Warto pamiętać, że pójście do szkoły wiąże się dla dziecka z rozpoczęciem zupełnie nowego etapu życia i niesie ze sobą całkowitą reorganizację dotychczasowego sposobu funkcjonowania. Jest to dla dziecka wielki sprawdzian czy sprosta ono wymaganiom stawianym mu przez świat dorosłych. Niezależnie od tego jak bardzo staraliśmy się przygotować dziecko na to wyzwanie, wstępując do szkoły natrafia ono na różne trudności. I jest to zupełnie naturalne. Dopóki potrafi sprostać wymaganiom, wszystko jest w porządku.
Problemy pojawiają się w momencie, gdy dziecko zaczyna odnosić coraz częstsze porażki. To obniża jego motywację i wywołuje niechęć do podejmowania jakichkolwiek wysiłków związanych z uczeniem się i odrabianiem lekcji oraz niechęć do szkoły jako takiej. Zaległości narastają, rozpoczyna się błędne koło z którego coraz trudniej wyjść. Dlatego tak ważne jest obserwowanie dziecka i interesowanie się jego życiem szkolnym od samego początku, bycie uważnym na sposób w jaki reaguje na naukę i szkołę. Im wcześniej zauważymy pojawienie się trudności, tym większą mamy szansę na skuteczną pomoc.
Czym są specyficzne trudności w uczeniu?
Na wczesnym etapie nauczania mogą pojawić się tzw. specyficzne trudności w uczeniu, obejmują one trudności w opanowaniu trzech niezwykle ważnych grup umiejętności tzn. czytania (dysleksja), pisania (dysortografia) i liczenia (dyskalkulia). Pojawienie się problemów w tych obszarach może mieć duży wpływ na dalszą karierę szkolną dziecka oraz sposób postrzegania przez nauczycieli i rówieśników. Takie dzieci zostają często zaklasyfikowane jako słabi uczniowie, nauczyciele wymagają od nich mniej lub z góry „spisują na straty”. Są to bardzo krzywdzące opinie, ponieważ w większości przypadków dzieci te charakteryzują się całkowicie prawidłowym, a często wysokim poziomem intelektualnym.
W przypadku wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu wskazana jest terapia pedagogiczna, czyli specjalistyczne zajęcia korekcyjno-kompensacyjne których celem jest usprawnienie umiejętności czytania i pisania.
Jak pomóc dziecku, które ma trudności w uczeniu się?
1. Wczesne rozpoznanie
Jeśli podejrzewamy, że nasze dziecko ma dysleksję , dysgrafię lub dyskalkulię, konieczna jest wizyta w poradni psychologiczno – pedagogicznej. Im wcześniej te trudności zostaną zauważone i zgłoszone specjaliście, tym większe szanse na efektywną pomoc.
2. Stopniowanie trudności
Pracę z dzieckiem warto rozpoczynać od zadań łatwiejszych, z którymi dziecko sprawnie sobie poradzi i w ten sposób zyska motywację do dalszej pracy. Jeżeli to możliwe, stopień trudności zadań powinien wzrastać powoli. W sytuacji, gdy złożoność zadań wzrasta z dnia na dzień, zdarza się że część dzieci przestaje robić postępy i tworzą się luki w ich umiejętnościach, a to potęguje niechęć do dalszej pracy.
3. Uwzględnianie umiejętności, z którymi dziecko radzi sobie dobrze
Zrozumiałe jest, że w przypadku wystąpienia trudności, chcemy ćwiczyć z dzieckiem przede wszystkim te umiejętności z którymi ma największe problemy. Warto jednak pamiętać, że im poważniej zaburzona jest dana funkcja, tym większa podatność dziecka na zmęczenie i zniechęcenie. Planując ćwiczenia bardzo ważne jest, aby łączyć ze sobą umiejętności słabiej i lepiej opanowane, tak aby dziecko mogło wykazać się również tym, z czym radzi sobie dobrze.
4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości
Stwarzajmy sytuacje, które dają dziecku okazję do zadowolenia i doświadczenia radości z osiągnięć własnej pracy. W ten sposób zaspokajamy potrzebę sukcesu dziecka i wzmacniamy jego poczucie własnej wartości, co sprzyja dalszej motywacji do ćwiczeń i nauki. W tym celu możemy wykorzystać jego zainteresowania i stawiać zadania, których realizacja przyniesie dziecku radość (np. gry i zabawy edukacyjne lubiane przez dziecko, ulubieni bohaterowie bajek itd.).
5. Dostrzeganie sukcesów
Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi. Janusz Korczak
Pamiętajmy, że nawet najmniejsza zmiana na lepsze to zmiana wymagająca zauważenia i docenienia. Każdy lubi, gdy jego starania są doceniane, dlatego pamiętajmy, aby dostrzegać nawet niewielkie osiągnięcia dziecka i chwalmy nawet za drobne postępy. Jeżeli będziemy skupiać uwagę wyłącznie na niepowodzeniach dziecka, wówczas szybko straci ono chęć do nauki.
6. Oczekiwania na miarę możliwości
Nie stawiajmy dziecku zbyt wygórowanych wymagań, szczególnie na początku wspólnej pracy. Starajmy się obserwować proces nauki i stopień przyswajania informacji przez nasze dziecko, zauważmy jego mocne strony. Często okazuje się, że dzieci mają swoje ulubione dziedziny wiedzy, których nauka przychodzi im sprawnie oraz takie, z którymi mają większe trudności. Nie wymagajmy więc, aby nasze dziecko miało piątki ze wszystkim przedmiotów. Zamiast tego doceniajmy sam fakt przystąpienia do pracy oraz wysiłek włożony w proces uczenia się tego, co jest dla niego najtrudniejsze.
Tajemnica wspierania rozwoju innych tkwi w tym, aby przyłapywać ich na tym, że robią coś dobrze. K. Blanchard
Pamiętajmy, że poprzez atmosferę akceptacji i wsparcia budujemy w dziecku poczucie własnej wartości. Wiara we własne możliwości może zaprowadzić na sam szczyt, a jej brak powoduje utratę mnóstwa fantastycznych możliwości – nie tylko w dzieciństwie, ale również w dorosłym życiu.
Agata Pietrzak
