wystawa w Muzeum Narodowym

Wystawa czynna od 3 lipca – 31 grudnia 2010 r.

Bardzo długo drugorzędny, stół w późnym średniowieczu zyskał na znaczeniu, by w wiekach XVI i XVII stać się integralną częścią każdego wnętrza, pełniąc przy tym różnorodne funkcje. Niejednokrotnie dostosowywany był do innego mebla – krzesła. Dlatego też stał się głównym sprzętem kompletów meblowych. Nie znaczy to, że nie występował także samodzielnie, na przykład w formie przyściennej. Forma i dekoracja stołu ulegała w ciągu wieków różnorodnym przemianom.

Stoły ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku reprezentują typy i odmiany charakterystyczne dla twórczości warsztatów stolarskich Północnej Europy. Powstały w czasach największej świetności meblarstwa tych terenów: w XVII i na początku XVIII wieku. W tym czasie stoły flamandzkie i holenderskie, przy udziale wpływów angielskich i niemieckich, silnie oddziaływały na formy stołów powstających w warsztatach północnych terenów Rzeczypospolitej, głównie Gdańska. Warto porównać te formy.

Niderlandzki siedemnastowieczny stół barokowy posiadał najczęściej podpory masywne, dające wrażenie stabilności, ukształtowane w grube balasy, bądź spiralnie skręcone kolumny, zakończone nieodmiennie stopami w formie spłaszczonych kul. Podobną formę otrzymywały mniejsze, składane stoliki o okrągłych, owalnych i wielobocznych blatach. W stołach reprezentacyjnych, przeznaczonych najpewniej do wnętrz paradnych, podporom nadawano formę atlantów. Wychodząc od wzorów północnoeuropejskich, na początku XVIII wieku w Gdańsku wytworzyła się forma stołu znana powszechnie pod nazwą stołu „gdańskiego".

Wszystkie te formy można zobaczyć w Muzeum Narodowym w Gdańsku na wystawie Stół z cyklu Forma i funkcja.