„Dom współcześnie kojarzy się z nam miejscem odpoczynku –azylem od codziennych zawodowych obowiązków, ale onegdaj było inaczej. Dom był miejscem pracy – warsztatem cechowym, kantorem kupca, biblioteką kaznodziei, czy też sanktuarium barokowego erudyty. Zaprosiliśmy znanych i wybitnych badaczy zagadnień z zakresu dziejów budownictwa miejskiego, architektury, urbanistyki, socjotopografii, kultury materialnej i dziejów społeczeństwa epoki od późnego średniowiecza po połowę XIX w.” – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Obrady odbędą się w Domu Uphagena, Oddziale Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, udział weźmie około 20 badaczy, w tym spoza Polski.
„Muzeum Historyczne Miasta Gdańska od lat prowadzi i wspiera badania w zakresie funkcjonowania dawnego ośrodka miejskiego. W ramach upowszechniania tej wiedzy, w oddziałach muzeum cyklicznie prowadzone są otwarte spotkania z naszymi pracownikami naukowymi oraz prezentowane są najnowsze publikacje z tej dziedziny. Warto podkreślić, że wspieranie działań naukowych oraz dzielenie się ich wynikami jest częścią misji muzeum, którą konsekwentnie staramy się realizować. Dom Uphagena, a dokładniej Muzeum Wnętrz Mieszczańskich, gdzie Państwa zapraszamy, wybraliśmy na miejsce konferencji nieprzypadkowo. To miejsce jest poświęcone dawnym mieszkańcom Gdańska, a także społecznym funkcjom domu.” – mówi Z-ca Dyrektora ds. Merytorycznych MHMG Ewa Szymańska.
Zespół badawczy skupiony wokół gdańskiej pracowni Instytutu Historii PAN od kilku lat realizuje interdyscyplinarny program badawczy „Dom gdański i jego mieszkańcy od późnego średniowiecza do połowy XIX wieku”. Jego efektem będzie syntetyczne interdyscyplinarne opracowanie, które poza kwestiami socjotopografii Gdańska ukaże na odpowiednim tle porównawczym społeczne funkcje domu gdańskiego: jako miejsce schronienia, przygotowywania jedzenia, pracy, zabawy, odpoczynku, gromadzenia i magazynowania rzeczy, autoprezentacji ich właściciela. Nie zostaną pominięci sami gdańszczanie – mieszkańcy wraz z ich społecznymi preferencjami, wyobrażeniami i możliwościami, które oddziaływały na standard zamieszkiwania w tym największym mieście Rzeczpospolitej do połowy XVIII w., pomimo, że w pierwszej połowie XIX w. miasto stało się prowincją, co odbiło się na poziomie życia jego ludności, ale też zachowało przedindustrialny charakter zabudowy miasta.
„Czy warto skorzystać z naszego zaproszenia i pojawić się w Domu Uphagena? Pomimo uzasadnionych obaw, o to że język nauki i codziennego życia od siebie odbiegają – to dwa odrębne światy, konferencja poświęcona jest codziennemu życiu – pełnym barw, które im są odleglejsze od czasów obecnych, tym bardziej kontrastują ze współczesnością. I na to wydarzenie, choć pozornie nie jest ono adresowane do szerokiego grona odbiorców, zapraszamy wszystkich miłośników historii Gdańska. Nasi prelegenci to profesjonaliści w swoich dziedzinach, a historie przez nich opowiedziane na pewno przypadną wszystkim uczestnikom konferencji do gustu. ” – mówi Andrzej Gierszewski, MHMG.
http://mhmg.pl/pl/wydarzenie/870/konferencja-dom-jako-miejsce-pracy
Projekt realizowany przez IH PAN uzyskał wsparcie Narodowego Centrum Nauki w ramach trzyletniego grantu badawczego w programie OPUS-5 (nr 2013/09/B/HS3/603). Projekt realizowany jest od marca 2014 roku i jego wyniki zostaną zaprezentowane w roku 2017. Celem jest wszechstronne, interdyscyplinarne i na szerokim tle porównawczym zrekonstruowanie warunków mieszkaniowych gdańszczan w okresie przedindustrialnym. Postępy prac badawczych Instytut Historii PAN publikował na bieżąco w cyklu wydawniczym „Studia i materiały do dziejów domu gdańskiego” zarówno przed rozpoczęciem projektu (2009, 2011) jak i w trakcie jego trwania (2015). W przygotowaniu znajduje się część czwarta Studiów i materiałów, będąca monograficzną prezentację autorskich studiów Ewy Barylewskiej-Szymańskiej oraz Zofii Maciakowskiej nad socjotopografią Gdańska w pierwszej połowie XIX w.
Program konferencji:
Dom Uphagena, Oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Gdańsk, ul. Długa 12
24.11. czwartek
9.00 – 9.10 otwarcie konferencji
9.10 – 9.35 prof. Małgorzata Chorowska (Politechnika Wrocławska),
Kamienica mieszczańska na Śląsku na przełomie średniowiecza i doby nowożytnej
9.35– 10.00 mgr Radosław Gliński (Uniwersytet Wrocławski)
Funkcje średniowiecznych i wczesnonowożytnych domów mieszczańskich na Śląsku, w świetle źródeł archeologicznych, architektonicznych i historycznych
10.00 – 10.25 dr Waldemar Komorowski (Muzeum Narodowe w Krakowie)
Domy Krakowa w czasach nowożytnych – kształt i funkcje
10.25 – 10.45 dyskusja
10.45 – 11.10 przerwa na kawę
11.10 – 11.35 mgr Michał Salamonik (Södertörn University, Sztokholm)
In memoriam Nominis et Damus Gratarum: Kamienica Francesco De Gratta – Dom królewskiego sekretarza i poczmistrza w Gdańsku przy Długim Targu 3
11.35 – 12.00 prof. Edmund Kizik (Instytut Historii PAN)
Pokoje pracy gdańskich nauczycieli i uczonych w XVII i XVIII w.
12.00 – 12.25 mgr Wiesława Rynkiewicz-Domino (Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu)
W domu notariusza elbląskiego Carla Horna (1830-1902)
12.25 – 12.50 mgr Anna Kriegseisen (Politechnika Gdańska)
Dom dr Gustawa Tornwaldta, zbudowany w 1893 r. przy ul. Nowe Ogrody 7 w Gdańsku
12.50 – 13.10 dyskusja
13.10 – 15.00 przerwa obiadowa
15.00 – 15.25 mgr Veronica Gudaite, (Vilnius University)
Households in „Small Towns” of the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the 18th Century: Comparative Analysis of Joniškis (Janiszki) and Merkinė (Merecz)
15.25 – 15.50 dr Radosław Poniat, (Uniwersytet w Białymstoku)
Ignorowana profesja? Służący w nowożytnym domu
15.50 – 16.10 przerwa na kawę
16.10 – 16.35 mgr Wojciech Szymański (Muzeum Historyczne Miasta Gdańska)
Przystosowanie domu do funkcji handlowych i produkcyjnych na podstawie gazety ogłoszeniowej z lat 1777-1802
16.35 – 16.50 dr Jerzy Domino (WUOZ w Olsztynie, Delegatura w Elblągu)
Projekty domów elbląskiego architekta Emanuela Fridericiego z ostatniej ćwierci XVIII w.
16.50 – 17.10 dyskusja
19.30 spotkanie towarzyskie
25. 11. piątek
9.00 – 9.25 dr Michał Starski (Uniwersytet Warszawski)
Dom a miejsce pracy w późnośredniowiecznym Pucku w świetle badań archeologicznych małego miasta na Pomorzu Gdańskim
9.25 – 9.50 dr Beata Wywrot-Wyszkowska (Instytut Archeologii i Etnologii PAN)
Warsztaty rzemieślnicze w przestrzeni późnośredniowiecznego i wczesnonowożytnego Kołobrzegu w świetle źródeł archeologicznych
9.50 – 10.15 dr Zofia Maciakowska (Instytut Historii PAN)
Wybór miejsca zamieszkania a warunki do uprawiania niektórych rzemiosł w Gdańsku od późnego średniowiecza po czasy nowożytne
10.15 – 10.40 dr Joanna Dąbal (Uniwersytet Gdański)
Późnośredniowieczne i nowożytne warsztaty miejskie w świetle badań archeologicznych przy ul. Świętojańskiej 6 w Gdańsku
10.40 – 11.00 dyskusja
11.00 – 11.20 przerwa na kawę
11.20 – 11.45 dr Kamila Follprecht (Archiwum Narodowe w Krakowie)
Opisy warsztatów rzemieślniczych w krakowskich kamienicach na podstawie ksiąg wiertelniczych XVI-XVIII w.
11.45 – 12.10 dr Jacek Kriegseisen (Uniwersytet Gdański)
Kowadła, młotki i tygle, czyli o gdańskich warsztatach i kramach złotniczych w drugiej połowie XVIII wieku
12.10 – 12.35 dr Ewa Barylewska-Szymańska (Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Instytut Historii PAN)
Gdańskie sklepy i kramy z artykułami spożywczymi w drugiej połowie XVIII w.
12.35 – 12.55 dyskusja
12.55 – 13.10 podsumowanie konferencji