Od 31 marca 2023 r. MIT zaprasza na nową wystawę stałą. „Miasto. Technoczułość” to pierwsza w Polsce tak szeroka opowieść o rozwoju myśli inżynieryjnej, jej wpływie na przemiany miasta i życie jego mieszkańców. Zachęcamy do spojrzenia na techniczny portret miasta nie tylko z uważnością i szacunkiem, ale także z czułością.
Muzeum zaprasza na podróż w czasie, podczas której zarysujemy odpowiedzi na kluczowe pytania związane z miastem dawniej i dziś. Dlaczego powstało? Jak działa? Co jest potrzebne, by sprawnie funkcjonowało? Czy wymagania mieszkańców pierwszych miast były takie same, jak ich oczekiwania dziś?
Aby udzielić na nie wyczerpujących odpowiedzi, oglądamy tę przestrzeń z wielu perspektyw. Przyglądamy się miastu od strony rzeki i z powietrza. Zaglądamy pod ziemię. Patrzymy w niebo. Wchodzimy również do fabryk i mieszkań.
Nasza trasa biegnie od pierwszych koncepcji osadniczych sprzed niemal 3500 lat przez kolejne epoki, w tym obie rewolucje przemysłowe i powojenną modernizację. Docieramy do czasów współczesnych, a nawet dalej – do przyszłości.
W świat myśli inżynieryjnej wprowadzi aż 600 niezwykłych zabytków techniki, w tym eksponaty o unikatowym charakterze. Wiele z nich przeszło do historii jako przedmioty kultowe, jak choćby pralka Frania, ale też sporo zostało zapomnianych, chociaż w swoim czasie spełniały ważne role. Narrację uzupełniają repliki, modele, makiety, materiały audiowizualne i zdjęcia.
W Strefie LAB, na specjalnie przygotowanych stanowiskach, można samodzielnie wykonać doświadczenia. Wszystko po to, by lepiej zrozumieć podstawowe jednostki układu SI.
***
Obiekty prezentowane na wystawie
Wśród unikatowych eksponatów znalazły się między innymi: pochodzące z Krakowa i Gdańska drewniane rury wodociągowe z XVI w., maszyna parowa F. Wichterle, drewniana pralka klepkowa Miele, maszyna do pisania dla niewidzących Picht, fonograf Edisona, pierwsze polskie telefony, maszyna szyfrująca Feldfernschreiber, odbiorniki radiowe Marconi 4LS/1 i Olympic-Z, luksusowy zestaw muzyczny Capello Roma (ze skalą geograficzną), jedna z pierwszych lamp elektronowych polskiej produkcji – trioda Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego, kuchnia elektryczna „Gródek”, kuchenka gazowa New World, lodówka Electrolux do zabudowy z lat 20. XX w., suszarka do włosów Fön, samochód Polski Fiat 508, motocykl CWS Sokół 1000 M111, prototypy pojazdów takie jak mikrosamochód Smyk, komputer Odra 1305, czy prawdopodobnie jedyny zachowany egzemplarz minikomputera PSPD 90 krakowskiej produkcji.
Drugą prezentowaną na wystawie grupę stanowią datowane na XIX i początek XX w. obiekty będące typowymi elementami zabytkowej infrastruktury miejskiej (wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowniczej, czy energetycznej). To elementy instalacji różnych sieci, które podlegały okresowej wymianie. Po zużyciu były one zastępowane przez elementy nowsze, bądź stanowiące kolejny etap rozwoju danego urządzenia. Zazwyczaj wyrzucano je lub złomowano. Ze względu na to, zachowane egzemplarze stanowią obecnie wyjątkowe świadectwo rozwoju myśli technicznej i rozwiązań inżynieryjnych. Spośród nich zaprezentowane są m.in. żeliwne kratki ściekowe, włazy, skrzynki hydrantów, pompy, lampy uliczne, słupek orientacyjny przebiegu sieci gazowej (XIX w.), różne gazomierze, liczniki energii elektrycznej, czy żarówki z końca XIX w. (z żarnikiem z włókna węglowego).
Wystawa wieńczy projekt unijny.
Narracja wystawy biegnie przez kilka hal, na dwóch poziomach, na powierzchni ponad 3000 m2. Jej przygotowanie jest trzecim — po modernizacji siedziby Muzeum i konserwacji muzealiów — ostatnim już etapem realizacji unijnego projektu.
Zwiedzanie wystawy jest więc pierwszą okazją do zobaczenia całej siedziby Muzeum po trwającej kilka lat modernizacji. Dzięki utworzeniu poziomu -1, pod zabytkową halą D oraz pod dziedzińcem, dwukrotnie wzrosła przestrzeń ekspozycyjna. Hale zostały połączone podziemnymi i naziemnymi łącznikami, utworzono także przestronne i komfortowe miejsce dla zwiedzających z kasą, szatnią, sklepikiem muzealnym oraz przestrzenią do odpoczynku.
7 części wystawy
Zespół kuratorski podzielił wystawę na siedem okresów: Początki, Miasto nowoczesne, I Rewolucja przemysłowa, II Rewolucja przemysłowa, Ku współczesności, Powojenna modernizacja i Transformacje. Wystawę kończy epilog, w którym zaznaczone są wyzwania, jakie stoją przed miastem przyszłości.
12 dziedzin inżynierii
Zasadnicze, chronologiczne części wystawy prezentują w sposób problemowy dwanaście obszarów inżynierii miejskiej, którymi są: architektura i budownictwo, bezpieczeństwo, hydrotechnika, mobilność, handel i przemysł, zdrowie publiczne, komunikowanie się, urbanistyka, ciepłownictwo, gazownictwo, energetyka oraz środowisko.
www.mit.krakow.pl
Wystawa zrealizowana w ramach projektu „Rewaloryzacja zabytkowej siedziby Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie na potrzeby nowoczesnego muzeum nauki i techniki” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach działania 8.1 oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Przy okazji zwiedzania wystawy stałej zapraszamy również do Hali F, gdzie prezentowane są zabytkowe wagony tramwajowe. Ekspozycja nawiązuje do historycznej funkcji Zajezdni liczącej ponad 100 lat, pierwszej zajezdni krakowskiego tramwaju normalnotorowego.
Zbiory online
183 obiekty z muzealnej kolekcji MIT można podziwiać w formie zdigitalizowanej www.mit.krakow.pl/zbiory
