Top tematy współczesnych książek dla najmłodszych? Codzienność dziecka, zwierzęta, rozwój sensoryczny i… EMOCJE! Nic dziwnego, te ostatnie wprowadza się do literatury dziecięcej wraz ze zwiększającą się świadomością ich znaczenia wśród rodziców i opiekunów. We współczesnym wychowaniu i psychologii – nie tylko dziecka – kładziemy duży nacisk na ich neutralny charakter. Nie są ani dobre, ani złe – mówimy, często w kontekście emocji trudnych, które musimy jakoś oswoić i opanować bez oskarżania siebie i krzywdzenia innych. Jak opanować emocje? Jak sobie z nimi radzić? Jak je rozpoznawać, jak rozładowywać? Nawet dorośli mają z tym problemy, nic dziwnego, że chcemy uczyć tego już najmłodsze dzieci. I słusznie. Ale… Czy nie zapominamy przez to trochę o pozytywnym aspekcie przeżywania naszych emocji? O tym, co w nich piękne, ale też bardzo ludzkie? Oto kilka propozycji książek dla dzieci już od około 4 roku życia, które pięknie i prosto pokazują wartość emocji lub ciepło, jakie wprowadzać mogą one do naszych relacji z innymi.
Wybierać serc
em czy rozumem?
Na to pytanie chyba nikt nie udzielił (i pewnie już nie udzieli) jednoznacznej i jedynie prawdziwej odpowiedzi. W rozmowach z dziećmi przybiera ona niestety często wyłącznie formę (słusznych skądinąd) zasad: Nie zawsze możemy robić to, na co akurat mamy ochotę! Zanim zrobisz, pomyśl! No dobrze, a co z intuicją, spontanicznością, radością? Zabawą i przygodą? Co to za nudne życie bez nich!
W picturebooku Rozum (nie) zawsze ma rację autorstwa Scotta Stuarta problem ten przedstawiony jest z przymrużeniem oka, ale za to bardzo dosadnie. W tej historii czytelnikowi towarzyszy dwóch bohaterów – Serce i Rozum. Muszą ze sobą współpracować, ale mają niestety całkiem różne gusta. Serce lubi nowości, szczyptę szaleństwa i spełnianie marzeń. Rozum woli to, co bezpieczne, pewne, sprawdzone. Ale Rozum lubi też mieć rację… Czy mimo wszystko Sercu uda się namówić go na realizację szalonego planu – nauki gry na trąbce?
Ta historia to świetny sposób, by zacząć tłumaczyć już małemu dziecku różne sposoby poznawania rzeczywistości i podejmowania decyzji – rozsądek i emocje. Życie okazuje się lepsze, gdy Rozum zaczyna ulegać Sercu. Ale spokojnie – książka kończy się jeszcze jedną mądrą prawdą: Serce też nie zawsze ma rację… Podejmowanie decyzji po mądrym wysłuchaniu głosu obu doradców będzie idealnym tematem do podjęcia po wspólnej lekturze tego picturebooka.
A Ty jak dbasz o swojego najnajlepszego przyjaciela?
Głupiutkie historyjki – powiedziałby może staroświecki pedagog po przeczytaniu opowieści z jednego z dwóch tomów Niedźwiadka i Ptaszka Jarvisa – Kocyk i inne historie lub najnowszego Gwiazdy i inne opowiadania. A jednak można się ze staroświeckim pedagogiem nie zgodzić. Te zabawne opowieści o codziennej przyjaźni Niedźwiadka i Ptaszka – bohaterów czasem niezbyt mądrych, ale bardzo kochających – mają ogromną wartość.
Czy chodzi o wspólne oglądanie gwiazd, czy też niespodziankowe ciasto dla przyjaciela – każda historia prowadzi do jednej najważniejszej puenty: przyjaźń i towarzyszące jej proste i ciepłe uczucia to bardzo piękna sprawa i każdy dzień mogą zamienić w czas pełen radości. Wiadomo, relacja w prawdziwym życiu to nieraz ciężka praca. Ale nie tylko. To także odruchy serca, spontaniczne gesty, wzajemna troska, radość bycia razem, ciepłe uczucia, które często sprawiają, że wady i błędy stają się naprawdę nieistotne w obliczu tego, co się do siebie czuje. I tę właśnie ciepłą stronę relacji pokazują niepozorne historie o Niedźwiadku i Ptaszku.
Nie jesteś sam!
Jestem przy Tobie oraz Jestem przy Tobie (Ja też!) to kolejne dwie pozycje, tym razem duetu autorki tekstu Smriti Halls i ilustratora Steve’a Smalla, które mogą posłużyć jako wprowadzenie do tematu ciepłych, przyjacielskich relacji – choć w drugiej części przychodzących z pewnymi oporami! Pierwszy tom to historia wiewiórki i niedźwiedzia, którzy – choć bywają sobą zmęczeni – odkrywają, że wprost nie mogą bez siebie żyć, doceniają wzajemne wsparcie i poczucie bliskości, bezpieczeństwa. Drugi natomiast przedstawia moment, w którym do ich duetu chce się dołączyć kura. Choć początkowo nie mają ochoty na jej towarzystwo, bohaterowie odkrywają w końcu dodatkową radość, jaką może ona wnieść do ich relacji – uczą się otwartości wbrew obawom czy oporom, a dzięki temu zyskują nowego przyjaciela.
To prawdziwe picturebooki, w pełnym tego słowa znaczeniu – poza pewną ilością tekstu zawierają znaczące ilustracje. Bywają strony, na których to właśnie obraz odpowiedzialny jest za przekazywanie całej treści – takie „czytanie” obrazów to dodatkowa i angażująca zabawa dla najmłodszych. Jeśli chcecie więc zobaczyć, jak przedstawić historię samotności i przyjaźni, odrzucenia i akceptacji słowem i obrazem – Jestem przy Tobie i Jestem przy Tobie (Ja też) to doskonały wybór.