Muzeum przed Bożym Narodzeniem – zajęcia świąteczne dla grup przedszkolnych i szkolnych. Gliwice

Boże Narodzenie coraz bliżej, dlatego Muzeum w Gliwicach już tradycyjnie zaprasza na zajęcia dla grup przedszkolnych i szkolnych, które wprowadzą nas w niepowtarzalną atmosferę tych najpiękniejszych w roku Świąt, a także przybliżą związane z nimi obrzędy i tradycje, tak ważne dla naszej kultury i tożsamości. Opowiemy o zwyczajach świątecznych charakterystycznych dla Górnego Śląska, a dzięki znajdującym się w zbiorach naszego Muzeum fotografiom na własne oczy zobaczymy, jak czas przygotowań i samo Boże Narodzenie obchodzono w Gliwicach i powiecie gliwickim ponad sto lat temu. Wyruszymy też w świąteczno-etnograficzną podróż… po całej Polsce, będziemy również poznawać symbolikę związaną z bożonarodzeniowym drzewkiem – choinką oraz najważniejszych świętych związanych z tym wyjątkowym czasem. Bo nie jest to tylko Święty Mikołaj. Wszystkim zajęciom towarzyszyć będzie część warsztatowa, podczas której m.in. wykonamy ozdoby choinkowe, betlejkę – czyli stajenkę, którą będzie można postawić pod choinką oraz kartki świąteczne. W Oddziale Odlewnictwa Artystycznego na uczestników zajęć czekać będą świąteczne, gipsowe odlewy do malowania! Koszt udziału w zajęciach to złotówka od grupy.

Grupy przedszkolne i szkolne zapraszamy na zajęcia świąteczne do:

Willi Caro i Zamku Piastowskiego – pomiędzy 19 listopada a 20 grudnia 2024 r. (od wtorku do piątku) – godz. 09.00, 10.30, 12.00,

Oddziału Odlewnictwa Artystycznego pomiędzy 19 listopada a 20 grudnia 2024 r. (od wtorku do piątku) – godz. 9.00 i 11.00.

Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc prosimy o uprzednią rezerwację pod numerem telefonu: zajęcia w Willi Caro/na Zamku Piastowskim: tel. 783 560 006, zajęcia w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego: tel. 665 280 021. Zapisy na zajęcia prowadzimy od wtorku do piątku w godzinach 9.00-16.00.

PS. Wszystkie grupy zapisane na 6 grudnia odwiedzi dodatkowo… św. Mikołaj! Istnieje możliwość wręczenia dzieciom przez Świętego Mikołaja przygotowanych w przedszkolu/szkole prezentów – szczegóły do uzgodnienia podczas zapisów.

Tematy zajęć (Willa Caro, Zamek Piastowski), godz. 09.00, 10.30 i 12.00

a) Godne Święta w śląskim domu

Śląsk to region bogaty w zwyczaje i obrzędy bożonarodzeniowe. Co go odróżnia od pozostałych regionów? Co to jest moczka? Kto i po co potrząsa drzewkami w wigilijny wieczór? Dlaczego w Wigilię nie wolno rąbać drewna i wbijać gwoździ do ściany? Jakie są najbardziej popularne potrawy na bożonarodzeniowym stole i w jaki sposób ozdabiano dawniej choinkę? O wierzeniach i zwyczajach, które już zapomniano, a także o tych, które nadal są kultywowane na Śląsku dowiemy się podczas zajęć. Podczas naszego spotkania wykonamy również stajenkę ze Świętą Rodziną, Trzeba Królami i bydlątkami, która po śląsku nazywa się… betlejką!

Zajęcia dla wszystkich grup wiekowych, treść modyfikowana w zależności od wieku uczestników.

b) Bożonarodzeniowy Atlas Etnograficzny

Podczas naszego spotkania wyruszymy w świąteczno-etnograficzną podróż… po Polsce! Usłyszymy o zwyczajach i tradycjach bożonarodzeniowych charakterystycznych dla różnych regionów kraju – od Pomorza, przez Warmię, Mazury, Kaszuby po Małopolskę i Górny Śląsk. Dowiemy się, kto w różnych regionach Polski w Wigilię przynosi prezenty (Gwiazdka, Dzieciątko, Gwiazdorek, a może Mikołaj?), poznamy też wybrane przykłady dziedzictwa związanego z obrzędowością Świąt Bożego Narodzenia, charakterystyczne dla danych regionów – takie jak chociażby szopki krakowskie. Zdobyte wiadomości wykorzystamy przy tworzeniu Bożonarodzeniowych Atlasów Etnograficznych, które każdy z uczestników zabierze do domu.

Zajęcia dla dzieci przedszkolnych od lat 5-ciu, uczniów szkoły podstawowej i ponadpodstawowej.

c) Wokół choinki

Dla wielu zapach Świąt to nie tylko zapachy kulinarnych przysmaków tego czasu, ale też intensywny i charakterystyczny zapach drzewka choinkowego. Dlaczego to właśnie choinka stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Bożego Narodzenia? Kiedy pierwsze z nich zawitały do polskich domów i jak zastępowano je wcześniej? Czym je ozdabiano na przestrzeni dziesięcioleci? Razem z uczestnikami zajęć odbędziemy krótką wycieczkę do przeszłości i poznamy niesamowitą historię świątecznej choinki, a podczas warsztatów wykonamy tradycyjne ozdoby, które ozdobią potem nasze bożonarodzeniowe drzewka.

Zajęcia dla wszystkich grup wiekowych, treść modyfikowana w zależności od wieku uczestników.

 

d) Święty Mikołaj i inni święci okresu bożonarodzeniowego

Kiedy urodził się Święty Mikołaj? Jak wygląda? Czy ma długą siwą brodę? A może pije coca-colę? Jaki obraz św. Mikołaja wykreowała popkultura, a co głosi o nim historia i legenda? Podczas zajęć przybliżymy postać prawdziwego biskupa Mikołaja z Miry, dowiemy się, skąd pochodzi zwyczaj obdarowywania się prezentami i dlaczego przypada właśnie 6 grudnia. Nie zapomnimy jednak również o innych postaciach grudniowych świętych, którzy, choć aktualnie ustępują popularnością Świętemu Mikołajowi, przez stulecia byli równie sławni. Może wśród uczestniczek zajęć znajdą się współczesne imienniczki świętych: Łucji i Barbary, a wśród uczestników – świętych Szczepana i Sylwestra? W części warsztatowej dzieci wykonają kartkę świąteczną.
Zajęcia dla wszystkich grup wiekowych, treść modyfikowana w zależności od wieku uczestników.

Tematy zajęć (Oddział Odlewnictwa Artystycznego), godz. 09.00 i 11.00:

a) Barbórkowe pobudki

Patronka dobrej śmierci i trudnej pracy, opiekunka rybaków, żołnierzy, ale przede wszystkim górników – święta Barbara. Jej święto, nazywane potocznie Barbórką, obchodzone jest na Górnym Śląsku już od połowy XVIII wieku i stanowi istotny element śląskiego krajobrazu kulturowego. Jego ustalony z góry ceremoniał ulegał jednak pewnym zmianom na przestrzeni stuleci. Podczas zajęć przyjrzymy się obchodom barbórkowym, jak również poznamy postać świętej Barbary. Dowiemy się m.in., kto na Śląsku może nas wyrwać ze snu o świcie 4 grudnia, czym był tzw. skok przez skórę podczas zabaw barbórkowych, czy tylko mężczyźni mogli świętować barbórkę oraz dlaczego atrybutami świętej Barbary są wieża, kielich i gałązka palmowa. W części warsztatowej przyozdobimy replikę żeliwnej plakiety z wizerunkiem górnika, którą możemy podziwiać na wystawie stałej w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego.

Zajęcia dla wszystkich grup wiekowych, treść modyfikowana w zależności od wieku uczestników.

b) Wigilijny wieczór

Zajęcia podczas których dzieci zapoznają się z symboliką stołu wigilijnego oraz z tradycjami związanymi z potrawami wigilijnymi. Ponieważ w noc wigilijną wyruszamy na Pasterkę, podczas zajęć opowiemy także o tej jednej z najważniejszych w Polsce świątecznych tradycji. W części warsztatowej pomalujemy gipsowe odlewy o tematyce świątecznej.
Zajęcia dla wszystkich grup wiekowych, treść modyfikowana w zależności od wieku uczestników.

c) Śląskie Boże Narodzenie na starej fotografii

Jak wyglądały święta na Górnym Śląsku ponad sto lat temu? Jak spędzano adwentowe mroźne wieczory? Dzięki zachowanym w naszym Muzeum fotografiom możemy zobaczyć to na własne oczy! Podczas zajęć poświęconym zwyczajom bożonarodzeniowym na Górnym Śląsku zajrzymy do wyjątkowego albumu, który zawiera zdjęcia wykonane ponad sto lat temu. Zobaczymy, jak wyglądała tradycyjna, ręcznie wykonana szopka bożonarodzeniowa – tzw. Betlejka oraz na czym polegała tzw. przejażdżka dzieciątka. Odpowiemy także na pytania, czym było chodzenie z kolebką, a także kim był tajemniczy, kosmaty stwór Ruprecht towarzyszący Mikołajowi oraz pochodom dzięciątka. W części warsztatowej pomalujemy gipsowe odlewy o tematyce świątecznej.

Zajęcia dla wszystkich grup wiekowych, treść modyfikowana w zależności od wieku uczestników.