41. GÓRALSKI KARNAWAŁ
Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych,
Konkurs Tańca Zbójnickiego, Popis Par Tanecznych, Kumoterki
Bukowina Tatrzańska, 6 – 10 lutego 2013 r.
To już 41. Góralski Karnawał w Bukowinie Tatrzańskiej! Jego historia sięga roku 1973, kiedy to z inicjatywy Józefa Koszarka znakomitego bukowiańskiego tancerza, śpiewaka i poety, a zarazem ówczesnego prezesa Domu Ludowego, przy współpracy miejscowych działaczy kultury oraz Adama Sawiny, ówczesnego kierownika referatu ds. kultury Powiatowej Rady Narodowej w Nowym Targu po raz pierwszy zorganizowano międzyregionalny, a w latach następnych Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych.
"Góralski Karnawał” w pełni oddaje atmosferę zarówno kolędowania, jak i ludowej zabawy karnawałowej. Król Herod i jego świta, Żyd, chłop, baca, diaboł, śmierztecka, turoń, ludowa medycyna połączona z magią, słowem to wszystko, czym zabawiają widzów kolędnicy zmierza do jednego celu – złożenia życzeń świątecznych na scyńście, na zdrowie, na to Boze Narodzynie, zakończonych gromkim śpiewem za kolynde dziynkujymy. Kolędowanie to dobrowolna wymiana darów. Kolędnicy składają domownikom powinszowania będące darem dobrego słowa i otrzymują w zamian podarki – w tym wypadku gromkie brawa publiczności. Bogate i różnorodne stroje kolędników ozdobione są słomą, łańcuszkami, sznureczkami, itp. Trwa karnawałowe szaleństwo, a Bukowina mieni się różnokolorowymi barwami. Wszak to czas niesopustowyk zyniacek i kuligów!
Obok konkursu grup kolędniczych w ramach "Góralskiego Karnawału” odbywa się, trwający do późnych godzin nocnych, konkurs tańca zbójnickiego i przegląd par tanecznych. Jak najkrócej określić taniec zbójnicki? Żywioł, ogień i góralska fantazja! W przeglądzie par tanecznych obok tańców drobnyk, krzesanyk, ozwodnyk jest również polka z kropką, polka obyrtka, polka po kole, śtajerki i wiele, wiele innych. Żywiołowość młodych, swoboda, dostojeństwo i finezja starszych tancerzy, kolorowe stroje, temperament muzykantów, donośny, radosny śpiew. To trzeba zobaczyć!
Ostatni dzień "Góralskiego Karnawału” wypełniają imprezy plenerowe: zawody strzeleckie, zawody narciarskie w strojach regionalnych i oczywiście "Kumoterki”, w skład których oprócz przejazdu kumoterkami wchodzą również zawody w skjóringu, skiskjóringu i przejazd zaprzęgami paradnymi. Kumoterki to ozdobne sanie góralskie, w których jest miejsce tylko dla dwóch osób: kumoski i kumotra. Takimi saniami kumoska z kumotrym jeździli w odwiedziny do znajomych, na chrzciny i na słynne jarmaki do Miasta. Kumoter z kumoskom muszą przejechać w kumoterkak jedno okrążenie toru – około 1000 metrów. O zwycięstwie decyduje czas przejazdu, ale oceniane są również stroje, wystrój uprzęży i same kumoterki.
Z imprez towarzyszących "Góralskiemu Karnawałowi” wymienić należy spektakle w wykonaniu Amatorskiego Zespołu Teatralnego im. Józefa Pitoraka z Bukowiny Tatrzańskiej, występy zespołów regionalnych z kraju i z zagranicy, a także, organizowane przez Stowarzyszenie Twórców Ludowych, wystawy i kiermasze, na których prezentowane są prace z zakresu wszystkich dziedzin twórczości ludowej.
Od wielu już lat występy kolędników ocenia jury w składzie: mgr Aleksandra Szurmiak-Bogucka – etnomuzykolog, mgr Benedykt Kafel – etnograf, dr Stanisław Węglarz – etnolog, a konkurs par tanecznych i konkurs tańca zbójnickiego oceniają również przedstawiciele rodowitych górali.
Wdzięczną pamięcią ogarniamy tych, których nie ma już wśród nas: prof. Romana Reinfussa, etnografa – długoletniego przewodniczącego jury, prof. Józefa Bubaka – dialektologa, Tadeusza Staicha – zakopiańskiego literata, znawcę i miłośnika góralszczyzny, Antoniego Weissenhofa – wielkiego przyjaciela Bukowiny.
I na koniec słów kilka o konferansjerach, bez których trudno wyobrazić sobie „Góralski Karnawał”. Tak naprawdę to oni są reżyserami całego spektaklu. To oni pytajom piykniy ku nom, razem z publicznością biją brawa, zachęcają tych bardziej zestresowanych, wręczają pamiątkowe dyplomy, schodzącym ze sceny dziękują słowami wielkie Bóg zapłoć, przekazują informacje jurorom, pamiętają o sponsorach, czasami (zwłaszcza pod koniec dnia) zaśpiewają, a wszystko to okraszone uśmiechem i subtelnym, góralskim poczuciem humoru.
Przez te kilka dni rozbrzmiewa więc Bukowina tańcem, śpiewem, muzyką, a barwne korowody kolędników przypominają, że tradycja kolędowania nie zniknęła z krajobrazu polskich wsi i miasteczek.
Głównym partnerem przedsięwzięcia jest Województwo Małopolskie .
Syćkik Wos piyknie pytomy do Bukowiny Tatrzańskiyj na 41. "Góralski Karnawał”, bo przecie
Rózne karnawały bywajom, dyć wiycie!
Ale bukowiański nolypsy na świecie!
Bukowiańskie Centrum Kultury "Dom Ludowy"
ul. Kościuszki 87
34-530 Bukowina Tatrzańska
www.domludowy.pl
