W tym roku mija dwadzieścia lat odkąd został stworzony we Wrocławiu jednen z trzech największych festiwali żydowskich w Polsce. Simcha w języku hebrajskim oznacza radość i to właśnie wspólne radosne świętowanie oraz odkrywanie bogactwa żydowskiej kultury ma być najważniejsze podczas tej jubileuszowej edycji! Tegoroczna SIMCHA odbędzie się w dniach 2-8 czerwca w Synagodze Pod Białym Bocianem.
Od Spotkań z Kulturą Żydowską do Festiwalu SIMCHA
Początek Festiwalu Kultury Żydowskiej we Wrocławiu sięga 1999 roku. Pierwsze edycje imprezy odbywały się pod nazwą Spotkań z Kulturą Żydowską (Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA funkcjonuje od 2005 roku), a jego uczestnicy dobrze pamiętają wygląd Synagogi Pod Białym Bocianem jeszcze przed remontem. Historia SIMCHY, która od początku odbywała się w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku, a zwłaszcza w Synagodze, przeplatała się z historią wieloletniego remontu tego wyjątkowego obiektu – dzieła wybitnego architekta Carla Ferdinanda Langhansa Młodszego, syna twórcy berlińskiej Bramy Brandenburskiej. Stali bywalcy Festiwalu dobrze pamiętają pierwszą odsłonę Spotkań, które nie mogły się jeszcze odbyć się w zrujnowanej wówczas Synagodze Pod Białym Bocianem, a wydarzenia zaplanowano w różnych miejscach Wrocławia: pomieszczeniach Gminy Żydowskiej, Galerii „W pasażu” i innych miejscach. Festiwal, który dziś nosi nazwę SIMCHA, co w języku hebrajskim oznacza radość, powstał z inspiracji Karoliny Szykier – Koszuckiej, która, jako dyrektor organizacyjny, kierowała nim, wraz z drugim współzałożycielem, Stanisławem Rybarczykiem, jego dyrektorem artystycznym, aż do 2008 roku.. Tegoroczna, dwudziesta edycja Festiwalu będzie również okazją do spotkania z Karoliną Szykier-Koszucką oraz pozostałymi założycielami: Stanisławem Rybarczykiem i Jerzym Kichlerem (2 czerwca, 19:00 Narodziny SIMCHY: spotkanie z założycielami, Synagoga Pod Białym Bocianem, wstęp wolny) i posłuchania wspomnień o początkach tej ważnej imprezy, która nie tylko integruje wrocławską społeczność, podkreśla atuty różnic kulturowych i różnorodność Wrocławia, ale również edukuje oraz promuje otwartość i tolerancję.
Radość na 20-lecie!
Dwudziestolecie wrocławskiego Festiwalu Kultury Żydowskiej to ogromny powód do radości. Wspólne świętowanie umożliwi nam bogaty w różnorodne atrakcje program tegorocznej edycji Festiwalu. Dni od 2 do 8 czerwca to świetna okazja do zatrzymania się na chwilę w codziennym biegu, wspólnego bycia razem i odkrywania okazji do cieszenia się nawet z najprostszych rzeczy takich jak przygotowanie posiłku. W programie SIMCHY znajdziemy warsztaty kulinarne przybliżające uczestnikom tajniki kuchni żydowskiej i współczesnej kuchni izraelskiej, które poprowadzi rebecyn Danielle Chaimovitz Basok (3 czerwca, od 14:30 w Stołówce Gminy Żydowskiej, udział płatny: 25 zł, zapisy: zapisy@proarte.org.pl). Warsztaty poprzedzi otwarty dla wszystkich wykład rebecyn pt. Podroż poprzez kuchnię izraelską (3 czerwca o 13:00, Szul, wstęp wolny).
Sztuka: koncerty, wystawy, poezja, filmy i warsztaty
Znakomitą okazją do radości jest obcowanie ze sztuką wykonywaną na bardzo wysokim poziomie artystycznym, którą zapewnią nam koncerty w Synagodze Pod Białym Bocianem takich zespołów jak: Klezmafour, The Libyans, Mamalör, Sztetl i Dorota Helbin z zespołem, wystawy czy pokazy filmów (projekcje filmowe z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy od 3 do 7 czerwca o 23:00 w Synagodze Pod Białym Bocianem, wstęp wolny). W tym roku podczas festiwalu obejrzymy także aż cztery ciekawe wystawy! Koniecznie trzeba odwiedzić Galerię Platon (ul. Krupnicza 13), by zobaczyć wystawę Klimaty Jeruzalem – fotografie Maxa Meira Mroza (wernisaż 3 czerwca o 18:30, wstęp wolny). Także w niedzielę 3 czerwca, która jest jednocześnie festiwalowym Dniem Izraela, warto udać się o 15:30 na wernisaż wystawy Wkład Żydów Polskich w Rozwój Izraela, na którym ponadto usłyszymy wykład Jerzego Kichlera pt. Nielegalna emigracja Żydów Polskich do Izraela po II wojnie światowej (wykład i wystawa w siedzibie TSKŻ, ul. Świdnicka 28, wstęp wolny). Kolejna ekspozycja zostanie otwarta dzień później, w poniedziałek 4 czerwca. Będzie to wystawa Z narażeniem życia – Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady, przygotowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, którą będziemy gościć w Narodowym Forum Muzyki (wernisaż 4 czerwca o 17:30, wstęp wolny). 5 czerwca ponownie będziemy odkrywać żydowski świat poprzez fotografie . W tym dniu warto wybrać się do nowego miejsca na kulturalnej mapie Wrocławia – Recepcji (ul. Ruska 46) na wernisaż wystawy Świat utracony. Żydzi Polscy – fotografie z lat 1918-1939 przygotowanej przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie. Wernisaż wystawy o 18:30 wzbogaci wykład Teresy Śmiechowskiej z Żydowskiego Instytutu Historycznego, wstęp wolny.
Bardzo ciekawie zapowiada się też niecodzienna możliwość zwiedzenia wystawy stałej w Muzeum Miejskim we Wrocławiu. Tym razem po fragmencie tej niezwykłej wrocławskiej ekspozycji przewodnik poprowadzi nas zupełnie innym kluczem – Żydowskimi Śladami w 1000-letnim Wrocławiu. Oprowadzać będzie Renata Wilkoszewska-Krakowska z Muzeum Miejskiego Wrocławia. Wstęp jest bezpłatny, ale ilość miejsc ograniczona – obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl. Zwiedzanie odbędzie się 6 czerwca o 15:30.
W tym roku publiczność SIMCHY będzie miała również okazję obcować z poezją. Cwika Szternfeld – poeta z Izraela spotka się z czytelnikami w niedzielę 3 czerwca o 17:00 w Cocofli. Spotkanie wokół jego tomiku poezji Po polsku poprowadzi redaktor Witold Podedworny z Oficyny Wydawniczej ATUT, wstęp wolny. Natomiast w poniedziałek 4 czerwca o 18:30 w Mleczarni Robert Koszucki będzie czytał wiersze Jehudy Amichaja, jednego z najwybitniejszych poetów izraelskich, wstęp wolny.
Niemniejszą satysfakcję z obcowania ze sztuką przyniesie z pewnością próba własnych sił w tradycyjnym tańcu żydowskim (otwarte wieczorne warsztaty tańca od 3 do 7 czerwca codziennie o 21:30 poprowadzi na dziedzińcu Synagogi Marta Koronkiewicz), czy nauce języka (warsztaty językowe: hebrajski, jidysz, ladino, szczegóły w programie na www.sichmacha.art.pl, wstęp wolny).
Jarmark Żydowski, spacery z przewodnikiem
W niedzielę 3 czerwca zdecydowanie nie można ominąć całodziennego (od 10:00 do 21:00), barwnego Jarmarku Żydowskim na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem i Promenadzie Staromiejskiej (Bulwar Tadka Jasińskiego). Czekać tam będą wystawcy i restauratorzy oferujący żywność koszerną, produkty ekologiczne, rękodzieło, sztukę, zabawki, ubrania, pamiątki i kosmetyki z minerałami z Morza Martwego. W ramach Jarmarku od 11:00 na Bulwarze Tadka Jasińskiego odbędzie się także SIMCHA DZIECIOM: DZIECINIEC, czyli warsztaty i zabawy z międzynarodowymi animatorami ze Stowarzyszenia TRATWA.
Wyjątkowo atrakcyjnie zapowiadają się także spacery z przewodnikiem. Jeden z nich będzie wspólną wyprawą rowerową z Jerzym Kichlerem śladami Przewodnika po Żydowskim Wrocławiu (7 czerwca 18:00, udział bezpłatny, obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl) a drugi wędrówką z Anną Nienartowicz Szlakiem Żydowskich Kobiet Breslau i Wrocławia (7 czerwca 16:00, udział bezpłatny, obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl) .
Wykłady, panele dyskusyjne, żydowskie tradycje
Festiwal SIMCHA dba o to, by przypominać historię, edukować, pozwalać poznać i zrozumieć różnorodność żydowskiej kultury. Jest to równie ważne dla żyjącej tutaj mniejszości żydowskiej, jak i dla pozostałych mieszkańców miasta – ich sąsiadów. Podczas festiwalowych dni wielokrotnie będzie okazja do wysłuchania interesujących wykładów czy włączenia się do dyskusji m.in. na temat Sprawiedliwych wśród Narodów Świata (4 czerwca, 16:00 Spotkanie z ocalałymi z Holocaustu i Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata – rozmowa i prezentacja prywatnych pamiątek, Synagoga, wstęp wolny) . Odbędzie się także panel dyskusyjny wokół wydarzeń marca 1968 (5 czerwca, 16:00, Synagoga, wstęp wolny), w którym wezmą udział m.in.: prof. dr hab. Adam Jezierski /Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego/, prof. dr hab. Roman Kołacz /Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu/, prof. dr hab. Krzysztof Wronecki /Dolnośląskie Centrum Chorób Serca/ i Anatol Kaszen z wrocławskiej Gminy Żydowskiej. Warto zwrócić również uwagę na następujące wykłady. 5 czerwca o 15:00 Katarzyna Podolec w wystąpieniu pt. Kto was zaraził teatrem? Kolekcja Jakuba i Lii Rotbaumów w zbiorach Ossolineum opowie o Jakubie Rotbaumie – znanym żydowskim reżyserze teatralnym i malarzu, który od 1949 roku mieszał we Wrocławiu i jego siostrze Lii Rotbaum – choreografce i reżycerce operowej, która wykładała w Wyższej Szkole Muzycznejwe Wrocławiu i reżyserowała przedstawienia w Operze Wrocławskiej (Stołówka Gminy Żydowskiej, wstęp wolny). Wraz z dwudziestoleciem SIMCHY obchodzimy w tym roku dwudziestolecie powstania pierwszej po przełomie 1989 r. wrocławskiej szkoły żydowskiej, której inicjatorką była Lucyna Rojzen. To właśnie Ona 7 czerwca o 17:30 w swoim wystąpieniu będzie wspominać Odrodzenie szkolnictwa żydowskiego we Wrocławiu po 1989 roku (Cocofli, wstęp wolny). W ostatnim dniu Festiwalu, 8 czerwca o 16:00 rebecyn Danielle Chaimovitz Basok opowie o tym, co znaczy Szabat w życiu żydowskiej kobiety (Stołówka Gminy Żydowskiej, wstęp wolny).
Wyjątkowym wydarzeniem z okazji 20-lecia SIMCHY będzie także Dzień z rabinami. W środę 6 czerwca we Wrocławiu spotkają się rabini reprezentujący trzy różne rodzaje judaizmu. Z Warszawy przyjedzie rabinka Małgorzata Kordowicz reprezentująca ruch konserwatywny (spotkanie o 17:00 w Stołówce, wstęp wolny) oraz rabin Stas Wojciechowicz będący przedstawicielem ruchu reformowanego w judaizmie (spotkanie o 16:00 w Szulu, wstęp wolny). Wrocław będzie zaś reprezentował rabin David Basok /judaizm ortodoksyjny/. Wszyscy troje o 18:00 wezmą udział w panelu dyskusyjnym dotyczącym kondycji i przyszłości judaizmu w Polsce, który poprowadzi Jerzy Kichler (członek Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu).
Ponadto, jak co roku, można będzie uczestniczyć w tradycyjnych wydarzeniach życia żydowskiego, takich jak przygotowania do Szabatu – Biała Noc, którą prowadzi rabin David Basok rozpocznie się 7 czerwca o 23:00 (udział bezpłatny, obowiązują zapisy: zapisy@proarte.org.pl). Odbędzie się także spotkanie z rabinem Davidem Basokiem, podczas, którego będzie można zatać każde nurtujące nas pytanie dotyczące judaizu i żydowskiego życia (spotkanie pt. Pytania i odpoweidzi. Wszytskie pytania są koszerne, 8 czerwca, 17:30 w Szulu, wstęp wolny). Udział można wziąć również w otwartym dla wszystkich nabożeństwie Kabalat Szabat na powitanie Szabatu. Chętni mogą także uczestniczyć w kolacji szabatowej organizowanej przez Gminę Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu, która odbędzie się 8 czerwca o 20:00 w Synagodze Pod Białym Bocianem (bilety w cenie 100 zł do kupienia w Ciż Cafe Centrum Informacji Żydowskiej, ul. Włodkowica 9 lub w Synagodze Pod Białym Bocianem).
Na większość wydarzeń odbywających się w ramach 20. Festiwalu Kultury Żydowskiej SIMCHA wstęp jest bezpłatny. Szczegółowych informacji o programie oraz o biletach na koncerty, warsztaty kulinarne i kolację szabatową należy szukać na www.simcha.art.pl.
Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Gminy Wrocław www.wroclaw.pl, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Taube Philantropies, Ambasady Izraela w Warszawie.
