27.08.2013 (wtorek)
godz. 17.00
Spacer związany z uroczystym odsłonięciem murali
Organizator tego przedsięwzięcia, Stowarzyszenie „Na co dzień i od święta”
Spacer odbędzie się 27 sierpnia (wtorek) o godz. 17, początek: cmentarz żydowski przy ulicy Brackiej, koniec: Spacerowa.
Spacer jest bezpłatny, poprowadzi go Joanna Podolska.
Dzieci Bałut – murale pamięci to w nowatorski sposób opowiedziana historia dzieci polskich, żydowskich i romskich z Bałut. Projekt poświęcony jest łódzkim dzieciom z okresu wojny, często bezimiennym małym ofiarom. Powstałe murale mają przypomnieć tę historię przez pokazanie sylwetek bałuckich dzieci z czasu okupacji w formie hiperrealistycznych murali, czerpiących z nielicznych, archiwalnych fotografii. W 2012 roku powstały pierwsze malowidła przedstawiające 3 wizerunki anonimowych dzieci żydowskich oraz 3 przedstawiające więźniów obozu dla dzieci polskich.
Tegoroczna, druga, edycja projektu przybliży m.in. postać Dawida Sierakowiaka, a odsłonięcie malowidła jemu poświęconego odbędzie się 8 sierpnia (o godz. 13.00) w 70. lat od jego głodowej śmierci. Sierakowiak dokumentował czasy okupacji niemieckiej pisząc dziennik. Tragiczne losy mieszkańców kamienicy przy ul. Spacerowej 8 opisał latem 1942 roku przybliżając szczegóły tzw. Wielkiej Szpery, akcji przeprowadzonej przez Niemców na terenie getta, kiedy wywieziono ponad 15 tys. osób i niemal wszystkie dzieci poniżej 10. roku życia.
W tym roku mija również 69. rocznica śmierci Abrama Cytryna, którego wiersze i opowiadania, spisane w 24 zeszytach, znajdują się w zbiorach Centrum Szymona Wiesenthala w Los Angeles. W 1944 wraz z rodziną został wywieziony do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie zginął. W 1945 jego starsza siostra Lucie odnalazła utwory pozostawione w Łodzi. Znajdowały się w ostatnim miejscu pobytu rodziny Cytrynów przed wysiedleniem do obozu – w mieszkaniu przy ulicy Starosikawskiej 12. Tego budynku już nie ma, dlatego też jego portret zostanie namalowany na ścianie Przedszkola Miejskiego Nr 114 w Łodzi, które mieści się przy ul. Starosikawskiej 18.
Na kolejnych dwóch muralach namalowane zostaną dzieci cygańskie (przy ul. Wojska Polskiego 82), a zatem w pobliżu „Starej Kuźni", czyli miejsca pamięci po Romach zgładzonych przez Niemców w Łodzi.
Postaci więźniów obozu dla dzieci polskich przybliżą murale usytuowane przy ul. Reja 13 oraz Przemysłowej 16.
Podłoże historyczne:
W 1939 roku do Łodzi wkroczyły wojska niemieckie i wprowadziły prawa okupanta.
8 lutego 1940 roku utworzono na części Bałut getto dla Żydów. Polaków stamtąd wygnano. Ogrodzenie zamknięto 30 kwietnia i już nie było ratunku, ani dla Żydów z Polski, ani z Niemiec, Austrii, Czech, ani dla Cyganów, dla których utworzono specjalny Obóz cygański („Zigeunerlager Litzmannstadt") przy ul. Brackiej. W gettcie uwięziono też dzieci.
5 września 1942 roku Niemcy wydali zakaz opuszczania domów i rozpoczęli polowanie. Do 12 września wywieźli 15 681 osób „nieprzydatnych" – chorych i starych, a także prawie wszystkie dzieci poniżej dziesiątego roku życia. Wywieziono je do obozu w Kulmhof (Chełm nad Nerem) i tam zamordowano. „Allgemeine Gehsperre" – tak to nazywano.
W sierpniu 1944 roku pozostali przy życiu mieszkańcy Litzmannstadt Getto podzielili los ofiar „Wielkiej Szpery". Wywieziono ich do Auschwitz.
Na terenie getta znajdował się jeszcze inny obóz. Nosił nazwę „Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt", co znaczy – „Obóz wychowawczy dla młodych Polaków Policji Bezpieczeństwa w Łodzi", a więziono w nim dzieci i młodzież polską w wieku od 6 do 16 lat. Dzieci – sieroty po rodzicach zabitych na wojnie, a także przyłapane na nielegalnym handlu ulicznym, szmuglu, włóczęgostwie, kradzieżach… W papierach jednego z osadzonych napisano: „kradnie z innymi dziećmi owoce w ogrodach, zwłaszcza obywateli niemieckich; matka nie troszczy się o niego, ojciec nie żyje"…
Przez obóz przeszło od 5 do 10 tysięcy dzieci. Wyzwolenia doczekał niecały tysiąc.
Projekt dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra"
www.dziecibalut.pl, www.nacodzieniodswieta.pl, www.centrumdialogu.com