Budynek przy ul. Wojciecha Korfantego 34
Parter
sala Kolumnowa
18.00–19.00 / Gwiazdy z kamienia, cegły i betonu, czyli 10 najciekawszych obiektów architektury w obecnej zabudowie Bytomia / spotkanie prowadzi pracownik Działu Historii MGB
Tkanka architektoniczna śródmieścia Bytomia to fascynujące połączenie stylów i epok. Jej trzon stanowi zabudowa z przełomu XIX i XX wieku, okresu najbardziej burzliwego rozwoju przestrzennego miasta. Ją też najczęściej – a raczej zdobiące ją detale – podziwiają osoby zwiedzające nasze miasto. Równie wielką estymą cieszy się architektura modernizmu powstała w okresie międzywojennym. Trzeci zaś składnik bytomskiego dziedzictwa architektonicznego, wzbudzający największe zainteresowanie, a nawet emocje, tworzą obiekty związane z dziedzictwem przemysłowym. Uzupełnieniem tego zestawu są budynki powstałe w najróżniejszych epokach i w najróżniejszych celach – od średniowiecznych kościołów po nowoczesne centra handlowe. Czy spośród tak zróżnicowanych pod każdym możliwym względem dzieł architektury da się wskazać absolutną gwiazdorską czołówkę? Na to pytanie postara się odpowiedzieć pracownik Działu Historii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
19.30–20.30 / Przyszłość z gwiazd odczytana, czyli o przepowiedniach astrologicznych w śląskich kalendarzach od XVI do XVIII wieku / spotkanie prowadzi dr Agata Bryłka-Jesionek
Kalendarze w dawnych czasach były bardzo popularnymi drukami. Spełniały funkcję poradników pomagających czytelnikom w ich codziennych obowiązkach oraz poznawaniu otaczającego świata. Uczyły również dbania o własne zdrowie i higienę, a nawet dostosowywania diety do danej pory roku. Co ciekawe, wiele spośród tych informacji miało charakter prognoz astrologicznych – patrząc więc w gwiazdy, próbowano dowiedzieć się, jaka będzie ta najbliższa i ta trochę dalsza przyszłość. Kto zaś zajmował się interpretowaniem układów gwiazd i planet? A jak formułowano prognozy astrologiczne i czego one dotyczyły? Czy zawsze wieszczono nieszczęścia? Na te i wiele innych pytań spróbujemy odpowiedzieć na wspomnianej prelekcji.
21.30–22.30 / Czy życie spadło nam z nieba? / spotkanie prowadzi Marek Ryś
Spotkanie poświęcone zostanie naukowym ustaleniom dotyczącym wpływu kosmosu i przybywających z niego gości na pojawienie się i zagładę życia na naszej planecie. Opowiemy zarówno o początkach Ziemi, która powstała głównie właśnie dzięki takim zdarzeniom, ale także o ich niszczycielskim wpływie objawiającym się podczas tzw. wielkich wymierań. Przekazywane informacje opierać się będą na aktualnych ustaleniach, uwzględniających również te najnowsze odkrycia dokonane dzięki teleskopowi Webba.
Piętro pierwsze
sala 210
18.00–24.00 / Pokaz meteorytów Przybysze z gwiazd / komentarz słowny: Janusz Grzywocz
Czym różni się meteoryt od meteora? Co i jak często przybywa do nas z przestrzeni międzygwiezdnej? To tylko niektóre pytania, na które odpowie pokaz Przybysze z gwiazd. Zaprezentujemy przykłady niemal wszystkich rodzajów meteorytów, jakie znane są nauce. Z niektórymi z nich związane są ciekawe historie dotyczące ich odkrycia lub ich uderzenia w powierzchnię naszej planety ze spektakularnymi efektami widocznymi do dzisiaj, jak np. jezioro Manicouagan w Kanadzie.
Legendy o przybyłych z nieba kamieniach są obecne w prawie każdej mitologii. Starożytne ludy przywiązywały do nich olbrzymią wagę, uważając za święte, a wykonane z nich przedmioty często były potwierdzeniem praw władcy do tronu. Odłamki skalne wielu z tych meteorytów będą prezentowane na naszym pokazie.
Meteoryty przybywają do nas zarówno z przestrzeni kosmicznej, jak i z sąsiednich planet czy Księżyca. Mówi się nawet o takim, który kilka miliardów lat temu oderwał się od naszej planety i wrócił na nią po kolejnych miliardach lat. Oglądając skalne fragmenty na naszym pokazie, będziecie mogli nie tylko zapoznać się z tymi opowieściami, ale także nauczyć się odróżniać takich „gości z kosmosu” od zwyczajnych kamieni.
wystawa czasowa Życie zaklęte w kamieniu. Od bakterii do dinozaurów
18.30–19.30 / Krótka historia życia / oprowadzanie kuratorskie prowadzi Marek Ryś
Życie na Ziemi nie pojawiło się wczoraj. Ani nawet przedwczoraj. Potocznie starożytne zwierzęta kojarzą się nam z dinozaurami i mamutami. Co bardziej zainteresowani wskażą jeszcze trylobity. Tymczasem życie ma prawie tyle lat co nasza planeta! Właściwie nie było takiego okresu w dziejach, poza samym początkiem, gdy nic żywego na Ziemi nie istniało. Skąd jednak wzięło się życie? Jak doszło do tego, że pojawiło się to, co dla niego niezbędne – woda i powietrze? I czy np. krokodyle pochodzą od dinozaurów? Na te i inne pytania spróbujemy podczas oprowadzania odpowiedzieć.
Sala G.G. Gorczyckiego
18.15–19.30 / Pokaz oraz warsztaty tańca dawnego/ prowadzi Cecylia Jańczuk
W kulturze dworskiej taniec zajmował wysoką pozycję. Rozwinął się wraz z typową dla odrodzenia potrzebą estetyzowania ruchu ludzkiego ciała. Był sposobem na zaprezentowanie siebie i swoich umiejętności, ale nie tylko, gdyż niektóre jego rodzaje były po prostu formą zabawy, a czasem nawet flirtu towarzyskiego.
Kontredanse, które zaprezentujemy w trakcie pokazu, to tańce cieszące się szczególną popularnością na dworach angielskich i francuskich w XVIII wieku. Dzięki wielu zachowanym materiałom źródłowym (w szczególności XVII-wiecznej publikacji Johna Playforda The English dancing master) jesteśmy w stanie odtworzyć je z zachowaniem historycznej poprawności.
A jeżeli zainteresuje Was pokaz tańców historycznych i chcielibyście zgłębić jego tajniki, zapraszamy do wzięcia udziału w warsztatach. W czasie ich trwania pod okiem muzealnego Zespołu Tańca Dawnego nauczycie się kilku tańców: branli oraz kontredansów, które są na tyle proste, że nawet zupełnie początkujący nie będą mieli problemu, żeby je odtworzyć.
21.00–22.30 / Zasłużeni. Bytomianie – Górnoślązacy – Europejczycy: Georg Brüning – wybitny Europejczyk (2021); Paul Jakisch – górnośląski budowniczy kościołów (2022); Franz Gramer – nauczyciel i kronikarz (2023) oraz Moritz Mannheimer – dobroczyńca ubogich i potrzebujących (2023) / pokaz 4 filmów połączony z komentarzem słownym prowadzi dr Joanna Lusek / wstęp: 1 zł
Pokaz obejmuje serię 4 popularyzatorskich filmów edukacyjnych (w językach polskim i niemieckim) przygotowanych w latach 2021–2023 przez dr Joannę Lusek z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i Marka Tylikowskiego ze Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Śląskiego – Oddział Bytom.
Seria filmowa powstała w ramach projektu upamiętnienia postaci zasłużonych dla miasta i regionu, związanego z obchodzonym w tym roku jubileuszem 770-lecia lokowania miasta Bytomia. Seria uzyskała patronat i wsparcie Konsulatu Republiki Federalnej Niemiec w Opolu.
Gmach Główny przy pl. Jana III Sobieskiego 2
Piętro pierwsze
wystawa czasowa Ludzie i bestie z kafli rodem
21.30–22.30 / Gwiazdorska obsada – bohaterowie z kafli / oprowadzanie kuratorskie prowadzi Ewelina Imiołczyk
Anna Jagiellonka, Sulejman Wspaniały, jednorożec, gryfy i inne stwory z legend i opowieści to tylko niektórzy bohaterowie kafli niegdyś zdobiących piece kaflowe. Tym razem nasi archeolodzy przywdzieją historyczne stroje i opowiedzą fascynujące historie związane z tymi postaciami.
wystawa stała Przyroda Górnego Śląska
20.00–21.00 / Ślepowron – ptak herbowy Górnego Śląska i inni mieszkańcy śląskich mokradeł / oprowadzanie kuratorskie prowadzi dr Jacek Betleja
Ślepowron to ptak z rodziny czapli. Pierwsze wzmianki o gniazdowaniu na Górnym Śląsku sięgają XVI wieku. Obecnie od ponad 40 lat Dział Przyrody Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu prowadzi badania i monitoring populacji tego gatunku występującego do niedawna wyłącznie w naszym regionie. Jest to niewątpliwie herbowy gatunek ptaka Górnego Śląska, podobnie jak kormoran na Mazurach, maleńka wodniczka na Podlasiu czy dzierlatka w Wielkopolsce.
Piętro drugie
wystawa stała Z życia ludu śląskiego XIX–XX wieku
19.30–20.30 / Pod pierzyną u pradziadków – pokaz etnograficzny / prowadzi Anna Grabińska-Szczęśniak / Licho nie śpi / spotkanie prowadzi Anna Jurczyk
Najczęściej wiemy, co nasi przodkowie nosili na co dzień, rzadziej jednak zastanawiamy się, jak wyglądała ich bielizna. Spotkanie dotyczyć będzie różnych rodzajów dawnej bielizny zakładanej przez naszych pradziadków do spania. Jak kiedyś wyglądało spanie w łóżkach i jak owe łóżka wyglądały? Ile osób spało razem? To tylko niektóre pytania, na które spróbujemy znaleźć odpowiedź.
Podczas spotkania dowiecie się również co nieco o wierzeniach ludowych związanych z nocą. Opowiemy m.in. o tym, jak dawniej ludność wiejska interpretowała różne zjawiska pojawiające się w nocy (np. spadające gwiazdy czy demony), przybliżymy też niektóre przesądy dotyczące łóżka i spania.
20.30–22.00 / Śląska demonologia dla odważnych / grę rodzinną prowadzi Magdalena Pospieszałowska
Tej nocy po muzeum rozbiegną się demony. Zamiast straszyć na rozstajach dróg, wyskakiwać ze szranku czy unosić się nad bagnami, postanowiły wziąć udział w niecodziennej grze muzealnej. Wszystkich chętnych zapraszamy do pobrania w kasie kart pracy, dzięki którym lepiej poznacie śląskie strachy i ich zwyczaje. Wystarczy, że odnajdziecie w sobie odwagę i chwilę porozmawiacie z rozproszonymi po muzealnych wystawach stworami, a Wasze głowy wypełnią się wiedzą, natomiast karty pracy odpowiedziami, za które otrzymacie demoniczne pieczątki. Znajdźcie je wszystkie! Zapraszamy do wspólnej zabawy.
22.00–23.00 / Śląska demonologia dla odważnych / oprowadzanie prowadzi Magdalena Pospieszałowska
Podczas spotkania usłyszycie opowieści o śląskich strachach dla odważnych. Czy wiecie, gdzie można spotkać bzionka? Co dokładnie robił dzieciom bebok? A jak można było prosić o pomoc fajermona? Każdy, kto nie boi się spotkania z nieznanym, będzie miał okazję dowiedzieć się, jakie stworzenia można było spotkać na śląskiej wsi i czego można było się po nich spodziewać. Co więcej, jeśli uda się Wam je odnaleźć na naszej wystawie etnograficznej, chętnie opowiedzą o tym, jak żyło im się w dawnych czasach z naszymi pradziadkami.
Piętro trzecie
sala 322
18.00–24.00 / Planetarium artystów – pokaz prac z kolekcji MGB połączony z zabawami artystycznymi / komentarz słowny: Agnieszka Bartków, Helena Kisielewska
To specjalny pokaz zorganizowany przez Dział Sztuki tylko na tę wyjątkową noc, podczas której zaprezentujemy m.in. instalację Księżyc i Słońce Piotra Kurki, obrazy Janusza Tarabuły i Tomasza Tatarczyka, dzieła Stanisława Szukalskiego oraz dawne grafiki poruszające zagadnienia związane z wszechświatem. W artystycznym „Planetarium Sztuki” czeka również cała moc atrakcji zarówno dla młodych, jak i dorosłych widzów. Dla tych pierwszych przewidziano astronomiczną dawkę zabawy w postaci gier, puzzli oraz krzyżówek, których tematem będzie oczywiście kosmos. Prezentacja dzieł sztuki współczesnej pozwoli z kolei na udział w rzeczach niemożliwych, takich jak spojrzenie z bliska na słońce oraz księżyc, a także spotkanie z wielkim polskim astronomem – Mikołajem Kopernikiem (a ściślej: z niezwykłymi wizerunkami jego osoby). A wszystko to w asyście wielu innych niebiańskich przedstawień!
18.30–23.00 / Gwiazdy prawie ze złota – warsztat złotniczy / prowadzą Katarzyna Waloszek, Grzegorz Serwoński / obowiązują zapisy w Dziale Edukacji (32 281 82 94, w. 127), liczba miejsc ograniczona: 10 osób na grupę, wstęp: 10 zł (pierwsza grupa: 18.30, druga grupa: 20.00, trzecia grupa: 21.30)
Podczas warsztatów poznamy technologię złocenia oraz wykonamy praktyczne ćwiczenia z pozłacania drewnianych ozdób w formie gwiazdek. Uczestnicy biorący udział w warsztatach wykonane przez siebie ozdoby otrzymują na własność.
Galeria Malarstwa Polskiego
19.00–19.15, 20.00 –20.15 / Gwiazdy Galerii Malarstwa Polskiego – opowieści o niekwestionowanych mistrzach malarstwa polskiego / prowadzą Agnieszka Bartków, Helena Kisielewska
Zapraszamy na dwa spotkania w przestrzeni Galerii Malarstwa Polskiego, podczas których poznamy najważniejsze fakty z życia i twórczości niektórych artystów.
21.00–21.30 / Zagadki malarskie – konkurs z nagrodami / prowadzi Iwona Mohl
Piętro czwarte
18.30–20.00 / Zwierzęta przeklęte. Wąż / oprowadzanie kuratorskie prowadzą dr Roland Dobosz, Adam Larysz, dr Joanna Lusek, Iwona Mohl, dr Daria Misiak oraz Beata Badura (Oddział Górnośląski SNAP) / wstęp płatny: bilet normalny: 12 zł, bilet ulgowy: 6 zł
W tę podróż zabiorą Was przedstawiciele różnych nauk – przyrodnicy, kulturoznawcy, archeolodzy, historycy i historycy sztuki. Opowiedzą o wężach – zarówno tych spotykanych w naturze, jak i ich wizerunkach pojawiających się w dziełach sztuki, emblematach, mitycznych opowieściach czy na kartach książek. Poznacie m.in. historie:
– o „przypadkach niecodziennych”, czyli o okazach węży zbieranych przez carskich zesłańców na Syberii w dorzeczu Amuru i innych tajemniczych eksponatach Działu Przyrody (dr Roland Dobosz),
– o Grupie Laokoona i innych słynnych wizerunkach węży w sztuce (Iwona Mohl),
– o wężu w złotej koronie (dr Daria Misiak),
– o tym, co łączy laskę Asklepiosa, kielich Higiei i laskę Hermesa, czyli o wężu jako symbolu medycyny i farmacji (dr Joanna Lusek).
Centrum Edukacji
18.15–20.00 / Beboki z kachli – warsztaty dla dzieci / zajęcia prowadzą Ewelina Imiołczyk, Małgorzata Kapczyńska / obowiązują zapisy w Dziale Edukacji (32 281 82 94, w. 127), liczba miejsc ograniczona: 20 osób, wstęp: 10 zł
Zapraszamy na warsztaty, podczas których będziecie mieli szansę zanurzyć się w barwnym świecie potworów i niezwykłych zwierząt rodem ze średniowiecza. Odkryjemy tajemnicze zwierzaki i fantastyczne stwory przypominające smoki i stonogi, ukryte na starych kaflach, by następnie poznać materiał, jakim jest glina, i dzięki przygotowanym formom stworzyć własne projekty kafli.
