Rozwój dziecka od najmłodszych lat jest bardzo ważny. Jak go wspierać i kierunkować? Gdzie znajdują się zagrożenia w rozwoju fizycznym dziecka? Wiele słyszymy o wadach postawy ale właściwie, jaki one mają wpływ i jak się o nich dowiedzieć? Na niniejsze pytania odpowiadają dr n.med. Joanna Stodolna-Tukendorf i mgr Magdalena Szmulik przy współpracy z Ortomedicum w rozmowie z Mariuszem Talarczyk – Managerem i trenerem w Fundacji Rozwoju Sportu Espanola.
Jaki wpływ mają wady stóp na postawę dziecka?
Stopy – fundament ciała każdego człowieka. Ich kształt, często uwarunkowany genetycznie, może mieć ogromny wpływ na rozwój całej postawy dziecka. Układ kości stóp czy ustawienie stawów skokowych determinuje sposób przetaczania stopy podczas chodu, a co za tym idzie również ustawienie pozostałych stawów tj. kolanowych, biodrowych oraz stawów kręgosłupa. Stopom najmłodszych powinniśmy poświęcić najwięcej uwagi, ponieważ bardzo dynamicznie się rozwijają i zmieniają z miesiąca na miesiąc.
Jest to szczególnie ważne u dzieci, które intensywnie ćwiczą i uprawiają sport, ponieważ zaniedbanie czy zlekceważenie wady może w późniejszym czasie spowodować szereg dolegliwości bólowych oraz kontuzji w obrębie całego ciała.
Często się zdarza, że rodzice nie wiedzą o tym, że jego dziecko ma wadę stóp. Jak mogą ją zdiagnozować i co zrobić z tą wiedzą?
Najważniejszym momentem kształtowania się stopy jest okres przedszkolny. Dlatego też bardzo istotne są profilaktyczne badania przesiewowe prowadzone przez lekarza lub fizjoterapeutę oraz zwiększanie wiedzy i świadomości wśród rodziców i opiekunów.
Jak sprawdzić czy stopy dziecka rozwijają się prawidłowo?
W pozycji stojącej prawidłowo ukształtowana stopa ma od wewnętrznej strony łagodny łuk. Pięta razem ze ścięgnem Achillesa widziana od tyłu, powinna być przedłużeniem goleni czyli padać prostopadle do podłoża. Odcisk zdrowej, wydolnej stopy czyli ślad pozostawiony przez odbicie pomalowanej farbką stopy na kartce papieru wykazuje charakterystyczne wgłębienie w środkowej części stopy.
Sygnały ostrzegawcze, które są wskazaniem do wizyty u ortopodologa to zaobserwowanie u dziecka koślawych kolan, płaskostopia (należy pamiętać, że do 4-5 roku życia jest ono fizjologiczne), potykanie się (stawianie stóp do środka), chodzenie na palcach czy krzywienie zapiętków w butach.
Zdarza się tak, że rodzice kupują dzieciom profilowane wkładki lub obuwie ortopedyczne, czy to mądry wybór?
Wkładki i obuwie ortopedyczne wykonywane są zazwyczaj do istniejącej już wady stóp zdiagnozowanej przez specjalistę i ich dobór powinien być uprzednio skonsultowany z lekarzem lub fizjoterapeutą.
W zakresie działań profilaktycznych, o których każdy rodzic powinien pamiętać jest dobór odpowiedniego obuwia zapewniającego prawidłowy rozwój stóp. Obuwie takie powinno mieć:
– szeroki przód umożliwiający ruchy palców,
– sztywny, ale niezbyt wysoki zapiętek zapewniający stabilizację pięty i nie krepujący zgięcia grzbietowego stopy,
– miękką podeszwę
Buty sportowe natomiast dodatkowo powinny charakteryzować się szerszym czubkiem buta, aby palce nie były ściśnięte oraz być kilka milimetrów dłuższe co zapewni stopie swobodę ruchu.
Materiał powinien być oddychający, gdyż stopy dzieci pocą się bardziej intensywnie niż dorosłych.
Czy w przypadku wad stóp same wkładki wystarczą czy potrzebne będą także ćwiczenia?
Jeśli u dziecka zostanie zdiagnozowana wada stóp (np. stopa płasko-koślawa, pronacyjna, koślawość kolan) – zawsze należy ją rozpatrywać w odniesieniu do całej postawy, a więc podejście lecznicze również powinno być holistyczne. Wkładki ortopedyczne są tylko jednym z elementów stosowanych w celu korekcji wad stóp i postawy. Nieodłącznym elementem rehabilitacji powinny być również indywidualnie dobrane ćwiczenia korekcyjne oraz niejednokrotnie terapia manualna. Ciało dziecko jest na tyle plastyczne, że bardzo dobrze poddaje się wszelkim działaniom rehabilitacyjnym., a efekty pojawiają się zdecydowanie szybciej niż u dorosłych.
Należy jednak pamiętać, że kształtowanie postawy ciała dziecka przebiega etapami i pewnych procesów nie można wyprzedzać. Płaskostopie czy koślawość kolan w określonym przedziale czasowym (2- 3 rok życia) jest fizjologią służąca kształtowaniu się kończyn i ich prawidłowej osi. Zanim więc dziecko osiągnie pewne normy rozwojowe musi wypracować sobie swoje mechanizmy, których nie można wywoływać sztucznie, ponieważ mogą zaszkodzić.
Podsumowując warto dbać o rozwój dziecka od stóp do głów! Każdy rodzic potwierdzi, że zdrowie dziecka jest najważniejsze. Zapoznaj się, jak w tym pomagają zajęcia sportowe dla dzieci od 1 roku życia w Akademii Espanola, która działa na terenie całego Śląska (www.fundacjaespanola.pl). Natomiast jeżeli chcesz sprawdzić, czy nie trzeba na coś zwrócić szczególną uwagę lub wiesz już, że Twoje dziecko potrzebuje wkładek do butów zapraszamy na badania do Ortomedicum (www.ortomedicum.pl)