Szczepienia przeciwko Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu są szczepieniami zalecanymi przez Głównego Inspektora Sanitarnego.
Strefy endemiczne Kleszczowego Zapalenia Mózgu
Za teren endemiczny (zwiększonego ryzyka) Kleszczowego Zapalenia Mózgu uważa się całą Europę Środkową. Na terytorium 16 krajów, Kleszczowe Zapalenie Mózgu jest chorobą podlegającą zgłoszeniu odpowiednim jednostkom sanitarno-epidemiologicznym. Są to: Austria, Niemcy, Czechy, Słowacja, Szwajcaria, Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Szwecja, Norwegia, Finlandia, Węgry, Słowenia, Grecja, Rosja. Przypadki zachorowań na Kleszczowe Zapalenie Mózgu odnotowywane są jednak także w innych krajach europejskich. Praktycznie co roku eksperci odkrywają nowe obszary podwyższonego ryzyka zakażenia KZM. Podczas ostatnich obrad Międzynarodowej Naukowej Grupy Roboczej ds. Kleszczowego Zapalenia Mózgu , w styczniu 2009, informowano o ekspansji stref endemicznych KZM na wyższe wysokości (w Austrii zanotowano przypadki zachorowań wśród osób zamieszkujących tereny położone na wysokości 1500 m n.p.m.).
W Polsce regionami od dawna zdefiniowanymi jako strefy endemiczne i tak zaznaczanymi na europejskich mapach epidemiologicznych są: Podlaskie, Mazursko-Warmińskie, Dolnośląskie, Lubelskie, Opolskie, Mazowieckie. Są to województwa, w których ryzyko zachorowania na Kleszczowe Zapalenie Mózgu jest szczególnie wysokie. Mniejsze ogniska zachorowań na KZM notowane są jednak w większości regionów Polski. Eksperci, m.in. z Państwowego Zakładu Higieny, na podstawie prowadzonych badań, ostrzegają, że nieodkrytych endemicznych ognisk KZM na obszarach Polski może być znacznie więcej.*
Zważywszy dodatkowo na fakt, że mimo wykrycia u pacjentów zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, nie zawsze wykonuje się u nich testy diagnostyczne mogące potwierdzić lub wykluczyć KZM, można postawić hipotezę, że corocznie notowane 200-340 przypadków zachorowań na KZM w Polsce, to dane niedoszacowane.
Europa się szczepi
Grupą najbardziej zagrożoną zakażeniem Kleszczowym Zapaleniem Mózgu są mieszkańcy terenów endemicznych, zwłaszcza ci, którzy z racji zawodu lub stylu życia dużo czasu spędzają w plenerze. Strefami występowania kleszczy są nie tylko lasy, ale także łąki, przydomowe ogródki, działki, parki i skwery miejskie. Drugą, wciąż rosnącą, grupą zagrożonych są turyści: zarówno krajowi, planujący choćby weekendowy wypad za miasto (i to niekoniecznie aż na Mazury), jak i Ci wybierający się na wakacje np. na południe Niemiec, do Austrii, Czech lub krajów nadbałtyckich.
Za główną przyczynę wzrostu zagrożenia zakażeniem KZM – podczas ostatnich 30 lat zachorowalność na Kleszczowe Zapalenie Mózgu zwiększyła się o 400 % – uważa się ocieplenie klimatu. Wzrost średnich rocznych temperatur wpłynął na wzrost populacji kleszczy, a łagodniejsze zimy i wcześniejsze wiosny spowodowały wydłużenie się okresu ich żerowania. Ociepleniu klimatu towarzyszyła modyfikacja modelu zachowania człowieka: jesteśmy bardziej mobilni, więcej czasu spędzamy w plenerze, chętniej uprawiamy sport, częściej podróżujemy.
Skala zagrożenia zakażeniem KZM, a także poważne następstwa choroby znajdują odzwierciedlenie w postawach mieszkańców Europy Środkowej. W wyniku rekomendacji lekarskich, narodowych kampanii edukacyjnych lub też w wyniku własnego przekonania coraz więcej osób w Europie poddaje się szczepieniom ochronnym przeciwko KZM. Wśród naszych sąsiadów prym wiedzie Austria, gdzie blisko 90% społeczeństwa jest zaszczepiona. Na Łotwie odsetek zaszczepionych wynosi 39%, w Niemczech 26%, a w Czechach 17% (dane na podstawie badań Instytutu GfK ). Od tych danych znacznie odbiega sytuacja w Polsce, gdzie liczba zaszczepionych przeciwko KZM nie przekracza 1-2%.
Zielone Dni – Program Szczepień przeciw Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu: 16 marca – 3 kwietnia 2009
Z myślą o podniesieniu wiedzy nt. Kleszczowego Zapalenia Mózgu i zachęceniu Polaków do szczepień ochronnych 16 marca w całej Polsce ruszyły „Zielone Dni – Program Szczepień przeciw Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu”. Do akcji przystąpiło ponad 300 punktów szczepień i przychodni, w których wszyscy zainteresowani będą mogli zasięgnąć wiedzy o samej chorobie, możliwych drogach zakażenia, objawach, na które warto zwrócić uwagę (w pierwszej fazie choroby objawy mogą przypominać letnie przeziębienie lub grypę), skorzystać z konsultacji lekarskich i podjąć decyzję o zaszczepieniu się przeciw Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu. Podczas trwania „Zielonych Dni” Punkty Szczepień, biorące udział w akcji, będą oferowały szczepienia przeciw KZM po promocyjnych cenach.
Wczesnowiosenny (16.03 – 03.04) termin „Zielonych Dni” został wybrany w porozumieniu ze środowiskiem medycznym, tak, aby wszyscy, którzy na szczepienia się zdecydują, zdążyli zyskać odporność na wirusa KZM zanim zacznie się okres masowych wyjazdów weekendowo-wakacyjnych za miasto.
Więcej informacji o Kleszczowym Zapaleniu Mózgu, „Zielonych Dniach” oraz pełna lista Punktów Szczepień biorących udział w akcji na stronie WWW.kleszczeinfo.pl
Organizatorem „Zielonych Dni – Programu Szczepień przeciw Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu” jest firma Baxter.
Baxter to międzynarodowa firma medyczna wyspecjalizowana w produkcji szczepionek, preparatów i sprzętu, używanych w leczeniu chorób nerek, chorób nowotworowych, hemofilii. Firma zatrudnia na świecie ponad 45 000 pracowników. Baxter specjalizuje się w dostarczaniu produktów do dializy otrzewnowej, produkcji biofarmaceutyków, produkcji szczepionek, urządzeń stosowanych w hospitalizacji i terapiach ambulatoryjnych oraz produkcji systemów do pobierania, przetwarzania, przechowywania oraz przetaczania krwi i jej składników.
* Identyfikacja nieznanych ognisk kleszczowego zapalenia mózgu w Polsce – badania pilotażowe seroprewalencji w wybranych regionach, Paweł Stefanoff, Joanna Siennicka, Jarosław Kaba, Mariusz Nowicki, Emoke Ferenczi, Włodzimierz Gut, International Journal of Medical Microbiology 298 (2008) S1, 102-107
O OBJAWACH I PROFILAKTYCE KLESZCZOWEGO ZAPALENIA MÓZGU
CIEKAWY FILM pokazujący proces zainfekowania KZM:
