Muzeum przed Wielką Nocą – zajęcia świąteczne dla grup przedszkolnych i szkolnych. Gliwice

Podczas spotkań w Willi Caro, w Zamku Piastowskim i w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego poznamy m.in. zwyczaje związane z Wielką Nocą na Śląsku, a trzeba zwrócić uwagę, że zachowane w naszym regionie tradycje stanowią, jak pisał Mieczysław Gładysz, nestor polskiej etnografii, a także dyrektor Muzeum w Gliwicach w latach 1945–1951, „[…] najbardziej zajmujący zespół, jaki jeszcze istnieje w granicach Polski. Większość tych zwyczajów należy też do najdawniejszych w Europie Środkowej”. W trakcie zajęć zajrzymy też do wnętrza koszyczka ze święconką i porozmawiamy o symbolice Wielkiego Tygodnia. Nie zabranie też sztuki! W Oddziale Odlewnictwa Artystycznego, oglądając dzieła dawnych mistrzów, dowiemy się, jak na przestrzeni dziejów przedstawiano sceny pasyjne, mękę i zmartwychwstanie Chrystusa. Prezentowana obecnie w Willi Caro wystawa „Kossakowie – rodzina artystyczna” zainspirowała nas z kolei do przyjrzenia się zwyczajom i obrzędom, jakie w XIX stuleciu towarzyszyły obchodom Wielkiej Nocy w szlacheckich siedzibach. Oczywiście, ani Kossakówka w Krakowie, ani ta w Górkach Wielkich, nie były typowymi ziemiańskimi dworami, bo nie należały do nich majątki. Mimo to Kossakowie, jako związani ze sferą ziemiaństwa, mogą stać się naszymi przewodnikami po świecie pięknych, a już nieco zapomnianych, tradycji polskiego dworu.

Grupy przedszkolne i szkolne zapraszamy na zajęcia wielkanocne, które odbywać się będą stacjonarnie od 11 marca do 16 kwietnia 2025 (od wtorku do piątku) – o godz. 09.00, 10.30, 12.00 (Willa Caro i Zamek Piastowski) lub 9.00 i 11.00 (Oddział Odlewnictwa Artystycznego).

Koszt udziału w zajęciach – 1 zł od grupy. Zapisy pod numerem telefonu: 783 560 006 (zajęcia w Willi Caro i Zamku Piastowskim), 665 280 021 (zajęcia w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego). Liczba miejsc ograniczona.

Uwaga: zapisy na zajęcia przyjmujemy od 24.02.2025

Zajęcia prowadzone w Willi Caro i w Zamku Piastowskim (wtorek-piątek, godz. 9.00, 10.30, 12.00)

Wielkanoc w szlacheckim dworze

Dlaczego w ziemiańskim dworze święcono nie tylko koszyczki, ale zastawione potrawami stoły? W jakim celu ciasto na wielkanocne baby trzymano pod kluczem, a po upieczeniu kładziono je na puchowych pierzynach? Czym była zabawa zwana „wybitką” i co, obok popularnej dziczyzny, królowało na wielkanocnym stole? W czym tkwił sekret ulubionego mazurka Zofii Kossak? Na te i inne pytania odpowiemy sobie przy okazji spotkania „Wielkanoc w szlacheckim dworze”. Podczas zajęć dowiemy się, jak obchodzono Święta Wielkiej Nocy ponad sto lat temu w ziemiańskiej siedzibie, a w czasie towarzyszących zajęciom warsztatów spróbujemy wspólnie przygotować wiosenny wianek z kolorowych, papierowych jajek. Wiankiem będzie można pięknie ozdobić okno lub drzwi podczas obchodów Wielkiej Nocy w naszych domach.
Zajęcia dla grup przedszkolnych, uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Co Zajączek ma w koszyczku?

Większość z nas wie, że w koszyczku ze święconką powinny znaleźć się jajka – symbol początku, nowego życia. Dlaczego jednak dodatkowo pojawia się chrzan, sól i… naczynie z wodą? Podczas spotkania opowiemy o symbolice pokarmów wielkanocnych, a w części warsztatowej wykonamy z papieru własne koszyczki, do których włożymy gipsowe odlewy o świątecznej tematyce (do pomalowania w domu).
Zajęcia dla grup przedszkolnych i uczniów szkół podstawowych (do klasy IV).

Symbolika Świąt Wielkiej Nocy

Wielkanoc – jak pisał Jean Hani, francuski filozof – wyraża główną tajemnicę chrześcijaństwa – „przejście” (pesah) ze śmierci do życia. Rytuał wigilii paschalnej jest rytuałem odrodzenia zarówno kosmicznego, jak i jednostkowego, zapożyczającym swoje treści z odradzania się natury. Data Wielkiej Nocy – choć ruchoma – przypada zawsze w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Wiąże się to nie tylko z odwołaniem do kalendarza hebrajskiego, ale też – jak wskazuje Hani – do bardzo starej koncepcji, „[…] według której pełnia księżyca uważana była za dzień święty z tego powodu, że odpowiadała pozycji gwiazd w epoce wieku złotego, ale dotyczyło to szczególnie pełni, która zbiegała się, lub przynajmniej sąsiadowała, z równonocą wiosenną”. O kosmicznym wymiarze symboliki Wielkiej Nocy, która posługuje się obrazami światła, ognia i wody, o znaczeniu baranka, jajka, pszczoły i miodu – opowiemy podczas zajęć. W części warsztatowej wykonamy pracę plastyczną tworząc – w oparciu o szablony – ozdobne, wielkanocne, wiosenne jajko. Zajęcia dla uczniów szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych.
Zajęcia dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Wielki Tydzień na Śląsku

W tradycji ludowej każdy dzień Wielkiego Tygodnia ma swoje znaczenie, a najbogatsze w obrzędy i zwyczaje są ostatnie trzy dni, zwane Triduum Świętym lub Paschalnym. Współcześnie część z nich jest wciąż żywotna, inne zostały zupełnie zapomniane. Na Śląsku do dnia dzisiejszego można obserwować bogactwo zwyczajów związanych z Wielką Nocą – niektórzy badacze twierdzą, że należą one do najbarwniejszych w Polsce. „Palenie żuru”, wypędzanie Judasza, stanickie fakle, wielkopiątkowe mycie się w rzece, kulanie jajec, chodzenie z kokotkiem to tylko niektóre ze zwyczajów, jakie przybliżymy na zajęciach. Nie zapomnimy też o fascynującym zwyczaju procesji konnej, który po dziś dzień odbywa się w Wielkanocny Poniedziałek w podgliwickiej Ostropie. W części warsztatowej pokolorujemy drzeworyt autorstwa Jana Kalnika, przedstawiający procesję konną w Ostropie, a jeśli wystarczy czasu – wykonamy baranka z brystolu i kuleczek waty.
Zajęcia dla grup przedszkolnych, uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Zajęcia prowadzone w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego (wtorek-piątek, godz. 9.00 i 11.00)

Wielki Tydzień na Śląsku

W tradycji ludowej każdy dzień Wielkiego Tygodnia ma swoje znaczenie, a najbogatsze w obrzędy i zwyczaje są ostatnie trzy dni, zwane Triduum Świętym lub Paschalnym. Współcześnie część z nich jest wciąż żywotna, inne zostały zupełnie zapomniane. Na Śląsku do dnia dzisiejszego można obserwować bogactwo zwyczajów związanych z Wielką Nocą – niektórzy badacze twierdzą, że należą one do najbarwniejszych w Polsce. „Palenie żuru”, wypędzanie Judasza, stanickie fakle, wielkopiątkowe mycie się w rzece, kulanie jajec, chodzenie z kokotkiem to tylko niektóre ze zwyczajów, jakie przybliżymy na zajęciach. Nie zapomnimy też o fascynującym zwyczaju procesji konnej, który po dziś dzień odbywa się w Wielkanocny Poniedziałek w podgliwickiej Ostropie. W części warsztatowej pomalujemy odlewy z różnymi wielkanocnymi motywami.
Zajęcia dla grup przedszkolnych, uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Co Zajączek ma w koszyczku?

Większość z nas wie, że w koszyczku ze święconką powinny znaleźć się m.in. jajka – symbol początku, nowego życia. Dlaczego jednak dodatkowo pojawia się chrzan, sól i… naczynie z wodą? Podczas spotkania opowiemy o symbolice pokarmów wielkanocnych, a w części warsztatowej pomalujemy odlewy z motywami wielkanocnymi – kurczaczkami, jajkami, barankami… Może staną się świetnym uzupełnieniem naszych własnych wielkanocnych koszyczków?
Zajęcia dla grup przedszkolnych i uczniów szkół podstawowych (do klasy IV).

Wielkanoc w sztuce

Wielkanoc to najstarsze święto chrześcijańskie – z jednej strony związane ze śmiercią Chrystusa, z drugiej jednak opowiadające o Zmartwychwstaniu, przebudzeniu do nowego życia. Dla wielu czas Wielkiej Nocy stanowi metaforę ludzkiego życia, gdzie po czasie smutku i mroku, zawsze pojawia się promień nadziei czy zwiastun początku czegoś nowego. Nie bez przyczyny tematyka wielkanocna stała się inspiracją i niekończącą księgą cytatów dla… artystów. Podczas zajęć poznamy najważniejsze przedstawienia plastyczne tego tematu, a na zakończenie… sami wczujemy się w rolę twórców i pomalujemy własne plakiety z wizerunkiem Ostatniej Wieczerzy!
Zajęcia dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.