To jednocześnie polska premiera doskonałego filmu Jiřího Barty, opowiadającego historię przygód mieszkających na strychu lalki Niezabudki i jej trzech przyjaciół: niedźwiadka, rycerza i skrzata.
Niedzielne Poranki Filmowe
Edycja Jesień 2011
4 września – 4 grudnia 2011
Wszystkie niedziele, zawsze o 12:30, wstęp wolny
Centrum Sztuki WRO, Widok 7, Wrocław | wrocenter.pl
Niedziela, 4.12.2011, 12:30
Mikołajkowy Poranek Specjalny
Na strychu albo Kto ma dziś urodziny?
Pierwszy pełnometrażowy film animowany pokazywany w ramach Poranków
Film z lektorem na żywo
Polska premiera
Ostatni Poranek Filmowy Edycji Jesiennej
Na strychu albo Kto ma dziś urodziny?
Na půdě aneb Kdo má dneska narozeniny?
Jiří Barta, 2009
Na zakurzonym strychu w królestwie porzuconych zabawek mieszka lalka Niezabudka i jej trzej przyjaciele: niedźwiadek, rycerz i skrzat. Codziennie podczas śniadania losują, kto danego dnia powinien obchodzić urodziny. Niezabudka piecze solenizantowi tort, po czym wyprawia swoich kompanów do pracy. Niestety pewnego dnia do ich świata wkracza władca Imperium Zła. Wszyscy mieszkańcy strychu muszą postarać się uratować Niezabudkę. Czy siła przyjaźni pozwoli im zwyciężyć ten pojedynek? Film w reżyserii Jiřího Barty, który obok Jiřího Trnky i Jana Švankmajera, należy do grona najważniejszych twórców animacji w Czechach.
Urodzony w 1948 roku Jiří Barta swą przygodę z animacją zaczął już podczas studiów, ale prawdziwe możliwości otworzyły się przed nim dzięki pracy w praskim Krátkým Filmě. Pierwszą animacją, którą tam zrealizował, wykorzystując technikę płaskiej lalki, były Hádanky za bonbon (1978). Profesjonalny debiut reżysera mieliśmy okazję zobaczyć w minionym roku podczas Poranków Filmowych ze studiem Kratký Film Praha.
Jak będziemy mieli okazję przekonać się już 4. grudnia, Jiří Barta jest prawdziwym mistrzem animacji przedmiotów. Dowiódł tego już w 1982 roku, kiedy wraz z Borisem Hybnerem stworzył Zaniklý svět rukavic. Film stanowi swoistą paralelę współczesnego społeczeństwa. Pewien robotnik odnajduje na placu budowy materiały, odtwarzające dzieje zanikłej cywilizacji rękawic. Warto dodać, że w tym samym czasie (i budynku) Jan Švankmajer tworzył swoje Možnosti dialogu. W studio przy ulicy Bartolomějské w Pradze powstały zatem jednocześnie dwa znakomite dzieła czeskiego filmu animowanego, które wkrótce zdobyły uznanie na całym świecie.
Kolejny krok milowy w twórczości Barty to Krysař (1985), adaptacja średniowiecznej niemieckiej legendy o szczurołapie, który uchronił bogate miasto przed szczurzą inwazją. Powstały w niemieckiej koprodukcji film miał być początkowo wzruszającą bajką dla dzieci, Barta nadał mu jednak typowe dla własnej twórczości autorskie rysy, co wzbudziło popłoch wśród producentów. Reżyser we współpracy z Vlastą Pospíšilovą animowali tu również prawdziwe, wypożyczone z laboratoriów Akademii Nauk, wypchane szczury, co do dziś wzbudza pewne kontrowersje. Ostatecznie film odniósł ogromny sukces za granicą, szczególnie we Francji, gdzie wyświetlano go także na specjalnych pokazach dla dzieci.
Barta rzadko poświęca się filmom przeznaczonym dla najmłodszego widza. Oprócz Hádanek za bonbon wyreżyserował jedynie dwa podobne obrazy. W 2000 roku we współpracy z telewizją Burkina Faso stworzył Tyrana a dítě, a w roku 2009 Na půdě aneb. Kto má dneska narozeniny?, którego projekcja odbędzie się już w najbliższą niedzielę.
Nadarza nam się zatem niepowtarzalna okazja, aby zapoznać się bliżej z twórczością tak znakomitego i niemal nieznanego w Polsce reżysera.
Opracowanie i tłumaczenia: Dominika Muszyńska