Wystawa w Gdańsku

Prezentacja kolekcji to kolejna duża wystawa wyrobów gdańskiego rzemiosła złotniczego w salach Domu Uphagena oddziale Muzeum Historycznego Miasta Gdańska ( w 2007 r. miała tu miejsce ekspozycja: "…łyżeczek srebrnych dwa tuziny").

Kolekcję Jürgena Gromka tworzą przedmioty ze srebra, srebra częściowo złoconego, srebrzonych stopów metali, alpaki i brązu, pochodzące z okresu od XVIII do XX w. Wykonane zostały przede wszystkim w Gdańsku – wybitnym ośrodku twórczym w Europie Północnej, a także w kilku dużych niemieckich ośrodkach, produkujących srebra na eksport w II poł. XIX w. i w I ćw. XX w., jak: Brema, Schwäbisch Gmünd, Hanau, Heilbronn, Pforzheim, Berlin, Düsseldorf .

{{moduly ntltresc}}

Gdańsk był przez wieki atrakcyjnym, konkurencyjnym ośrodkiem złotniczym, produkującym nie tylko dzieła sakralne i efektowne srebra korporacyjne, ale i wyroby użytku domowego, które cieszyły się niesłabnącym popytem bardzo zróżnicowanej klienteli. W srebrną zastawę stołową czy wyroby toaletowe, wykonane w Gdańsku, zaopatrywała się szlachta, duchowieństwo i mieszczanie.

Ekspozycja kolekcji Jürgena Gromka jest niezwykle cenną lekcją na temat XIX- i XX-wiecznego złotnictwa gdańskiego. Dorobek warsztatów i firm działających w tym okresie był jak dotąd na marginesie rozważań naukowych i pomijany w planach wystawienniczych.

Wyroby z XIX i XX w. stanowią większą część kolekcji. Jej chlubą są przedmioty wykonane w słynnej gdańskiej firmie Moritz Stumpf & Sohn, istniejącej nieprzerwanie od 1807 r. do 1945 r., przekształconej w 1861 r. przez Carla Moritza Stumpfa z tradycyjnego rodzinnego warsztatu w nowoczesną firmę o charakterze manufaktury. Zakupione przez Carla Moritza Stumpfa stalowe maszyny do sztancowania pozwoliły na tanią produkcję maszynową, co zaowocowało otwarciem sklepów w Gdańsku, a następnie we Wrzeszczu i Sopocie. Z czasem firma M. Stumpf & Sohn zaczęła nabywać srebrne wyroby dużych południowo-niemieckich i bremeńskich firm i sprzedawała je, dodając swój stempel. Podobnie działały mniejsze, ale również cenione XIX-wieczne gdańskie firmy, jak: Carl Hermann Danziger czy Robert Adolph Rosalowski. Kilkadziesiąt wyrobów, opatrzonych stemplem powyższych firm, będzie można zobaczyć na wystawie. Będą to XIX- i XX-wieczne naczynia stołowe: patery, cukiernice, półmiski, tacki, karafki, sosjerki, maselniczka, koszyczki oraz różnorodne sztućce. Komplety sztućców obiadowych i deserowych, eksponowane nierzadko w oryginalnych etui stanowią bardzo ciekawą i reprezentacyjną część kolekcji. Wśród XIX-wiecznych wyrobów znajdują się protestanckie dzbany liturgiczne, a także łyżki związane z historią gdańskich bractw strzeleckich. Duża liczba srebrnych wyrobów okolicznościowych z I ćw. XX wieku to trofea w zawodach sportowych i pamiątkowe puchary, np. puchar ufundowany z okazji kolacji w hotelu Danziger Hof w 1905 r.

Mniejszą, ale niezwykle wartościową część kolekcji stanowią wyroby złotnicze, wykonane w gdańskich warsztatach złotniczych w XVIII w. Okres ten charakteryzował się spadkiem zapotrzebowania na przedmioty luksusu, natomiast wzrostem popytu na tańsze, modne srebra stołowe. Na wystawie prezentowane będą charakterystyczne dla tego czasu naczynia korpusowe i sztućce, które stanowiły trzon produkcji złotniczej w Gdańsku. Piękne i świadczące o kunszcie artystycznym gdańskich mistrzów są XVIII-wieczne przedmioty stołowe: dzbanki do kawy i herbaty, tacki, kubek z ornamentem regencyjnym Hieronymusa Holla II, solniczka Friedricha Wilhelma Sponholza, para lichtarzy Carla Ludwiga Meyera czy półmisek najsłynniejszego gdańskiego złotnika Johanna Gottfrieda Schlaubitza. Wśród innych przedmiotów zwraca uwagę pudełko toaletowe Johanna Jödego czy tabakiera Michaela Schleicha ze sceną rodzajową na wieku.

Dla miłośników medalierstwa i numizmatyki znajdą się okolicznościowe medale i plakiety, a także monety obiegowe z czasów Wolnego Miasta Gdańska.

Wystawie towarzyszyć będzie bogato ilustrowany, dwujęzyczny katalog prezentowanych na wystawie obiektów wraz ze słownikiem artystów złotników i fotografiami niepublikowanych dotąd dziewiętnastowiecznych znaków złotniczych, co stanowi duży walor badawczy powyższej publikacji.

{{moduly ntltresc}}

Jürgen Gromek urodził się w Gdańsku w 1939 r. jako najstarszy z trzech braci. Jego matka umarła na tyfus w 1945 r. W 1946 r. został wysiedlony z pozostałą rodziną z Gdańska do Niemiec i osiedlił się w landzie Schleswig-Holstein. Przez wiele lat pracował w niezrzeszonym Niemieckim Związku Zawodowym Pracowników Umysłowych ( Deutsche Angestellten-Gewerkschaft, w skrócie: DAG ) aż do przejścia na emeryturę w 2002 r. Jest członkiem gdańskiego Bractwa Trzech Króli, w którym pełnił funkcję wójta w 1992 r. Jürgen Gromek jest z zamiłowania kolekcjonerem książek, grafiki, pocztówek, porcelany, numizmatów i złotnictwa gdańskiego. Jego zainteresowania kolekcjonerskie dotyczą przede wszystkim rodzinnego miasta – Gdańska.