Roczne dziecko jest coraz sprawniejsze – siada, samodzielnie porusza się, chwyta w dłonie małe przedmioty i manipuluje nimi, aby sprawdzić, co się stanie. Tak rozwija myślenie przyczynowo-skutkowe oraz pojęcie stałości rzeczy, tj. świadomość, że jeśli czegoś chwilowo nie widać to nie znaczy, że go nie ma. Około 18 miesiąca życia maluch zaczyna tworzyć proste zdania. Rozwój poznawczy w tym wieku odbywa się głównie poprzez stymulację językową i motoryczną.
Jak wygląda teatr dla takiego widza? I po co go w ogóle tworzyć?
To eksperymenty stanowią o rozwoju każdego nurtu sztuki. Nowatorskie próby, które nie powielają ustalonych wzorców, nie przenoszą już sprawdzonych rozwiązań są świadectwem świadomych poszukiwań artysty. U podstaw tego nurtu teatru dziecięcego, zwanego najnajowym lub inicjacyjnym a skierowanego do grupy wiekowej 0-3, leży zainteresowanie nowym odbiorcą – uczestnikiem kultury, który do tej pory nie miał wstępu do teatru. Ba! Mało, której kulturalnej instytucji. Zadanie aktorów skupia się na dostosowaniu się do potrzeb małego widza i uwzględnieniu wymagań, które niesie ze sobą jego psychologia, na przykład ograniczonego czasu koncentracji.
– Dzieci w tym wieku nie mają jeszcze potrzeby śledzenia historii. Są totalnie „tu i teraz”, koncentrują się w 100% na wrażeniu. Naszym artystycznym zadaniem jest wykorzystanie sensorycznych narzędzi, rekwizytów, scenografii, kostiumów, aby zbudować spójną estetycznie dramaturgię, niekoniecznie opartą na fabule. – mówi Anna Ługowska, aktorka Teatru Sztuka Ciała, mama i autorka spektaklu „Krążek”.
Minimum słów nie oznacza jednak minimum formy ani nawet ograniczenia efektu artystycznego. Spektakle Teatru Sztuka Ciała chociaż krótkie często są wysmakowane estetycznie. Dominują w nich elementy dźwiękowe i delikatne obrazy, gra przebiega w bliskim kontakcie z widzem a na koniec jest zawsze czas na warsztaty i pobycie razem.
– Zachwyca mnie porównanie teatru najnajowego do impresjonistycznych dzieł malarskich, chociaż nie wiem co na to teatrolodzy. – dodaje Anna Ługowska.
Teatr Sztuki Ciała ma w swoim repertuarze kilka pozycji dla najnajów, które będziemy mogli oglądać w te wakacje podczas cyklu „Latający teatr Sztuki Ciała” a każda przedstawia inne podejście do performance’u dla maluszków.
1.
„Krążek”
Spektakl, który przy pomocy muzyki zaprasza do zanurzenia się w fascynujący świat dźwięków starego gramofonu i klimatu przedwojennej Warszawy.
Do zobaczenia/ posłuchania/dotknięcia:
6.07 (środa), godz. 18.00 Centrum Praskie Koneser, w ramach projektu Latający Teatr Sztuki Ciała 2022
23.07 (sobota), godz. 12.00 Park Polińskiego, w ramach projektu Latający Teatr Sztuki Ciała na Pradze Południe
2.
”Wombat nie śpi”
W białym pokoju otoczenie jest bezpiecznie znajome: siup-wyrko, dyndołyżki, grzebioszczotka i prysznicarium, jednak tuż obok czai się tajemniczy świat Czerwonej Wieży pełen fascynujących przedmiotów, służących nie-wiadomo-czemu…
Odtwórczyni spektaklu staje się animatorką, prezentującą dzieciom kolejne atrakcje ukryte w przestrzeni, w której wspólnie przebywają, i zachęca maluchy do działania. Po przedstawieniu mali widzowie bawią się w sensorycznie zbudowanej scenografii
Do zobaczenia/ posłuchania/dotknięcia:
17.07 (niedziela)
godz. 11.00 | Pawilon edukacyjny “Kamień”,
ul. Wybrzeże Puckie 1, w ramach projektu Latający Teatr Sztuki Ciała 2022
godz. 18.00 | Park Moczydło, w ramach projektu Latający Teatr Sztuki Ciała na Woli
20.07 (środa), godz. 18.00 | Centrum Praskie Koneser, w ramach projektu Latający Teatr Sztuki Ciała 2022.
Wszystkie spektakle Teatru Sztuka Ciała oparte są na autorskich scenariuszach i pisane ze współudziałem dzieci autorek.
Na przykład „Krążek” to spektakl napisany z perspektywy rozwijającego się dziecka i z jego współudziałem. Nad „najnajami” pracowałam zawsze w duecie z którymś z moich dzieci, korzystając z jego świeżego spojrzenia i testując reakcje. – mówi Anna Ługowska, mama 7-letniego Józka, 3-letniego Kazika i 9-miesięcznej Lucynki, z których wszyscy współpracowali już w produkcjach teatralnych.
Co dzieciom po teatrze?
Rozwój dziecka postępuje błyskawicznie: maluch chłonie wiedzę jak gąbka, codziennie budzi się z nowymi umiejętnościami. Na kształtowanie się jego mózgu wpływa szereg różnorodnych bodźców: ruchowe (eksploracja przestrzeni), słowne (rozmowa, piosenki, rymowanki), społeczne (zabawa z innymi, poznawanie „obcych”) ect. Zatem dostarczając maluchowi ich jak najwięcej możemy stymulować jego wykształcające się funkcje poznawcze.
Spektakle najnajowe mają kulturową funkcję – stają się elementem wychowania do życia teatralnego – oswajają z estetyką teatru, ze środkami, którymi się posługuje; uczą pojęcia umowności. Ważną rolą „najnajów” jest także budowanie od podstaw świadomości, że sztuka i jej ośrodki służą odbiorcy – nie odwrotnie oraz inicjowanie działania ze społecznością lokalną.
– Wyobraźmy sobie plac zabaw, na który codziennie przychodzimy z naszymi pociechami. Ten plac to część ich życia, ich doświadczenia dzieciństwa. Czy poprzez wprowadzenie do niego bajkowych postaci, magicznych przedmiotów nie zbudujemy pięknych wspomnień, do których jeszcze długo będzie można wracać? – dodaje Joanna Płóciennik, dyrektor artystyczna Teatru Sztuka Ciała.
„Latający Teatr Sztuki Ciała” to projekt Fundacji Sztuka Ciała realizowany od 2009 r. Chodzi w nim o ideę teatru otwartego, włączającego, który nie ma stałej siedziby i dlatego może wystąpić wszędzie i dla wszystkich, znosząc wszelkie bariery dostępu do kultury.
W ramach cyklu “Latający Teatr Sztuki Ciała”, od maja do września br., będziemy mogli zobaczyć niemal 60 plenerowych spektakli (nie tylko dla dzieci) rozsianych po całej Warszawie. Udział w spektaklach cyklu „Latający Teatr Sztuki Ciała” jest bezpłatny, dzięki dofinansowaniu z miasta st. Warszawy, Dzielnicy Bielany, Targówek, Praga Południe, Wola oraz Biura Kultury.
Aktualny repertuar znajduje się na Facebooku Fundacji: fb/sztukaciala oraz stronie sztukaciala.com