badań” małymi rączkami – włączniki, zasuwki, dzwonki czy klamki. To mnóstwo intrygujących elementów, które dzieci będą sprawdzać. Tablice nazywane są też sensorycznymi dlatego, że to zabawka nawiązująca do metody Montessori pozwalająca dzieciom na samodzielne eksplorowanie otaczającego świata.
Zalety tablicy sensorycznej
Dzięki tablicy manipulacyjnej dziecko może dotykać rzeczy, które go otaczają, a do których może mieć utrudniony dostęp (np. włączniki światła) lub mogą być w codziennym użytkowaniu niebezpieczne (np. wtyczka prądowa, kluczyk do kłódki).
Poznając różne materiały (drewno, plastik, metal, folię, tkaninę) i faktury (chropowatość, gładkość, miękkość, twardość) mały człowiek rozwija integrację sensoryczną czyli zdolność do gromadzenia, porządkowania i składania w całość pojedynczych bodźców w pełne funkcje mózgu. A gdy te są dobrze rozwinięte, ma to pozytywny wpływ na małą i dużą motorykę, zdolność przyswajania informacji, umiejętności szkolne (pisania, czytania) czy koncentrację.
Tablica za każdym razem stanowi dla dziecka nowe wyzwanie. Dzieci dotykają umieszczone na niej przedmioty, obserwują, co się z nimi dzieje. Zauważają, że coś można przesunąć, coś wcisnąć, rozwiązać, obrócić… Na różne sposoby ćwiczą rączki i korelację ręka – oko. Ćwiczą myślenie przyczynowo – skutkowe, rozwiązywanie prostych sytuacji problemowych, analizę logiczną i wyobraźnię.
Dlaczego warto samodzielnie zrobić tablicę manipulacyjną?
Choćby ze względów finansowych. Koszty tablic w sklepach internetowych wahają się między 250 a 700 zł. To niemały wydatek na zabawkę. Wykonując samodzielnie tablicę można bardziej zróżnicować przedmioty, dopasować je do wieku dziecka i jego indywidualnych zainteresowań. Inne rzeczy zamontujemy na tablicy dla roczniaka, a zupełnie inne pojawią się na zabawce dla trzy- czy czterolatka.
Satysfakcja na widok dziecka radośnie bawiącego się zrobioną przez nas zabawką to bezcenne uczucia. Tworząc własnoręcznie tablicę manipulacyjną poświęcamy czas dla malucha: robimy coś dla niego, zastanawiamy się, co lubi lub co może mu się spodobać, czym warto go zaciekawić. To dla nas wspaniała wyprawa w jego świat, próba wejścia w rolę dziecka. A może też przypomnienie zabaw naszego dzieciństwa?
Do wykonania takiej tablicy może będzie chciało zaangażować się też starsze rodzeństwo. Wspólna praca nad takim zadaniem to kreatywny sposób na spędzenie czasu z nastolatką, czy nastolatkiem. Może i oni odkryją w sobie pasje projektami DIY? A może podpowiedzą coś o swoim młodszym rodzeństwie?
Jak samemu zrobić tablicę manipulacyjną?
– zatrzaski, suwaki, rzepy, guziki,
– dzwonki i trąbki rowerowe,
– sznurki, linki, łańcuszki, sznurówki,
– gniazdka elektryczne, włączniki światła,
– klamka, gałki i inne uchwyty meblowe,
– małe kalkulatory, liczydła i minutnik kuchenne,
– zasuwki na łańcuszku i zwykłe, kłódki
– rurki PCV różnej grubości, długości, kształtu
– zawiasy, kółka zębate, kurki kranowe,
– lampka LED na baterie
– kawałki tkanin różnej grubości i struktury,
Gromadząc przedmioty do stworzenia tablicy stosujmy różne kolory, tekstury, rozmiary poszczególnych elementów. Zwróćmy uwagę, żeby dziecko nie tylko dotykało umieszczonych tam rzeczy, ale też mogło przesuwać, włączać, szeleścić, świecić, dzwonić, zapinać, rozłączać i wykonywać jak najwięcej czynności i badać je różnymi zmysłami.
Czym różni się tablica manipulacyjna dla starszych i młodszych dzieci?
W jakim wieku dziecko będzie się bawić tablicą sensoryczną? W każdym. To na tyle uniwersalny prezent, że sprawdzi się już u siedzącego niemowlaka ale też u trzy- czy czterolatka. Najczęściej tablice manipulacyjne otrzymują dzieci w wieku około roczku.
Młodsze dzieci powinny mieć na tablicy prostsze czynności do wykonania, takie jak przesuwanie, naciskanie, dzwonienie. Do tego można wykorzystywać tu żywe kolory oraz niektóre elementy z zabawek dziecięcych.
Starszym dzieciom można montować już kłódki z kluczykiem, zasuwki na łańcuszku, sznurówki do wiązania lub przeplatania, kalkulatory, tarcze zegara.
Tablice dla nich mogą już być ukierunkowane na konkretne zainteresowania. Jeśli nasza pociecha interesuje się pojazdami, dajmy możliwość zabawy światłami, mini kierownicą. Dla dziecka, które lubi przytulanki można przymocować ładnie wykończone próbki kolorowych materiałów o różnych strukturach.
Jak zrobić bezpieczną tablicę manipulacyjną?
Każdy z nas zdaje sobie sprawę, że dając dziecku zabawkę musimy być przekonani o tym, że nic dziecku nie grozi. Kupując w sklepie możemy sprawdzić właściwe certyfikaty. Budując tablicę sensoryczną sami musimy o to bezpieczeństwo zadbać. Tych kilka zasad pozwoli na przygotować bezpieczną tablicę manipulacyjną dla naszego dziecka.
– wykorzystujmy tylko nowe rzeczy lub bardzo dokładnie sprawdźmy ich stan przez zamontowaniem: czy nie ma ostrych elementów, czy nie da się rozmontować danego elementu, czy nie jest nigdzie uszkodzony lub podatny na uszkodzenia.
– stosujmy bezpieczne farby i kleje, zadbajmy, by pomalowane elementy dobrze wyschły i wywietrzały, usuńmy nadmiar kleju.
– wszystkie elementy montujmy w sposób trwały sprawdzając sposoby mocowania. Sprawdźmy, czy końcówki wkrętów, czy innych mocowań nie wystają niebezpiecznie z drugiej strony.
– sama tablica powinna mieć jak najbardziej stabilną konstrukcję, możemy zamontować jej podpierające nóżki. Wieszając ją na ścianie sprawdźmy, czy nie da się jej łatwo zdjąć.
– zabezpieczmy wszystkie drobne elementy, kluczyki umieszczajmy na łańcuszkach, pamiętajmy o dobrym zamknięciu baterii w elementach z nich korzystających. Wszelkie tkaniny, linki, sznurki powinny być tak wykończone, by nie było możliwości ich poprucia.
– krawędzie tablicy podczas przygotowywania postarajmy się zaokrąglić lub zabezpieczyć nakładkami.
Obserwujmy bawiące się dziecko i szczególnie na początku, podpowiadajmy i instruujmy w zakresie bezpiecznego użytkowania nie zdradzając przy tym wszystkich funkcji naszej tablicy. Dajmy dziecku radość odkrywania!
Tablica manipulacyjna – inspiracje
Tworząc tablicę możemy ulegać dowolnym inspiracjom.
Świetnym pomysłem na oryginalną tablicę sensoryczną jest wykorzystanie naturalnych „zabawek” dziecka z otoczenia domu. Wtedy możemy wykorzystać dary lasu: patyki, szyszki, kasztany, muszle, korę drzewa. A w siateczkowych woreczkach: kamyki, orzechy, jarzębinę, piórka. Budując taką tablicę pamiętajmy, by wszystkie elementy były czyste i trwałe!
Dla kogoś lubiącego pluszaki możemy całą tablicę wyłożyć miękkim materiałem lub kilkoma rodzajami tkanin. Naszyjmy oczy, uszy, język, czy śmieszny, długi, puchaty ogon. A tablica kształtem może przypominać owieczkę lub kota. Albo autko. Dbając o bezpieczeństwo pamiętajmy o częstym czyszczeniu takiej tablicy!
Dla starszych dzieci, umiejących i lubiących rysować, można wkomponować fragment tablicy z pisakiem ścieralnym lub magnetyczną tablicę ścieralną.
Tablica manipulacyjna może być ozdobiona:
– naklejkami postaci z ulubionej kreskówki, zwierząt czy pojazdów,
– kolorowymi cyframi,
– imieniem dziecka lub ładnie wkomponowanym zdjęciem.
Warto pomyśleć, nad możliwością wymiany niektórych elementów, gdy dziecko będzie powoli traciło zainteresowanie zabawą przy naszej tablicy. Ale zanim to nastąpi bądźmy pewni, ze dostarczyliśmy naszej pociesze mnóstwo radości oraz daliśmy wiele bodźców zapewniających jej wszechstronny rozwój poprzez zabawę i poznawanie.
Zrobiona przez nas tablica może być duża lub mała, potężnie rozbudowana, nowatorska i innowacyjna lub zwykła, prosta, z podstawowych elementów. Nie musimy być inżynierami, żeby ją zbudować. Każdy z nas ma inne uzdolnienia i możliwości. Zróbmy ją na miarę naszych umiejętności, zasobów, czasu. Ważne, żeby była nasza!
Każda tablica sensoryczna wykonana samodzielnie może być piękna i oryginalna. Powodzenia!
Przy tworzeniu artykułu wspierał nas aktywny tata – Adam Gajda.
