W Polsce niemal co drugie dziecko rodzi się przez cesarskie cięcie. I choć w wielu wypadkach ten sposób rozwiązania ciąży jest nieunikniony (ze względu na zdrowie matki i dziecka), zdarza się, że jest jedynie wynikiem niepotrzebnej kaskady interwencji.
Poród siłami natury jest procesem bardzo dynamicznym i nie zawsze przebiega tak, jak było to zaplanowane. Nie brakuje sytuacji, w których rodząca kobieta, zamiast na salę porodową, trafia na blok operacyjny. Właśnie dlatego każda przyszła mama (nawet ta, która marzy o porodzie naturalnym) powinna przygotować się na każdą ewentualność – także na cesarskie cięcie.
Jak wygląda cesarskie cięcie?
Cesarskie cięcie to poważna operacja brzuszna, polegająca na nacięciu powłok brzucha (na wysokość ok. 3 cm od górnego brzegu spojenia łonowego) i mięśnia macicy, a następnie wydobyciu z jamy brzusznej dziecka oraz łożyska. Obecnie najczęściej wykonuje się nacięcie poprzeczne w dolnym odcinku macicy, które wiąże się z najmniejszym ryzykiem dla rodzącej. Po narodzinach lekarze tamują krwawienie oraz zszywają wszystkie nacięte tkanki, używając nici rozpuszczalnych. Tylko w nielicznych wypadkach skóra zszywana jest nićmi nierozpuszczalnymi, które trzeba usunąć po tygodniu od operacji.
Cesarskie cięcie na przestrzeni lat
Wskazania do cesarskiego cięcia zmieniały się na przestrzeni lat. W starożytności operacja była próbą ratowania życia dziecka, które trzeba było wydobyć z brzucha umierającej lub nieżyjącej matki. Ogromne zmiany przyniósł okres renesansu, kiedy zaczęto podejmować się cięć cesarskich u żywych kobiet. Początkowe próby obarczone były dużym ryzykiem śmierci (matki lub dziecka), które zmniejszało się jednak wraz z rozwojem anatomii i chirurgii. Dziś ryzyko związane z cięciem cesarskim jest znacznie mniejsze, choć lista ewentualnych powikłań po operacji nadal jest długa. To sprawia, że – zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia – cesarskie cięcie powinno być przeprowadzane tylko w uzasadnionych medycznie przypadkach. Takie samo stanowisko zajęło Polskie Towarzystwo Ginekologiczne.
Planowe wskazania do cięcia cesarskiego
Czasami zdarza się, że już w czasie ciąży należy podjąć decyzję o przeprowadzeniu cesarskiego cięcia. Najważniejszym wskazaniem do planowego wykonania cięcia cesarskiego jest nieprawidłowe ułożenie płodu (miednicowe, skośne lub poprzeczne). Poród najczęściej odbywa się w wyznaczonym wcześniej terminie („na zimno”), a w niektórych przypadkach czeka się na samoistne rozpoczęcie akcji skurczowej. Wówczas, w przypadku pojawienia się pierwszych skurczy porodowych, trzeba niezwłocznie udać się do szpitala.
Nieplanowe wskazania do cesarskiego cięcia
Wskazania nieplanowe (ratunkowe) dzieli się na wskazania pilne, naglące i nagłe. O wskazaniach pilnych mówimy, gdy pojawiają się czynniki potencjalnie zagrażające zdrowiu matki i/lub dziecka (np. nieprawidłowe ułożenie główki płodu). Wskazania naglące dotyczą zaburzeń, które mogą doprowadzić do zagrożenia życia matki i/lub dziecka (np. powtarzające się w niewielkich odstępach czasu zaburzenia tętna płodu). W przypadku cięcia cesarskiego przeprowadzonego w trybie nagłym operację natomiast wykonuje się natychmiast, często stosując znieczulenie ogólne. Do wskazań nagłych zaliczyć możemy m.in. wypadnięcie pępowiny, pęknięcie macicy czy przedwczesne odklejenie łożyska, a więc sytuacje zagrażające bezpośrednio zdrowiu, a nawet życiu matki i/lub dziecka.
Znieczulenie w przypadku cięcia cesarskiego
O ile nie zajdzie potrzeba zastosowania znieczulenia ogólnego, stosuje się znieczulenie podpajęczynówkowe. Wstrzykiwane jest ono do przestrzeni podpajęczynówkowej (wypełnionej płynem mózgowo-rdzeniowym). Powoduje wyłączenie odczuć bólowych od pasa w dół. Dużą zaletą tego stosowanego w cięciu cesarskim znieczulenia jest zachowanie świadomości, dzięki czemu kobieta może w pełni doświadczać dziejącego się właśnie cudu narodzin.
