Zanim powstała Wielka Łódź – wystawa

29.07. – 29.09.13

„Zanim powstała Wielka Łódź"
Wystawa z okazji 590. rocznicy nadania Łodzi praw miejskich

Materiały prezentowane na wystawie

Materiał zgromadzony na ekspozycji dotyczy najbardziej pomijanego okresu historii Łodzi – od średniowiecznych początków, poprzez nadanie praw miejskich, aż do narodzin Łodzi przemysłowej. Cezurami czasowymi są pierwsze wzmianki o Łodzi z 1332 roku z jednej strony, a wytyczenie Nowego Rynku z 1823 roku z drugiej.

Zaprezentowany na wystawie materiał obrazuje kierunki rozwoju miejscowego osadnictwa, kształtowanie się społeczności miejskiej od XV wieku i jej wpływ na rozwój m.in. lokalnej infrastruktury, gospodarki i handlu. Prezentowane są min: kopie aktów lokacyjnych z XV wieku, które zdecydowały o późniejszym rozwoju gospodarczym naszego miasta, mapy pokazujące rozwój przestrzenny Łodzi i okolic (m.in. kopie map F. Johney′a z przełomu 1812/13 roku) czy ryciny pokazujące widoki oraz zabudowania Łodzi z początku XIX wieku. Zobaczymy również oryginalne monety koronne z lat 1386 – 1434 z czasów panowania Władysława Jagiełły.

Tło historyczne

29 lipca 1423 r. to dzień, który otwiera nowy rozdział w historii naszego miasta. Łódź traci status osady biskupiej, a król Władysław Jagiełło w Przedborzu nadaje Łodzi prawa miejskie, co jest kulminacyjnym punktem w prawno-ustrojowym procesie powstawania miasta.
Łódź (założona na prawie magdeburskim) została oddana pod bezpośrednią władzę lokalną, aby się rozwijać i budować otrzymała prawo organizowania targów, a w 1433 r. otrzymała prawo używania własnej pieczęci miejskiej. Nadal jednak była miastem małym o charakterze rolniczym, ale pełniła rolę ważnego ośrodka handlowo rzemieślniczego (głównie przez dogodne położenie na trakcie handlowym). Miejscowa ludność zajmowała się uprawą ziemi, hodowlą zwierząt, handlem i rzemiosłem. Do końca XVIII stulecia była to niewielka osada na drodze pomiędzy Piotrkowem Trybunalskim a Łęczycą, nie mająca jednak większego znaczenia gospodarczego, z okresami upadku, zastoju i pauperyzacji ludności związanymi m.in. z wojnami, pożarami czy epidemiami.
Pewne korzyści w sytuacji Łodzi i okolic nastąpiły pod koniec XVIII wieku, kiedy to władze pruskie przeprowadziły sekularyzację dóbr kościelnych.
Zasadnicze zmiany zaszły jednak na początku XIX wieku, kiedy to za sprawą Stanisława Staszica (reprezentującego rząd Królestwa) i Rajmunda Rembielińskiego (przedstawiciela władz województwa mazowieckiego) 18 września 1820 r. Łódź zaliczono do osad fabrycznych.
Decyzja władz rozpoczęła nowy rozdział w historii miasta, dała mu szerokie możliwości i nadała kierunek rozwoju. Na to, że Łódź wytypowano na miasto fabryczne przyczyniło się wiele czynników fizjograficznych m.in. bliskość wody i lasów, które dostarczały materiały budowlane, koncepcja industrializacji kraju oraz zasady polityki protekcyjnej, która miała „obudzić z letargu" tereny zapóźnione w rozwoju. Nie bez znaczenia były również dogodne warunki stworzone do parcelacji ziemi, co pozwalało na swobodne dysponowanie gruntami. Rządowy program rozwoju przemysłowego zapewniał nowo-przybyłym liczne przywileje, ulgi i pomoc finansową.
Wytyczenie w latach 1821-1823 osady sukienniczej – Nowe Miasto (na południe od Starego Miasta) z ośmiobocznym rynkiem w centrum (obecny Plac Wolności) uważa się za początek "Łodzi przemysłowej".
Rodzący się przemysł i szerokie perspektywy rozwoju spowodowały napływ nowych osadników. Przyjeżdżali nad rzekę Łódkę m.in. koloniści z Śląska, Czech, Moraw, Saksonii, Francji, Anglii czy Wielkiego Królestwa Poznańskiego. Wśród nich byli przedstawiciele różnych wyznań, co spowodowało utworzenie złożonego tygla kulturowo-narodowego, mającego duży wpływ na wizerunek Łodzi i specyfikę lokalnej społeczności.
Druga połowa XIX wieku to czas dynamicznego rozwoju gospodarczego i urbanistycznego, wzmożonej industrializacji miasta, zmian ekonomicznych i nowych inwestycji.

Miejsce :
„Galeria w biegu" w Muzeum Miasta Łodzi
ul. Ogrodowa 15

Wydarzenia towarzyszące wystawie z okazji 590. rocznicy nadania Łodzi praw miejskich "Zanim powstała Wielka Łódź":

13 sierpnia 2013 r., godz. 10:00
Zajęcia edukacyjne Ex navicula navis – Z łódeczki Łódź
Zajęcia otwarte dla dzieci w wieku 6-12. Zapisy pod numerem telefonu: 42 254 90 11.
Istnieje możliwość zorganizowania zajęć dla grup (w wieku 6-18): termin do ustalenia, informacje pod numerem telefonu: 42 254 90 11.

1 września 2013 r., godz. 12:00
Początki miasta Łodzi
Prelekcja Andrzeja Jankowskiego w ramach cyklu Niedziela w Pałacu Poznańskich

8 września 2013 r., godz. 15:00
Urbanistyka Łodzi rolniczej i wczesnoprzemysłowej
Prelekcja Mirosława Jaskulskiego w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa

Dodatkowe informacje: tutaj

Szczegółowe ceny biletów: tutaj