Lalki japońskie to nie zabawki. Nihon ningyō mają duszę. Towarzyszą Japończykom od chwili narodzin aż do śmierci jako amulety chroniące swojego właściciela, przedmioty magiczne związane ze światem duchowym, ale i kunsztowne obiekty kolekcjonerskie. Niemożliwe jest zrozumienie znaczenia nihon ningyō bez znajomości historii Japonii, japońskiej mitologii i obyczajowości. Ich egzotyka, wielość typów i niezwykła uroda ilustrują rolę, jaką odgrywały i nadal odgrywają w życiu codziennym mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni.
Na wystawie zostały zgromadzone najciekawsze przykłady tradycyjnych japońskich lalek. Zobaczymy strojne zestawy lalek hina, wystawiane w domach z okazji Dnia Dziewczynek zwanego także Świętem Lalek. Poznamy obyczaje związane z Dniem Dziecka i lalki musha towarzyszące celebrowaniu Dnia Chłopców. Przyjrzymy się dostojnym lalkom ishō, ukazującym życie codzienne okresu samurajskiego i bohaterów legend japońskich. Na ekspozycji znajdą się również popularne wśród Japończyków i turystów kokeshi i lalki daruma.
Japoński weekend ze Świętem Lalek
3-4 marca 2018
Nieprzypadkowo wystawa „Lalki Japońskie: magia, obyczaje, legendy” zostanie otwarta na początku marca! Co roku 3 marca w Japonii obchodzone jest hina matsuri – Święto Lalek, zwane też jōshi no sekku, czyli Święto Dziewczynek. Tego dnia wszystkim dziewczynkom życzy się pomyślności, szczęścia i urządza przyjęcia z tradycyjnymi potrawami i słodyczami. Przede wszystkim jednak w każdym domu, w którym mieszka córka, wystawia się specjalny zestaw lalek hina, eksponowany na czerwonych paradnych schodkach.
Zapraszamy do wspólnego celebrowania dziewczynki i chłopców! Poznamy unikatową japońską tradycję tworzenia i kolekcjonowania lalek. Nauczymy się składania uroczych laleczek washi i poćwiczymy wyobraźnię, mierząc się ze sztuką origami. Poznamy japońskie legendy i baśnie, pobawimy w ulubione gry japońskich dzieci i zrobimy ozdoby hana kanzashi. Będziemy mieli także okazję posłuchać Masato Yokoe, który jest mistrzem gry na tradycyjnym japońskim instrumencie – shamisenie. To będzie prawdziwa podróż do Kraju Kwitnącej Wiśni!
3 marca, sobota
11.00–12.30
Papierowe laleczki washi – wersja prostsza dla dzieci
Rodzinne warsztaty tworzenia papierowych laleczek składanych z japońskiego papieru washi. Laleczki papierowe są tradycyjnie używane jako zabawki dla dzieci, służą też jako zakładki do książek lub dekoracja. Ich składanie to jedno z ulubionych hobby Japończyków, a najpiękniejsze przykłady są tworzone przez artystów specjalizujących się w sztuce origami.
Prowadzenie: Katarzyna Szczepańska.
13.00–14.00
14.00–15.00
Hana kanzashi – tradycyjne japońskie ozdoby fryzur
Hana kanzashi to konkretny typ ozdoby udekorowanej wykonanymi z jedwabiu kwiatami (hana). Rodzaj kwiatów występujących w hana kanzashi wyznaczały zmieniające się pory roku, na przykład w marcu dominowały kwiaty brzoskwini (momo) i kamelii (tsubaki). Do jednych z najrzadszych hana kanzashi z kwiatami brzoskwini należą te wykonane z okazji Święta Dziewczynek przeznaczone do ozdoby dla lalek hina. Podczas warsztatów nawiążemy do japońskiej tradycji noszenia kwiatowych ozdób z materiału. Stworzymy piękne spinki i opaski udekorowane własnoręcznie wykonanymi kwiatami brzoskwini.
Minimalny wiek uczestników: 6 lat. Dla najmłodszych dzieci przewidziane są w tym czasie japońskie gry i zabawy, takie jak Kagome kagome czy origami.
Prowadzenie: Joanna Gillmeister, Alicja Ozga, Anna Salamonik.
15.00–17.00
Papierowe laleczki washi – wersja zaawansowana
Tworzenie przestrzennych laleczek z papieru jest w Japonii prawdziwą sztuką, która wymaga cierpliwości i sprawności manualnej. Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty, podczas których krok po kroku nauczymy się tworzenia ozdobnych lalek hina, charakterystycznych dla Święta Dziewczynek. Warsztaty przeznaczone są dla młodzieży i osób dorosłych, którzy nie boją się kreatywnych wyzwań!
Prowadzenie: Katarzyna Szczepańska.
17.00–18.00
Koncert na shamisenie – Masato Yokoe
Po ten tradycyjny japoński instrument Masato Yokoe sięgnął w wieku 17 lat, kiedy poznał stare ludowe pieśni z różnych regionów Japonii. W lutym 2018 roku mistrz Sakakoshi dał mu „imię” – jest to wyraz aprobaty mistrza dla ucznia, a jedynie otrzymawszy takie imię, można samemu nauczać. „Moje imię to Sakakoshi Kirito i nauczam drogą mistrza Sakakoshi”.
Podczas występu Masato będzie opowiadał o swoim instrumencie – shamisenie, przybliży jego historię i zaprezentuje sposób gry. Dla widzów wykona kilka tradycyjnych utworów na shamisen, z regionu, z którego sam pochodzi. Na koniec drobna niespodzianka – Masato zaskoczy słuchaczy, pokazując, jak współcześnie można wykorzystać ten instrument.
4 marca, niedziela
12.00–13.30
Baśniowa Japonia – papierowe cuda
Dawno, dawno temu w Kraju Kwitnącej Wiśni… Japońska kultura pełna jest fascynujących opowieści i mitycznych bohaterów: walecznych samurajów, pięknych gejsz i baśniowych stworzeń. Na warsztatach posłuchamy najciekawszych japońskich legend, dowiemy się więcej o kulturze i sztuce tego kraju, by na końcu zmierzyć się z japońską sztuką składania papieru – origami. Z tej podróży nikt nie wyjdzie z pustymi rękoma!
Prowadzenie: Łowcy Słów.
14.00–15.00
Projekcja filmu DESIGN AH!, reż. M. Sato, Japonia 2012, 12 min.
Zbiór japońskich filmików, które zapoznają dzieci z tym, czym jest design. W lekkiej, zabawnej formie, w której przeplatają się kształty i dźwięki, zwracają uwagę małych widzów na otaczające nas wzornictwo. Każdy filmik wykorzystuje inną technikę: rysunek, zdjęcia i animację poklatkową.
Warsztaty tworzenia japońskich latawców
Latawce przywędrowały do Japonii z Chin i miały znaczenie magiczne, ale służyły także jako narzędzie komunikacji, za ich pomocą bowiem przenoszono wiadomości. Obecnie tworzenie i puszczanie latawców to jedna z ulubionych zabaw Japończyków. Na warsztatach każdy wykona własny latawiec, inspirowany japońską kulturą. Na pewno przyda się na wiosenne spacery!
15.00–16.30
Lalki japońskie dawniej i dziś
Nie trzeba być znawcą sztuki, żeby zachwycać się japońskimi lalkami. A jest niezliczenie wiele odmian, dużych i małych, prostych i misternie wykonanych, ze słomy, papieru, drewna, ale także ze skomplikowanym mechanizmem zębatkowym. Na przestrzeni wieków służyły jako talizmany i obiekty o charakterze rytualnym, dekoracje, pamiątki, mogły być stosownym podarunkiem, a nawet fetyszem – a jedynie z rzadka były wykorzystywane jako zabawki. Prezentacja będzie stanowiła wprowadzenie do historii i bogatego świata japońskich lalek.
O znaczeniu lalek japońskich, pasji ich kolekcjonowania i celebrowaniu Święta Lalek w Japonii opowie Adrianna Wosińska, autorka opublikowanej w 2016 roku pierwszej w Polsce książce poświęconej japońskim lalkom pt. Lalki japońskie dawniej i dziś. Autorka prowadzi prelekcje związane z japońskimi lalkami, wozi ze sobą przykładowe egzemplarze ze swojej kolekcji. Miała już okazje zaprezentować je między innymi w Warszawie, Gdańsku, Łodzi, Wrocławiu, Poznaniu, Toruniu i Bydgoszczy przy okazji prelekcji w muzeach, na dniach kultury japońskiej oraz na zlotach miłośników Japonii.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
Prosimy o wcześniejszą rezerwację udziału w warsztatach pod numerem tel. 552 12 71 w. 101. Liczba miejsc ograniczona.
Na wszystkie warsztaty obowiązuje bilet wstępu do muzeum.