Potęga i Upadek – Zamki Państwa Krzyżackiego

 

Wystawa prezentowana będzie w Sali Morskiej Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku, w dniach od 15 października do 5 grudnia 2010 roku.

Ukazuje ona państwo Zakonu Krzyżackiego poprzez jego architekturę militarną a szczególności zamki, które były ośrodkami władzy, administracji, gospodarki, wojskowości i sądownictwa, a największe i najważniejsze z nich – komturskie – także siedzibami konwentów zakonnych. W państwie zakonnym wzniesiono też wiele innych, podległych zwierzchnictwu Zakonu,  zamków biskupów i kapituł katedralnych, administrujących podległymi im terenami, będących organiczną częścią tego państwa.

Zakon Krzyżacki opasał podbite ziemie łańcuchem ceglanych twierdz, tworząc system warowny o niespotykanej dotąd skali w Europie, umożliwiający, wraz z profesjonalnym aparatem administracyjnym,  niezwykle sprawne zarządzanie i zagospodarowywanie podległych obszarów oraz  ich obronę. Równie ważnym elementem tej struktury był podział administracyjny państwa oraz typy architektoniczne wznoszonych zamków, dopasowane do rangi rezydujących na nich urzędników krzyżackich (komturów, wójtów, prokuratorów, komorników). Przez ponad 150 lat Zakon zbudował imponujące władztwo i wzniósł około 150  zamków – fundament swej władzy i zarazem symbol potęgi.

Wystawa prezentuje 55 najważniejszych zamków (lub ich pozostałości) z obszaru całego ówczesnego państwa zakonnego (także z obecnego obwodu kaliningradzkiego i Litwy) w ich dzisiejszym wyglądzie. Oprócz obecnej i dawnej nazwy miejscowości podany jest typ architektoniczny zamku, przynależność administracyjna oraz daty i ranga rezydujących tam urzędników.  Krótkie informacje na wszystkich planszach są w języku polskim i niemieckim. Wystawę otwierają plansze prezentujące ideę ekspozycji wraz z podstawowymi informacjami
o państwie zakonnym oraz mapą z ówczesnymi podziałami administracyjnymi i wszystkimi prezentowanymi zamkami. Każdy zamek ma swoją planszę (70 x 100 cm); zawiera ona jedną dużą fotografię (ok. 47 x 70 cm) oraz kilka mniejszych, plan sytuacyjny zamku oraz opis. Zdjęcia pokazują warownie lub ich ruiny w krajobrazie, przyrodzie i świetle tej północnej krainy. Większości z nich towarzyszyć będą oryginały malarskich rekonstrukcji zamków, namalowane na płótnie w konwencji malarstwa średniowiecznego,  prezentujące zamki w ich pierwotnym kształcie.

 

Wystawę przygotował Mirosław Garniec, który jest także autorem wszystkich zdjęć. Malarskich rekonstrukcji zamków dokonały Bożena Januszewska i Katarzyna Wolska. Producent wystawy: Studio Wydawnicze ARTA Mirosław Garniec. Wystawa otwarta w godzinach pracy MHMG – Oddział Ratusz Głównego Miasta Bilety: zgodne z cennikiem MHMG