Zwyczaj budowania szopek początkowo związany był z działalnością klasztorów. Z czasem stopniowo przenikał do szlacheckich i mieszczańskich domów a ostatecznie i chłopskich. Szopka, jako religijny symbol oraz bożonarodzeniowa ozdoba zyskała niesamowitą popularność, szczególnie w XIX wiek. Była obecna w kościołach oraz w domach prywatnych w miastach i na wsi. Stąd mnogość rodzajów, ograniczana jedynie przez zasobność portfela zamawiającego szopkę i inwencję twórcy. Powstawały zarówno okazałe wielofiguralne kompozycje rzeźbiarskie, skrzynki wypełnione scenami bożonarodzeniowymi (tzw. dioramy) , a nawet skromne szopki z papieru.
Szopki bożonarodzeniowe z całego świata
Muzeum Miejskie Wrocławia, Pałac Królewski
Wystawa czynna od 6 grudnia 2015 do 31 stycznia 2016
Na wystawie w Pałacu Królewskim pokazanych zostanie ponad 130 szopek bożonarodzeniowych wykonanych przez twórców profesjonalnych oraz ludowych w różnych częściach świata. Znajdą się na niej szopki z Europy, Afryki, obu Ameryk, Azji i Australii, sprowadzano zarówno z kolekcji polskich jak i zagranicznych. Wśród nich szczególne miejsce zajmują śląski szopki skrzynkowe, których tradycja sięga XVI wieku. Tworzący je sudeccy rzemieślnicy osiągnęli w tych małych, niemal teatralnych przedstawieniach prawdziwe mistrzostwo. Twórca takiej szopki przedstawiał to, co znał najlepiej, zatem najczęściej scenę Narodzenia umieszczano w górskiej perspektywie, którą dodatkowo okraszano widokami inspirowanymi wyglądem dolnośląskich wsi lub miast. W dioramach dużo miejsca zajmują figury przedstawiającej różne grupy społeczne i zawody. Często towarzyszyły im także postaci charakterystyczne dla Śląska, mnisi z zakonu cystersów, a nawet duch Karkonoszy – Liczyrzepa.
Na ekspozycji pokazanych zostanie także kilkanaście słynnych szopek krakowskich. Ich smukła, wielowieżowa forma i bogate zdobienia odbiegają od wszystkiego, co stworzyła w tej dziedzinie kultura europejska. Do dziś są one jednym z symboli polskiego Bożego Narodzenia. Na uwagę zasługują także szopki wykonane z nietypowych materiałów, często charakterystycznych dla regionów, w których powstały. Wśród nich wyróżniają się te z masy perłowej, egzotycznych drewien, tkanin, szkła, ceramiki oraz alabastru. W kilku z nich scena Bożego Narodzenia została umieszczona w butelce lub w łupinach po orzechach, są również takie, gdzie namalowano ją na kaflach czy na liściach. Prezentowane na wystawie szopki zadziwiają swoją różnorodnością oraz rozmiarami, niektóre to okazałe, rzeźbione kompozycje, inne to miniaturowe przedstawienia mieszczące się w łupinie po orzechu laskowym.
Kurator wystawy – Magdalena Szmida
Wstęp na wystawę jest płatny:
Bilet normalny – 15 zł., bilet ulgowy – 10 zł.
Bilet rodzinny – 30 zł. (dwie osoby dorosłe, do 5 dzieci)
W trakcie trwania ekspozycji w księgarni Pałacu Królewskiego będzie sprzedawany katalog wystawy oraz unikatowe ozdoby świąteczne, w tym ręcznie robione bombki z Milicza
