1. Czas na odpoczynek po szkole
Dziecko po wielu godzinach w szkole jest często wyczerpane lub nadmiernie pobudzone, co może negatywnie wpływać na jego koncentrację uwagi. Warto określić ramy czasowe odpoczynku oraz dozwolone aktywności. Komputer lub telewizor lepiej włączyć dopiero po zrobieniu pracy domowej. Wszystkie inne aktywności wydają się przy grach dużo bardziej nudne, szczególnie zaś – odrabianie lekcji. Poza tym, trudno jest dziecku przerwać ekscytującą rozgrywkę.
2. Wyznaczenie stałej pory odrabiania pracy domowej
Stała pora nie oznacza, że odrabianie lekcji zaczyna się zawsze o tej samej godzinie. Dobrze natomiast, by był to stały element porządku dnia, np. po obiedzie, godzinę po powrocie ze szkoły, gdy tata wróci z pracy. Można również posłużyć się budzikiem nastawionym na konkretną godzinę, który wyręczy rodziców i da zdecydowany sygnał do rozpoczęcia odrabiania lekcji.
3. Zapowiedź zbliżającej się godziny na odrabianie lekcji
Dziecko poinformowane przez rodzica o tym, że za 15 minut zadzwoni budzik (sygnał do rozpoczęcia pracy) ma czas na dokończenie ważnej dla siebie czynności, zabawy, posprzątania po zabawie i oswojenia się z myślą o czekającym je obowiązku. Zmniejsza to prawdopodobieństwo oporu z jego strony.
4. Podkreślanie przez rodziców pozytywnych efektów pracy dziecka
Dobrze gdy odrabianie lekcji wiąże się z odczuwaniem satysfakcji z wykonanej pracy. Można to uczucie wzmocnić pozytywnymi uwagami o pracy dziecka. Obserwacja własnych sukcesów, pochwała działa na dziecko motywująco, rozwija jego inicjatywę, poczucie własnej wartości i jest zachętą do podejmowania wysiłku.
5. Rozmowa z dzieckiem o szkole
Rozmowa o ciekawych sytuacjach, które miały miejsce w klasie, o tym, czego dowiedziało tego dnia może być pomocna w przypadku, kiedy obserwujemy u dziecka trudności w zmobilizowaniu się do odrabiania lekcji. Rozmowa taka jest pomostem między czasem na odpoczynek a czasem pracy, ogniskuje uwagę dziecka wokół spraw związanych ze szkołą.
→ PRZECZYTAJ TEŻ: Akademia Miasta Dzieci – Jak rozmawiać z dzieckiem o szkole
6. Wsparcie rodzica
W początkowych klasach rodzice powinni nadzorować pracę dziecka, unikać jednak siedzenia razem z nim przy biurku. Pomoc powinna polegać na sprawdzeniu czy dziecko rozumie treść polecenia, czy właściwie zabrało się do zadania. Zamiast dawać gotowe podpowiedzi, należy ukierunkowywać pracę dziecka poprzez zadawanie pytań i nakłanianie do samodzielnego myślenia. Dobrze gdy rodzic czuwa nad czasem pracy i koncentracją dziecka, motywując je, wyznaczając ramy czasowe, dzieląc zadania na etapy. Natomiast rodzic siedzący z dzieckiem przy lekcjach zwalnia je częściowo od odpowiedzialności za swój obowiązek.
Kurs online - Jak zachęcić dziecko do nauki
Czy i jak motywować dzieci
Nie ma jednego powodu, dla którego dziecko nie chce się uczyć i dlatego nie ma jednej prostej recepty na zmotywowanie go do nauki. Na edukację trzeba spojrzeć szerzej, w kontekście całej rodziny. Zapnijcie pasy! Ten kurs to prawdziwa szybka rodzinna edukacyjna rewolucja!
7. Dobre warunki do koncentracji
Na czas odrabiania lekcji z biurka powinny zniknąć zabawki oraz wszystkie rzeczy nie związane z nauką. Wyeliminować należy głośne dźwięki rozmów, telewizora, radia. Rodzice powinni też zadbać, by uczniowi nie przeszkadzało młodsze rodzeństwo.
8. Samodzielność i odpowiedzialność ucznia
Należy stopniowo wdrażać dziecko do samodzielności. Dziecko będzie bardziej zmotywowane do pracy i poczuje się za nią odpowiedzialne, gdy będzie mogło samo decydować o niektórych związanych z nią aspektach, np. wybierając przedmiot lub zadanie, od którego chciałby zacząć. Należy starać się, by w kolejnych klasach dziecko samo sprawdzało co ma zadane i samo odrabiało lekcje. Pomoc rodzica może polegać na sprawdzeniu i wskazaniu, gdzie pojawił się błąd (w zależności od wieku dziecka, w którym wyrazie, akapicie, stronie). Im starsze dziecko, tym stopień odpowiedzialności za swoją pracę domową powinien być większy. Rodzice nadal mogą czuwać nad przestrzeganiem stałego czasu odrabiania pracy domowej. Warto razem z dzieckiem wspólnie ustalić godzinę siadania do lekcji i czas na przerwę, a nawet je zapisać i powiesić w widocznym miejscu. Krótkie odwołanie się do zapisanych ustaleń i wyrażenie przez rodziców wiary w odpowiedzialność i rzetelność dziecka może być wystarczającym zabiegiem motywującym, który kształtuje zarazem jego pozytywną samoocenę.
9. Odrabianie lekcji z chłopcami
Korzystniej jest dla chłopców, gdy nauka i odrabianie lekcji jest domeną taty, który staje się postacią szczególnie ważną dla uczniów w wieku szkolnym. Większość nauczycieli to kobiety, nauka może więc chłopcu wydawać się zajęciem mało męskim. Tata, interesując się nauką syna, pokazuje tym samym, że to obszar wart uwagi i zaangażowania.
10. Zadbajmy o dobrą atmosferę przed rozpoczęciem odrabiania lekcji
Ważne, aby rodzic zachował zimną krew, gdy dziecko buntuje się i odwleka moment rozpoczęcia pracy. Najlepiej unikać awantury, odczekać aż emocje opadną, po czym wyjaśnić istotę obowiązku szkolnego oraz odwołać się do ustalonych zasad. Dzięki temu minimalizujemy u dziecka ryzyko kojarzenia zadań domowych z napięciem i stresem.
Rodzice łatwiej poradzą sobie z trudnymi emocjami w reakcji na opór dziecka, gdy spojrzą przez chwilę na rzeczywistość jego oczami lub wrócą myślami do swojego dzieciństwa. Rozumiejąca, empatyczna postawa może być dla dziecka potrzebną pomocą. Rozmawiając otwarcie o uczuciach dziecka, jego niechęci do wysiłku, o zmęczeniu, znudzeniu, rodzice mają szansę nauczyć ucznia przezwyciężać te stany i uczucia w imię wyższych wartości.
Pamiętajmy, że niechęć dziecka do nauki nie zawsze wynika z jego lenistwa.
Wdrażając ucznia do rzetelności w realizowaniu swoich obowiązków, powinniśmy wziąć pod uwagę jego indywidualne predyspozycje. Wymagania szkoły są takie same dla wszystkich dzieci, te zaś różnią się między sobą spostrzegawczością, temperamentem, koncentracją uwagi, tempem pracy itp.
Jeżeli, mimo starań, proces odrabiania lekcji jest nieefektywny i wiąże się z dużym stresem rodziców i dziecka, warto przeprowadzić specjalistyczną diagnozę i indywidualnie dobrać optymalne metody pracy. Zwiększy to szansę na osiągnięcie przez ucznia sukcesu i uchroni przed kosztami emocjonalnymi trudnej dla niego sytuacji.
Ewa Słomczyńska – psycholog
Specjalista Poradni NEOLOGOPEDIA www.neologopedia.pl
