Skansen rzeki Pilicy niedaleko Tomaszowa Mazowieckiego to niewyczerpane źródło pięknych krajobrazów. W 2012 roku wzbogacił się o nową atrakcję – Podziemną Trasę Turystyczną „Groty Nagórzyckie”.
Wycieczka „do wnętrza ziemi” to prawdziwa wyprawa w przeszłość – 100 milionów lat wstecz – a także podróż do zapomnianego świata ludowych opowieści i XIX-wiecznego górnictwa.
Wycieczka po tomaszowskich grotach to istna podróż w czasie – śnieżnobiałe skały liczą sobie nawet 100 milionów lat! Pochodzą z epoki kredowej, kiedy to wielokronie na te tereny wkraczało i wycofywało się morze.
Co ciekawe, same korytarze są dziełem rąk ludzkich – powstały dlatego, że z jaskiń wydobywano piaskowiec. Wydrążane jedna po drugiej pieczary otrzymywały fantazyjne nazwy: „niedźwiedzia”, „borsucza”, „taneczna”, „ciemna”, „jeziorna”, „szumna” i „chowańcowa”. Jedna z nich, głębiej ukryta, nosiła nazwę: „karkołomna” lub „złodziejska”, gdyż podobno chronili się w niej rabusie.
Wbrew pozorom, wydobywany w Nagórzycach materiał nie nadawał się do budowania – idealnie okrągły kształt ziarenek uniemożliwiał związanie się zaprawy murarskiej. Zaradni górnicy jednak znaleźli dla niego dobre zastosowanie – służył do posypywania podłóg domów, obejść, a nawet miejsc wokół grobów na cmentarzach. Z czasem Nagórzyczanie zaczęli sprzedawać piasek na miarki, a czasem wymieniali go z tomaszowskimi klientami na ziemniaczane obierki (zwane tu gwarowo łupinami), którymi karmili swoją trzodę. Z takich transakcji wzięło się dosyć popularne niegdyś porzekadło: „nie ma piasku za łupiny”. Było ono synonimem mało opłacalnej transakcji, funkcjonowało w mieście i jego okolicach jeszcze w okresie międzywojennym.
Kiedy w II połowie XIX wieku zaczął się rozwijać przemysł szklarski, okazało się, że nagórzycki piasek świetnie się do tego nadaje. Zawiera ponad 80% przeźroczystego kwarcu, a znajdujące się w nim niewielkie domieszki skalenia, węglany wapnia, glinki i żelaza można łatwo usunąć.
Wydobywanie piasku (i… tworzenie jaskiń) nabrało więc dużego rozmachu. Transportowano go stąd wozami konnymi do znanych hut szkła w nieodległym Piotrkowie, a koleją nawet do hut w Warszawie, Częstochowie i Rudnikach. Niestety na początku XX w. w wyniku zawalenia się ściany, śmierć poniósł jeden z mieszkańców. Władze carskie zabroniły wtedy dalszej eksploatacji pieczar. Wtedy Nagórzanie wykopali długi i głęboki jar, usytuowany za grotami, z którego wydobywali piasek do lat 20. Ta działalność ustała po uruchomieniu na drugim brzegu Pilicy dużej i nowoczesnej, jak na tamte czasy, kopalni piasków kwarcowych „Biała Góra”, która prowadziła produkcję piasku na przemysłową skalę.
Podczas podziemnego spaceru będziemy mieli okazję zobaczyć wystawę, która przedstawia pracę nagórzyckich górników.
Świetnym wprowadzeniem do wycieczki mogą być legendy, które zachowały się w pamięci mieszkańców i dzięki przekazom piśmiennym.
Przeczytaj więcej na stronie Grot.
Podziemna trasa turystyczna „Groty Nagórzyckie” jest czynna:
– od 1 do 31 października: od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00-18.00
– od 1 listopada do 31 marca: od wtorku do piątku w godzinach 8.00 – 16.00 oraz w soboty i niedziele w godzinach 10.00-16.00
– w poniedziałki – trasa nieczynna.
Ceny biletów (2015 r.):
– normalny – 5 zł
– ulgowy- 4 zł (uczniowie, studenci, emeryci i renciści)
– dla dzieci do lat czterech – wstęp bezpłatny.
Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem wyznaczonym przez administratora trasy w grupach od 5 do 25 osób.
Długość trasy – ok. 160 m.
Przewidywany czas zwiedzania ok. 40 minut.
Temperatura wewnątrz ok. 9 stopni Celsjusza.
Wilgotność ok. 65-85 %.
Obiekt jest dostępny dla osób niepełnosprawnych.
Dojazd:
Filia Skansenu Rzeki Pilicy- Podziemna Trasa Turystyczna „Groty Nagórzyckie”
ul. Pod Grotami 2/6, 97-200 Tomaszów Mazowiecki
tel. 44 710 05 32
tel. kom. 723 58 56 56
email: groty@skansenpilicy.pl
Dojazd do wyrobiska z drogi nr 8 w kierunku Centrum. Od strony centrum Tomaszowa ulica Jana Pawła II (droga powiatowa nr 4327 E) w kierunku – Zalew Sulejowski oraz miejscowości Borki – zgodnie z aktualnym oznakowaniem i systemem informacji miejskiej.
Do wyrobiska można także dostać się autobusami komunikacji miejskiej – linia nr 2 z Placu Kościuszki oraz asfaltową ścieżką rowerową.
http://www.groty.skansenpilicy.pl/
Zdjęcia i mapka pochodzą ze strony: http://www.groty.skansenpilicy.pl/
