sob.
16.04.2011
Uzbrojony w działa galeon, 90 kg prochu, czterdziestolufowa artyleria twierdzy, 100 żołnierzy z muszkietami w mundurach z epoki napoleońskiej i wybuchy pirotechniczne – to tylko niektóre z atrakcji, które w kwietniowy dzień ubarwią inscenizację historycznej bitwy przy Twierdzy Wisłoujście (przełom XVIII/XIX w). Rekonstrukcja ataku na Twierdzę od strony wody, zwanej Bramą do Rzeczypospolitej, będzie wydarzeniem, jakiego Gdańsk jeszcze nie widział!
Imprezę zorganizowano z okazji oficjalnego zakończenia projektu PL 0248 „Prace Ratownicze Twierdzy w Wisłoujściu – Unikatowa Fortyfikacja w Skali Europejskiej” dzięki finansowemu wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków Miasta Gdańska.
Wydarzeniem jej towarzyszącym będzie zrekonstruowane średniowieczne obozowisko, postawione dokładnie na przeciwległym do Twierdzy Wisłoujście brzegu Wisły, w Nowym Porcie (obok przeprawy promowej, skąd będzie można również oglądać bitwę na rzece). Wszyscy miłośnicy historii będą mogli przenieść się do czasów rycerzy, zostać świadkami ich zmagań turniejowych oraz samemu wziąć udział w grach i zabawach z dawnych czasów.
Program:
11.00 – Rozpoczęcie imprezy salwą z hakownic.
11.15 – Turniej Miecza Długiego. Pojedynki piesze.
13.00-14.10 – Bitwa morska na Martwej Wiśle na wysokości Twierdzy Wisłoujście z udziałem grup rekonstrukcyjnych epoki napoleońskiej oraz galeonu „Czarna Perła”.
14.15 – Turniej Łuczniczy
14.30 – Melee na drewno – walki drużynowe z przymrużeniem oka.
15.45 – Pokaz strzelania z balisty.
ok. 16.00 – Rozdanie nagród i zakończenie
Podczas całej imprezy do dyspozycji zwiedzających będą kramy i warsztaty rzemieślnicze, w tym: warsztat mincerski, na którym można będzie własnoręcznie wybić monetę, stoisko z kwasem chlebowym, kram płatnerza, stoisko cateringowe z rycerskim jadłem, kram ze strojami historycznymi, rękodziełem i zabawkami. Wyjątkową okazją będzie możliwość obejrzenia z bliska repliki średniowiecznej machiny oblężniczej – balisty. Dzieci i dorośli będą brać udział w konkursach i zabawach z nagrodami (m.in. rzut podkową, wyścigi na nartach bolkowskich, strzelanie z łuku), a także obejrzeć wnętrze i wyposażenie namiotu rycerskiego wraz z replikami średniowiecznego uzbrojenia. Niepowtarzalny klimat dawnych wieków stworzy grający na żywo zespół muzyki średniowiecznej.
Dojazd do Nowego Portu z Gdańska Głównego:
Tramwaje nr 7 i 10.
Kontakt:
Michał Pietrzak
512 418 741
Projekt:
Projekt PL0248 „Prace Ratownicze Twierdzy w Wisłoujściu – Unikatowa Fortyfikacja w Skali Europejskiej”
Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Głównym celem projektu było zabezpieczenie oraz konserwacja Murów Fosbrei i Murów Kurtynowych oraz prace konserwatorsko-hydrotechniczne fundamentów Bastionu Ostroróg, stanowiących integralną część Fortu Carré Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku. Prace trwały od maja 2009 r. do grudnia 2010 r.
Poza pracami remontowymi w zakres projektu weszły także zakupy sprzętu i wyposażenia Twierdzy Wisłoujście, co pozwoliło m.in. na wyposażenie Twierdzy w 40 pełnogabarytowych replik armat z okresu XVII-XVIIIw.
Całkowity koszt kwalifikowany projektu: 1 524 312 EURO:
dofinansowanie Mechanizmu Finansowego EOG 1 295 665 (co stanowi 85% kosztów kwalifikowalnych projektu)
dofinansowanie Gminy Miasta Gdańska 228 647 (co stanowi 15% kosztów kwalifikowalnych)
Twierdza Wisłoujście otwarta od 1 czerwca do 30 września w godzinach od 10.00 – 18.00 od poniedziałku do niedzieli
Rys historyczny:
Twierdza Wisłoujście to zespół dzieł obronnych położony na prawym wschodnim brzegu Martwej Wisły, naprzeciwko dzielnicy Nowy Port. Wybudowany na miejscu nieistniejących nadmorskich strażnic kontrolujących ujście Wisły do Bałtyku, wzmiankowanych w źródłach XIV i XV wiecznych.
W skład zespołu wchodzą dwa forty: czterobastionowy murowany fort na rzucie zbliżonym do kwadratu, wzorowany na szkole włoskiej zwany fortem carré oraz otaczający go pięciobastionowy ziemny fort wzorowany na szkole holenderskiej, zwany obecnie Szańcem Wschodnim. Po wybudowaniu w latach trzydziestych XVII w. na przeciwległym brzegu Wisły szańca, który nazwanego Zachodnim, obydwa istniejące już forty położone na wschodnim brzegu, łącznie nazwano szańcem Wschodnim. Na terenie fortu carré w jego części zachodniej znajduje się okrągła ceglana wieża, zwana Latarnią, wybudowana do wysokości około 20.00 m w 1482 r., Pełniła funkcję strażnicy i latarni morskiej. Po wybudowaniu wieży artyleryjskiej zwanej Wieńcem dookoła wieży w drugiej połowie XVI w., wieżę podwyższono i zwieńczono renesansowym hełmem. W 1709 r. pożar zniszczył hełm i wnętrze wieży. W 1721 r. wieżę odbudowano, podwyższając ją o jedną kondygnację i wieńcząc późnobarokowym hełmem, który został zniszczony od uderzenia pioruna w 1889 r., a następnie odbudowany w latach 1891 – 1892 w kształcie stożka. Pod koniec drugiej wojny światowej wieża została rozbita pociskiem artyleryjskim, a następnie w latach pięćdziesiątych XX w. zrekonstruowana do wysokości sprzed zniszczenia bez hełmu, czyli 23.0 m. Wokół wieży w latach 1562 – 63 wybudowano z cegły na planie koła o średnicy 31,0 m wieżę artyleryjską, zwaną Wieńcem o dwóch kondygnacjach otwartych od strony dziedzińca i jednej podziemnej pod jej północno – wsch. częścią. Przyziemie podzielone na sklepione segmenty podtrzymujące taras było pierwotnie otwarte od strony dziedzińca wokół wieży i prawdopodobnie w XVIII w. zamurowane. W 1945 r. część północna i zachodnia Wieńca została rozbita pociskami artyleryjskimi, w latach sześćdziesiątych XX w. część tę zrekonstruowano. Fort carré. Zbudowany w latach 1586 – 1602 z cegły na rzucie zbliżonym do kwadratu o czterech skazamatowanych bastionach z nasypami ziemnymi, ze stanowiskami ogniowymi w barkach cofniętych i osłoniętych uchem o narożach wzmocnionych granitowymi ciosami, otoczony fosą. Bastiony, licząc od północy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, mają następujące nazwy: Artyleryjski, Ostroróg, Południowo – Wschodni i Furta Wodna. Od strony wschodniej do fortu carré prowadzi brama z datą 1602 na zworniku zbudowana z granitowych ciosów. Wieniec od strony płn. wsch. i południowej obudowano ceglanymi piętrowymi kamieniczkami koszarowymi, a od strony północnej domem komendanta. Wzdłuż kurtyny łączącej bastiony Ostroróg i Południowo – Wschodni od strony dziedzińca wybudowano ceglane piętrowe koszary. Otwory drzwiowe i okienne domu komendanta, kamienic wokół Wieńca i koszar obramowano piaskowcem. W okresie napoleońskiego Wolnego Miasta, koszary nadbudowano o jedną kondygnację, która w czasie działań wojennych drugiej wojny światowej została mocno zniszczona a następnie rozebrana. Fort carré otacza pięciobastionowy ziemny fort, z lat 1624 – 26 otoczony fosą. Fort ten, łącznie z fortem carré nazwany Szańcem Wschodnim w odróżnieniu od wybudowanego na zachodnim brzegu Wisły w tym samym czasie szańca zwanego Szańcem Zachodnim, który po kilkukrotnych przebudowach, rozebrano około połowy XIX w. Bastiony Szańca Wschodniego licząc od północy mają następujące nazwy: Pucki, Ostroróg, Świński Łeb, Bielnik i Wiślany. Na terenie Bastionu Wiślanego znajdował się kościół garnizonowy z 1823 r., mocno zniszczony pod koniec drugiej wojny światowej a następnie rozebrany. Na terenie Szańca Wschodniego zachowane są magazyny prochowe, laboratoria i schrony wybudowane z cegły na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX w. obecnie częściowo w ruinie. W okresie międzywojennym, po demilitaryzacji Gdańska w 1920 r. Twierdza Wisłoujście była bazą kilku klubów żeglarskich a w czasie drugiej wojny światowej wojennym szpitalem polowym. W marcu 1945 r. pociskami artyleryjskimi rozbito zarówno Wieżę – Latarnię, część Wieńca, Domki Oficerskie i drugą kondygnacje Koszar. Odbudowa i rekonstrukcja zespołu Twierdzy Wisłoujście została rozpoczęta pod koniec lat pięćdziesiątych prowadzona była do początku lat siedemdziesiątych, a następnie przerwana po wybudowaniu w jej sąsiedztwie zakładów „Siarkopol”. W 1975 r. przekazana Muzeum Historycznemu Miasta Gdańska, które z braku środków finansowych nie kontynuowało dalszej odbudowy obiektu, ograniczając się do jego remontów. Systematyczną konserwacje Twierdzy Wisłoujście podjęto dopiero po 1989 r. korzystając z zagranicznych środków finansowych World Monuments Fund, Funduszu Norweskiego i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego wspartych środkami budżetowymi Miasta Gdańska.