Skóra noworodka jest o wiele cieńsza niż skóra osoby dorosłej, wymaga więc specjalnych kosmetyków i zabiegów pielęgnacyjnych. Sprawdź jakich.
Skóra noworodka – czym różni się od skóry osoby dorosłej?
Każdy, kto widział dziecko kilka dni po narodzinach przyzna, że skóra noworodka znacznie różni się od skóry dorosłego. Przede wszystkim jest o wiele cieńsza. To dlatego prześwitują przez nią naczynia krwionośne, a kiedy dziecku jest chłodno, przybiera odcień marmurkowy. Ten sinawy kolor to objaw słabej termoregulacji i braku odpowiednio grubej podskórnej warstwy tkanki tłuszczowej, która chroniłaby noworodka przed chłodem.
To, co rzuca się w oczy przy zetknięciu z nowo narodzonym maluchem to fakt, że jego skóra pokryta jest delikatnym meszkiem. Im wcześniej dziecko się urodzi, tym więcej meszku płodowego będzie się na jego ciele (w szczególności na plecach i ramionach). Po kilku dniach po porodzie meszek ten znika. Jednak skóra noworodka nie jest jeszcze wtedy tak gładka i przyjemna w dotyku jak w późniejszym okresie życia. W wyniku zmniejszonej ilości lipidów w warstwie rogowej, jest często przesuszona i odrobinę szorstka. Ponadto, delikatna skóra dziecka ma słabo wykształcone mechanizmy obronne i jest podatna na zagrożenia związane z czynnikami zewnętrznymi. Zazwyczaj skóra osoby dorosłej chroni się przed bakteriami i zarazkami za pomocą kwaśnego pH. W przypadku noworodka, gdy pH jest zbliżone do neutralnego, trudno o taką obronę. Dlatego tak łatwo u maluchów o zakażenie przezskórne. Neutralne pH sprawia również, że skóra malucha łatwiej ulega podrażnieniu oraz wysuszeniu.
Pielęgnacja skóry noworodka – jak powinna wyglądać?
Przemywanie oczu
Przemywanie oczu to zabieg, który zwykle wykonuje się przed kąpielą. Oczy noworodka należy przemywać gazikiem nasączonym solą fizjologiczną. Kierunek przemywania oczu jest zawsze ten sam – od kącika zewnętrznego do wewnętrznego.
Czyszczenie uszu
Czyszczenie uszu malucha to zabieg, który powinien ograniczyć się jedynie do okolic małżowiny usznej. A to z tego względu, że czyszcząc dziecku uszy patyczkiem, w samym jego środku, łatwo o uszkodzenie aparatu słuchowego. Co zrobić więc z zalegającą woskowiną w uchu? Otóż nic. Ucho samo będzie się z niej oczyszczać. Poza tym woskowina jest niezbędna do tego, aby chronić narząd przed infekcjami i zanieczyszczeniami, dlatego nie warto jej usuwać. Tylko w momencie, gdy maluch choruje i woskowiny zbiera się naprawdę dużo, można ją usunąć przy pomocy zmiękczających kropli, które dostępne są w każdej aptece.
Pielęgnacja okolicy pieluszkowej
Najczęstszym zabiegiem pielęgnacyjnym wykonywanym przy noworodku jest zmiana pieluszki. Dlatego warto robić to prawidłowo i pamiętać o jednoczesnej pielęgnacji skóry pośladków. Oczyszczanie skóry pod pieluszką jest bardzo ważne, gdyż jest ona nieustannie narażona na działanie drobnoustrojów i odparzenia. Dodatkowo, pod materiałem pieluszki panuje wilgoć, co sprzyja rozmnażaniu się bakterii oraz może powodować podrażnienia skóry.
Aby zapobiec pieluszkowemu zapaleniu skóry, warto więc regularnie zmieniać pieluchę (przynajmniej raz na 3 godziny) i za każdym razem przecierać przy tym okolice krocza przegotowaną wodą. Pieluchę zmieniamy oczywiście po każdym wypróżnieniu, a pupę myjemy bieżącą wodą. Dzięki temu zachowana zostanie niezbędna czystość skóry i zmniejszone zostanie ryzyko odparzeń oraz stanów zapalnych. Jeśli jednak już do nich dojdzie, należy pamiętać, by przy każdej zmianie pieluszki, posmarować skórę kremem z cynkiem, który przyspieszy gojenie się skóry.
Kąpiel niemowlaka
Wiele osób zastanawia się, czy do umycia dziecka wystarczy sama woda. Otóż nie. Choć noworodek nie biega i nie brudzi się w potocznym tego słowa znaczeniu, to jednak poci się w ciągu dnia, nosi pieluszkę, pod którą mogą rozmnażać się zarazki (zwłaszcza gdy skóra zetknie się z moczem i kałem). Trudno z tym walczyć używając jedynie wody. Podczas kąpieli warto sięgać po emulsje myjące (np. preparaty z emolientami), przeznaczone dla nowo narodzonych dzieci. Są to produkty, które nie tylko zmyją brud, ale dodatkowo zmiękczą wodę i przywrócą jej prawidłowe pH. Dlaczego zmiękczanie wody do kąpieli i zmiana jej pH na kwaśne jest takie ważne? Otóż, jak donoszą najnowsze badania, twarda woda, czyli taka, jaka zazwyczaj płynie z kranu, może przyczyniać się do powstawania atopowej skóry u dzieci. Jeśli więc będziemy myć skórę dziecka jedynie zwykłą wodą, nasz maluch może mieć później problemy z atopowym zapaleniem skóry.
Kąpiel noworodka należy zawsze rozpocząć od przemywania oczu gazikiem. Następnie przechodzimy do namydlania twarzy, szyi, ręki, klatki piersiowej, brzuszka, nóg, a następnie pośladków. Zasada jest taka, że zaczynamy od najczystszej części ciała i przechodzimy do najbrudniejszej. Z tego też powodu płukanie ciała powinniśmy zaczynać od główki.
W trakcie kąpieli dziecko powinno być trzymane pod pachą, a jego główka powinna opierać się na naszej ręce. Dzięki temu zapewniamy maluchowi stabilną pozycję podczas kąpieli. Temperatura wody, w której myjemy dziecko, powinna być zbliżona do temperatury ludzkiego ciała. Najlepiej więc aby wynosiła 34-36 stopni Celsjusza. By nie wychładzać zanadto dziecka, powinniśmy zawsze myć je w ciepłym pomieszczeniu, w którym temperatura wynosi przynajmniej 21-22 stopnie Celsjusza. Musimy też pamiętać, aby kąpiel nie trwała zbyt długo, gdyż temperatura wody szybko spada, a płaszcz lipidowy skóry malucha może ulec naruszeniu (co przy słabej i tak barierze ochronnej może spowodować przesuszenie skóry).
Jakich kosmetyków używać do pielęgnacji skóry malucha?
Wiedząc, że bariera ochronna skóry malucha jest jeszcze bardzo słaba i łatwo przenikają przez nią wszelkiego rodzaju substancje, rodzice muszą bardzo rozważnie dobierać produkty do pielęgnacji. Na co zwracać uwagę? Przede wszystkim takie kosmetyki muszą posiadać informację, że nadają się dla noworodków i nie posiadają sztucznych substancji, czy też składników alergizujących. O ile bowiem skóra osoby dorosłej poradzi sobie z nadmiarem konserwantów, o tyle organizm malucha nie jest jeszcze gotowy na to, by oczyszczać się ze sztucznych składników. Poza tym skóra noworodka nie ma jeszcze dojrzałych mechanizmów obronnych, w związku z czym może dość mocno reagować pod wpływem czynników chemicznych np. na barwnik czy substancję zapachową zawartą w kosmetyku.
Najczęściej używanymi kosmetykami do mycia i kąpieli dla dzieci są żele, szampony, oliwki, zasypki, kremy na odparzenia oraz emolienty. Te ostatnie pełnią bardzo ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej bariery ochronnej skóry oraz właściwego poziomu nawilżenia. Jeśli chodzi o żele do kąpieli, czy emulsje do mycia, powinny zawierać przyjazne pH dla skóry. Przyjazne, czyli takie, które nie narusza płaszcza lipidowego dziecka. Powinny być ponadto wzbogacone o substancje natłuszczające i łagodzące. W przypadku oliwek, które są najczęściej używane po kąpieli i pozostają na ciele przez dłuższy czas, należy sprawdzić, czy nie zawierają substancji drażniących. Warto w tym przypadku stawiać na sprawdzone firmy, które specjalizują się w produkcji emolientów dla noworodków – uchronią one skórę malucha przed utratą wody. Dzięki temu możemy pewność, że ich skład będzie przyjazny dla skóry dziecka. Wszelkiego rodzaju zasypki należy stosować w celu profilaktyki odparzeń, a w przypadku już odparzonej skóry dziecka trzeba sięgnąć po krem z cynkiem.
Emolienty dla noworodków – dlaczego warto je stosować?
Emolienty to kosmetyki, które poprawiają funkcjonowanie skóry. Działają dwufazowo: nawilżają i natłuszczają skórę. Biorąc pod uwagę, że skóra noworodka łatwo traci wodę, produkty te są niezbędne do utrzymania odpowiedniego poziomu nawilżenia. A czynią to poprzez dostarczenie składników wiążących wodę w naskórku. W składzie mają także lipidy, które wzmacniają barierę ochronną skóry i nie pozwalają wodzie tak łatwo wydostać się na zewnątrz. Dzięki nim stan skóry się poprawia, a noworodek nie czuje dyskomfortu z powodu przesuszenia czy świądu. O tym, jak dokładnie pielęgnować skórę malucha przy pomocy emolientów, dowiesz się tutaj: https://www.emolium.pl/baza-wiedzy/skora-dziecka/pielegnacja-skory-niemowlecia/.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty.
Bibliografia:
J.Kieniewicz-Górska, Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne, „Poradnik pielęgnacyjny” 2014, nr 1, s. 29-31
Roszkowska, Kąpiel noworodka – technika, zasady bezpieczeństwa, akcesoria, „Poradnik pielęgnacyjny” 2014, nr 1, s. 32-33
Krukowska, Pierwsze kosmetyki – jak wybrać te właściwe?, „Poradnik pielęgnacyjny” 2014, nr 1, s. 38-40