Sabałowe Bajania zrodziły się z podhalańskiej tradycji gawędziarstwa, umiłowania tańca, śpiewu, góralskiej muzyki. Nieprzypadkowo więc za swego patrona przyjęły Jana Krzeptowskiego Sabałę gawędziarza, pieśniarza ludowego, przyjaciela dra Tytusa Chałubińskiego – dla współczesnych – symbol dawnej góralszczyzny. Pierwsze Sabałowe Bajania odbyły się w Bukowinie Tatrzańskiej w roku 1967, ale ich pierwowzór sięga lat trzydziestych ubiegłego stulecia, kiedy to z inicjatywy miejscowych nauczycieli i społeczników, Michaliny i Franciszka Ćwiżewiczów, w 1931 roku zorganizowano w Bukowinie konkurs góralskiego tańca i śpiewu. Początkowo w Sabałowych Bajaniach uczestniczyli wyłącznie gawędziarze, ale już w roku 1969 dołączyli do nich instrumentaliści ludowi, a od roku 1974 zostały one wzbogacone i urozmaicone konkursem na mowę starosty weselnego. Konsekwentnie realizowana formuła konkursu sprawia, że na Sabałowych Bajaniach spotykają się najlepsi wykonawcy z całej Polski. I chociaż różnią się strojem, gwarą i muzyką, to łączy ich jedno umiłowanie tradycji, Ojczyzny i ojcowizny.
Ważnym elementem tego przedsięwzięcia są zajęcia warsztatowe i konsultacje, w ramach których członkowie jury, wybitni etnografowie, etnomuzykolodzy i folkloryści, udzielają uczestnikom cennych rad i wskazówek. Jest to okazja do wymiany doświadczeń i poglądów.
Od samego początku Sabałowe Bajania cieszą się wielkim zainteresowaniem i od lat przyciągają do Bukowiny rzesze zarówno turystów wyczulonych na piękno polskiego folkloru, jak i reprezentantów świata nauki, kultury i polityki. Są przeżyciem kulturalnym dla publiczności, impulsem twórczym dla organizatorów życia kulturalnego oraz samych uczestników, których krąg wciąż się poszerza. W zeszłorocznych zmaganiach konkursowych wzięło udział prawie 1500 uczestników.
Doczekały się Sabałowe Bajania swoich wiernych sympatyków i widzów, mają stałych uczestników i przyjaciół, wśród których jest coraz więcej młodzieży przejawiającej autentyczne zainteresowanie folklorem i twórczością ludową.
Sabałowym Bajaniom towarzyszy cały szereg atrakcji. Są więc spektakle teatralne, prezentacja kapel ludowych w paradnym przejeździe, degustacja potraw regionalnych, wystawy fotograficzne, koncerty folkowych zespołów rozrywkowych, ogólnopolska wystawa twórczości ludowej, kiermasz sztuki ludowej, zawody strzeleckie i oczywiście pełna niespodzianek i tajemniczości Sabałowa Noc .
Jesteśmy przekonani, że Sabałowe Bajania będące wielkim świętem gwary, śpiewu, tańca, muzyki i sztuki ludowej, organizowane z troską o zachowanie prawdy o kulturze polskiej wsi, nadal będą zaszczepiać przywiązanie do tradycji, a ich kontynuacja będzie świadczyć o pasji, uporze, determinacji w działaniu i potrzebie organizacji tego rodzaju wydarzeń artystycznych. Niech to, co stanowi o bogactwie i różnorodności naszej kultury narodowej, przetrwa następne pokolenia. Niech wciąż na Sabałowych Bajaniach Jan Krzeptowski Sabała, ów niezwykły gawędziarz i muzykant, snuje swoje opowieści ustami tych, którzy tak jak on, nade wszystko umiłował ziemię swoich przodków.
"Bajania, bajania, Sabały bajania.
Śpiyw, toniec, muzyka od rania do rania"
Festiwal Folkloru Polskiego – Bukowina Tatrzańska
47. Sabałowe Bajania
Bukowina Tatrzańska, 7-11 sierpnia 2013 r.
