1. Dawać przykład
– Nie tłumaczyłam córce, dlaczego warto i należy dziękować czy przepraszać. To zadziało się naturalnie. Widząc nasze zachowania, obserwując relacje w rodzinie, sama też zaczęła używać takich słów – wspomina Magda, mama 4-latki.
Podobne spostrzeżenia ma Ania, mama 3-latki. – Spotykając sąsiadów, wchodząc i wychodząc z budynku poczty, piekarni czy sklepu mówię „dzień dobry” i „do widzenia”. Córka wówczas mnie naśladuje. Kiedyś była taka zabawna sytuacja: wychodzimy z piekarni, ja zamyślona i zajęta pakowaniem torby. Nagle córka mówi: mamo, nie powiedziałaś pani „do widzenia”. Dlaczego?. Uświadomiło mi to, jak bardzo dzieci wzorują się na nas, jakimi są bacznymi obserwatorami. To pokazuje również, że warto być konsekwentnym i trzymać się ustalonych zasad, bo dzieci same tego potrzebują. Wbrew pozorom, chcą widzieć uporządkowany świat, w którym są wyznaczana różne granice i wzory zachowań – dzieli się swoimi refleksjami Anna.
Na nic się zda tłumaczenie, kwieciste mowy i zapewniania, że należy być uprzejmym, jeśli sami będziemy okazywać otoczeniu lekceważenie i pokazywać niekulturalne zachowania. Dla dziecka dużo ważniejsze są czyny niż słowa.
2. Stosować zabawy tematyczne
Jak nauczyć dziecko uprzejmości? Z pomocą przychodzą zabawy tematyczne, zwykle bardzo lubiane przez małe dzieci (np. w sklep, przychodnię, bibliotekę czy szkołę). Są świetną okazją do ćwiczenia uprzejmości w „praktyce” i w zupełnie naturalny sposób. Wcielając się w role, odgrywając scenki możemy uczyć dziecko zachowań społecznych zgodnych z zasadami dobrego wychowania.
Kurs online: Zrelaksowana Mama
Praktyczna i mądra pomoc w wychowaniu dzieci
3. Rozmawiać
Jeśli chcemy rozmawiać z dzieckiem o uprzejmości, najlepiej odwoływać się do konkretnych sytuacji i zdarzeń z życia wziętych. Co nie znaczy, że należy odtwarzać i przypominać historie sprzed roku lub wnikliwie analizować każdy szczegół, każdą nadarzającą się okazję. Chodzi o świadome i refleksyjne wychowywanie w ogóle. Jeżeli poświęcamy dziecku czas i uwagę, sporo rozmawiamy o różnych kwestiach, to i taka z pewnością pojawi się w tych rozmowach. Nie trzeba wprowadzać sztucznej atmosfery i robić wykładów na temat savoir vivre.
4. Oswajać
– Kiedyś, podczas zabawy w piaskownicy, moja córka niechcący uderzyła piłeczką inne dziecko. Córeczce zrobiło się przykro, że tak zrobiła, spuściła głowę i nic nie powiedziała. Później, w domu, postanowiłam odegrać z nią tę sytuację. Ponieważ uwielbia zabawy tematyczne, wcielanie się w role, to bardzo chętnie pobawiła się również „w piaskownicę”. To była okazja, żeby poćwiczyć takie słowa, jak proszę, dziękuję i przepraszam. Udając dziecko pytałam córkę, czy mogę pożyczyć łopatkę, a gdy się zgadzała, dziękowałam. I na odwrót: pożyczając jakiś przedmiot, mówiłam: proszę. A gdy „na niby” przewróciłam jej wiaderko i wysypałam piasek, mówiłam: „przepraszam” – opowiada Karolina, mama prawie 3-latki.
Zabawa w domu i odtwarzanie zaobserwowanych wcześniej sytuacji może być doskonałym sposobem na oswajanie dziecka z różnymi zachowaniami. To też okazja to rozwijania empatii u dziecka, skupiania się na emocjach towarzyszących dzieciom.
5. Chwalić, nie krytykować
Warto chwalić dzieci i utwierdzać je w przekonaniu, że dobrze jest być miłym i uprzejmym, że zyskuje nie tylko osoba, dla której jesteśmy mili, ale również my sami dobrze się wtedy czujemy. Nie wymagajmy jednak zbyt wiele, nie podnośmy bardzo wysoko poprzeczki. Dostosujmy ją do wieku dziecka. To prawda, że pozytywne zachowania i dobre nawyki warto pielęgnować od małego, ale jeśli dziecku zdarzy się popełnić błąd lub zapomnieć o uprzejmości – nie krytykujmy go i oceniajmy jako niegrzecznego czy złego. Skupmy się na konkretnych zachowaniach i emocjach. Pomóżmy dziecku zrozumieć je. Bądźmy cierpliwi. Wówczas sami będziemy doskonale wiedzieć, jak nauczyć dziecko uprzejmości.
