Muzeum Chełmskie w Chełmie

Dzieje chełmskiego muzealnictwa sięgają roku 1882, kiedy to zaborca rosyjski powołał do życia Cerkiewno – Archeologiczne Muzeum. Podstawę zbiorów Muzeum stanowiły obrazy, rzeźby, księgi i sprzęt liturgiczny, usunięte przez Rosjan z dawnych cerkwi greckokatolickich w czasie likwidacji Unii w 1875 roku. I wojna światowa położyła kres działalności Muzeum. Bogate zbiory uległy zniszczeniu i rozgrabieniu. Nieliczne ocalałe z pożogi wojennej zabytki trafiły w 1919 roku do Gimnazjum im. S. Czarnieckiego, gdzie ówczesny dyrektor szkoły Wiktor Ambroziewicz zaczął od nowa tworzyć pierwsze w niepodległej Polsce Muzeum Ziemi Chełmskiej. II wojna światowa spowodowała olbrzymie straty zbiorów. Po jej zakończeniu organizowaniem muzeum zajął się Kazimierz Janczykowski, niezapomniany regionalista chełmski. Od roku 1953 zbiory archeologiczne, a od roku 1969 pozostałe zbiory muzeum,przeniesione zostały z liceum im. S. Czarnieckiego do nowo odremontowanego budynku dawnego Kolegium Pijarów przy ulicy Lubelskiej 55. Mieściły się tam działy: archeologiczny, historyczny, sztuki, etnograficzny, przyrodniczy i tzw. Uniwersytet Kultury. W 1972 roku powstała przy Muzeum ,,Galeria 72″, która dała początek zbiorom Działu Sztuki Współczesnej. Od 1976 r. muzeum otrzymało nową nazwę – Muzeum Okręgowe w Chełmie – co wiąże się z utworzeniem w roku 1975 województwa chełmskiego. W związku z nowym podziałem administracyjnym kraju od 1999 r. nazwa muzeum została zmieniona na Muzeum Chełmskie w Chełmie. W roku 1980 muzeum otrzymało nowy budynek – dawną cerkiew unicką położoną przy ul. Św. Mikołaja. W chwili obecnej mieści się tam Dział Sztuki Dawnej. W połowie lat 80 działy archeologii, historii i przyrody przeniosły się do zespołu zabytkowych XIX wiecznych kamieniczek przy ulicy Lubelskiej 57, gdzie zorganizowano stałe ekspozycje tych działów. W roku 1999 działy: archeologiczny i etnograficzny przeniesiono do odnowionego budynku po dawnej drukarni „Zwierciadło”. Obecne Muzeum Chełmskie zajmuje cztery budynki, w których istnieje 7 działów merytorycznych: archeologii; historii; etnografii; przyrody; oświatowy; sztuki dawnej; sztuki współczesnej oraz biblioteka. Zbiory obejmują ponad 220 tysięcy eksponatów, z których co roku niewielka część prezentowana jest na wystawach. Placówka nasza odgrywa znaczącą rolę w życiu kulturalnym Chełma i regionu. Prowadzi szeroką działalność wystawienniczą, edukacyjną i naukową, starając się w miarę posiadanych możliwości powiększać swoje zbiory poprzez darowizny, badania własne i zakupy. Szczególną uwagą otacza dzieci i młodzież chełmszczyzny, dla których przygotowuje bogatą ofertę lekcji muzealnych, opartych głównie na zbiorach własnych i aktualnych wystawach.
W roku 2005 dokonano zmian organizacyjnych zmniejszając ilość działów merytorycznych z 7 do 3. Obecnie są to: Dział Archeologii i Etnografii; Dział Historii, Przyrody i Edukacji; Dział Sztuki oraz Biblioteka.

Godziny otwarcia muzeum dla zwiedzających:

poniedziałek – muzeum nieczynne
wtorek – piątek czynne w godz. 10.00 – 15.30
sobota – czynne w godz. 12.00 – 15.30
niedziela – czynne w godz. 12.00 – 15.30
czwartki wstęp bezpłatny