Strawa pod Kopcem Wandy – przywitanie lata 2023

Czerwcową porą, 3 dni przed najkrótszą nocą w roku, powracamy ze „Strawą Pod Kopcem Wandy”. Przypomnijmy, że jest to wydarzenie plenerowe inspirowane Nocą Kupały – słowiańskim świętem związanym z letnim przesileniem Słońca. Najważniejsze elementy tradycyjnych obchodów Nocy Kupały związane były z żywiołami: wodą i ogniem. W wielu kulturach, nie inaczej jest u Słowian, żywioły te posiadały oczyszczającą i ochronną moc. Dlatego skakano przez rytualne ogniska, aby zmazać winy i zapewnić sobie pomyślność. W ogniu spalano też zioła czy tańczono wokół płomieni. Wszelkie te aktywności miały zapewnić bezpieczeństwo, zdrowie, płodność, pomyślność i ochronę przed złymi siłami. Popularność ubiegłorocznego wydarzenia „Strawa pod Kopcem” pokazała jak wiele z tych tradycji jest nadal bardzo atrakcyjnych z punktu widzenia współczesnego człowieka.

Na uczestników i uczestniczki i tym razem czeka różnorodny program wydarzenia: prelekcja o tajemnicach krakowskich kopców, gra rodzinna „W poszukiwaniu boskich żywiołów”, warsztaty tworzenia talizmanów dla dzieci, opowieści o świętojańskich ziołach, koncert muzyki tradycyjnej kapeli Kasi Chodoń czy obserwacja nocnego nieba.

Przestrzeń wokół tajemniczego kopca znów zamieni się w średniowieczną wioskę za sprawą „Grupy Dziejawa – Żywego Muzeum Słowiańszczyzny”. Dzięki ich bogatej ofercie rekonstrukcyjnej będzie można obejrzeć i zapoznać się z działaniem przedmiotów z życia codziennego w dawnych wiekach, poznać różne aspekty historii, kultury i życia codziennego Słowian sprzed tysiąca lat, zobaczyć pokaz walki, mierzyć z łuku itp.

Zapraszamy mieszkańców Krakowa na wspólne celebrowanie święta Kupały. To święto wody, ognia, słońca i księżyca, płodności, urodzaju, radości i miłości. Nie inaczej, stanie się w tę szczególną noc, zakończymy je symbolicznym rozpalaniem ogniska. Atmosfera rodzinnego pikniku, plenerowej zabawy i radości z nadchodzącego lata zagości wokół Kopca Wandy i z pewnością wpłynie na docenienie tej rekreacyjnej przestrzeni na mapie Krakowa.

Prosimy o zabranie niezbędnego ekwipunku piknikowicza, czyli koszy ze smakołykami i koców piknikowych!

Przybliżony program wydarzenia:

18.00-18.40 / Tajemnice krakowskich kopców – prelekcja
Wydarzenie tłumaczone na PJM
Pradziejowe kopce Krakusa i Wandy są zagadkowymi obiektami, które od lat budzą wiele pytań, na które po części może uda się odpowiedzieć lub przynajmniej uchylić rąbka tajemnicy. Czy wiążą się one z kalendarzem celtyckich świąt? Stanowią znaki astronomiczno-geodezyjne? A może są pamiątką po Awarach lub wikingach? Czy rzeczywiście wiązały się z pochówkami legendarnego krakowskiego władcy i jego córki? I czy takich obiektów było więcej?
Prowadzenie: dr Renata Leśniakiewicz-Drzymała – mediewistka specjalizująca się w dziejach wczesnego średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem relacji między dawnymi wierzeniami a chrześcijaństwem. Wydarzenie zorganizowane w ramach „AstroHuta”. Jest to projekt przygotowany z okazji obchodów 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Działanie dofinansowano ze środków Miasta Krakowa.

18.00-20.00 / Magiczne Ziele – opowieści o symbolice, właściwościach i zastosowaniu ziół
Trudno sobie wyobrazić Noc Kupały bez ziół! Bylicę, dziewannę, rutę, krwawnik i wiele innych starannie zbieranych roślin wplatano w wianki, zabierano do domu, palono w ogniskach. Jakie znaczenie miały te ludowe zwyczaje? Jakie zastosowanie mają zioła, które rosną na niemal każdej łące? Tego dowiecie się w ziołowym zakątku. Będzie też można obejrzeć wybrane rośliny i zabrać ze sobą ziołowy bukiecik. Może sami zechcecie spróbować świętojańskich zaklęć?
Prowadzenie: Magdalena Petryna – przewodniczka beskidzka, edukatorka przyrodnicza. Mieszka w Beskidzie Wyspowym w drewnianej chałupie otoczonej kwiatami i chaszczami. Wiele uczy się od roślin.

18.00 – 20.00 / Talizman szczęścia – warsztaty dla dzieci od 6 roku życia
Z definicji talizman to przedmiot, któremu przypisuje się magiczną moc, chroniącą właściciela i przynoszącą mu szczęście. Dołączając do warsztatów tworzenia talizmanów możesz stać się szczęśliwym właścicielem magicznego przedmiotu na własność ! Wykonamy go w technice makramy. Wystarczy kilka drewnianych elementów, kawałek bawełnianego sznurka, Wasze dłonie i intencja. Jeśli połączyć wszystkie te elementy powstaną niepowtarzalne osobiste przedmioty mocy na wyciągnięcie ręki.
Prowadzenie: Monika Filipowicz – aktorka, absolwentka Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku. Ukończyła dwuletni kurs rękodzieła na Uniwersytecie Ludowym Rzemiosła Artystycznego w Woli Sękowej. Miłośniczka wyplatania wikliny, haftu karpackiego i makramy.
Członkini Zespołu Pieśni Karpackiej „Widymo” – kobiecej grupy wokalnej śpiewającej a’capella w dialektach bojkowskim, łemkowskim, pogórzańskim i doliniańskim. Animatorka materii nieożywionej i miłośniczka teatru przedmiotu. Prowadzi własną Pracownię ZróbTo, łączącą działania teatralne, pracę z głosem i rzemiosło artystyczne.

18.00-21.00 / Żywe Muzeum Słowiańszczyzny. Gry, zabawy i animacje Żywego Muzeum Słowiańszczyzny „Dziejawa”, gra plenerowa dla rodzin z dziećmi „W poszukiwaniu boskich żywiołów”
Podczas wydarzenia zapraszamy rodziny z dziećmi do gry plenerowej: „W poszukiwaniu boskich żywiołów”. Gra inspirowana symboliką: powietrza, ognia, wody i ziemi, będzie doskonałym treningiem sprawności, precyzji, celności, szybkości i cierpliwości. Najkrótsza noc w roku, to również czas, kiedy żywioły ognia i wody, mające oczyszczającą moc, sprzyjały człowiekowi. Zobaczymy, na ile będą one sprzyjać wytrwałym graczom!

Wśród pozostałych atrakcji „Dziejawy” znajdą się również m.in. stanowiska łucznicze, średniowieczne kręgle „Lis w kurniku” oraz stoiska z replikami przedmiotów z epoki wczesnego średniowiecza, od broni poprzez warsztat tkacki, kuchnię aż do skrzynki z biżuterią, powieści i zagadki oraz elementy stroju do przymierzenia. Grupa „Dziejawa” zaprasza również do wysłuchania opowieści interaktywnej opartej o mity i podania słowiańskie: „Kwiat Paproci”.

18.15 – 18.30 / Pokaz walki i prezentacja broni z wczesnego średniowiecza
18.45-19.15 / baśń interaktywna „Kwiat Paproci”
Wydarzenie tłumaczone na PJM

19.30 – 20.45 / Kasia Chodoń z Kapelą Skrzaciki – koncert muzyki tradycyjnej
Grupa gra starodawne melodie zarówno z XIX w. zapisów, archiwów radiowych oraz badań terenowych Krakowa i okolic. Poprzez akompaniament na tradycyjnych instrumentach ludowych takich jak heligonka i baraban oraz charakterystyczną technikę śpiewu białego, grupa przypomina piękno i różnorodność polskich pieśni ludowych. W repertuarze grupy znajdują się zarówno krakowiaki, polki i oberki z przyśpiewkami, ale też ballady oraz pieśni dziadowskie do zatrzymania się i zadumania nad ludzkim losem. W czasie potańcówek przewidziane są animacje dla uczestników i uczestniczek koncertu, wprowadzanie zabaw i tańców ludowych, przypominających zapomniane zwyczaje panujące w kulturze tanecznej.
Skład:
Katarzyna Chodoń – śpiew, taniec
Żaneta Seweryn – heligonka
Arkadiusz Szałata – baraban

21.00 -21.45 / Wszechświat niewidzia(l)ny gołym okiem
Wydarzenie tłumaczone na PJM.
W trakcie spotkania cofniemy się do przeszłości i spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, kiedy ludzkość zaczęła interesować się obserwacjami nocnego nieba, co i jak wtedy obserwowano. Sięgniemy do pierwszych przyrządów astronomicznych i ich wynalazców. Spróbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie: czy i nam nic nie umyka obserwując otaczający nas świat i Wszechświat? Porozmawiamy m. in. o tym jak budowa oka wpływa na obraz, który widzimy i jak astronomowie sobie z tym problemem poradzili. Na koniec spróbujemy rozstrzygnąć czy Wszechświat ma aż 15 czy dopiero 13 mld lat i porozmawiamy sobie o najbardziej odległych (a może najstarszych?) obiektach we Wszechświecie.
Prowadząca: Małgorzata (Goha) Bankowicz – obecnie kończy pracę doktorską w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Interesuje się ewolucją galaktyk, ze szczególnym uwzględnieniem galaktyk o wysokiej aktywności gwiazdotwórczej i aktywnym jądrze. Jej badania koncentrują się na wpływie lokalnego środowiska na galaktyki ultra-jasne w podczerwieni. Z zamiłowania jest astronomem obserwacyjnym. Oprócz pracy naukowej z wielkim entuzjazmem prowadzi obserwacje astronomiczne oraz aktywnie uczestniczy w wielu wydarzeniach popularyzujących naukę, takich jak Astronomowie w Szkole czy Wieczorach z Gwiazdami w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wydarzenie w ramach projektu „AstroHuta” przygotowanego z okazji obchodów 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Działanie dofinansowano ze środków Miasta Krakowa.

21.30-22.00 / Rozpalenie ogniska/ pieczenie „strawy”.
Prosimy o zabranie niezbędnego ekwipunku piknikowicza, czyli koszy ze smakołykami i koców piknikowych.