Początek liceum/technikum? A może już za kilka miesięcy egzamin maturalny i czasu na powtórki materiału wciąż brak? Bez obaw, bo choć matura to nie bzdura, to Muzeum w Gliwicach, wychodząc naprzeciw potrzebom uczniów i nauczycieli, po raz kolejny proponuje cykl zajęć edukacyjnych, podczas których w przyspieszonym tempie odbędziemy podróż po epokach, stylach, przypomnimy najwybitniejsze nazwiska świata sztuki. Od jaskini i wykopalisk, przez średniowieczne zamki, renesansowe dwory, XIX-wieczne salony po… współczesną ulicę. Zajęcia przeznaczone są przede wszystkim dla uczniów szkół ponadpodstawowych (ale zapraszamy także uczniów klas 7 i 8 szkół podstawowych!), szczególnie wszystkich tych, którzy uwielbiają sztukę odczuwać, pragną usystematyzować i poszerzyć swoją wiedzę, a także zrozumieć pewne zjawiska kulturowe. Lekcje odwołują się do podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych z zakresu języka polskiego, historii, historii sztuki i wiedzy o kulturze. Uzupełniają ją o niezbędne narzędzia przydatne do analizy dzieł sztuki wizualnej. Odbywają się w Willi Caro w Gliwicach od wtorku do piątku w godz. 9.00 i 11.00. Trwają 90 minut.
Zajęcia stworzyła i prowadzi Marta Witoń-Jankowska – historyczka sztuki, edukatorka, wykładowczyni i przewodniczka, na co dzień pracująca w Dziale Edukacji i Promocji Muzeum w Gliwicach.
Grupy mogą zapisać się na wszystkie zajęcia cyklu bądź wybrane. Lekcje realizowane są przez cały rok szkolny, do 27 czerwca 2025.
Koszt udziału w zajęciach to 1 zł od grupy (zajęcia stacjonarne). Zapisy przyjmujemy pod numerem telefonu: 783 560 006, liczba miejsc ograniczona. Serdecznie zapraszamy!
Tematy zajęć do wyboru:
Sztuka przed słowem pisanym, czyli jak to wszystko się zaczęło… O sztuce prehistorycznej
Ze względu na brak źródeł pisanych, okres prehistorii w dziejach świata uchodzi za najbardziej tajemniczą epokę. Czy malowidła w jaskini Lascaux, słynną Wenus z Willendorfu, finezyjną biżuterię z cmentarzyska w Świbiu niedaleko Gliwic, można nazwać dziełami sztuki w dzisiejszym rozumieniu tego słowa, a ich anonimowych twórców – artystami?
Świat antycznych bogów i herosów. Mitologia grecka i rzymska w sztuce na przestrzeni wieków
Inspiracje antykiem znajdziemy niemalże w każdej epoce. Nie inaczej jest z mitologią grecką i rzymską, która dzięki wielowątkowości, barwnym historiom i połączeniu świata zwykłych śmiertelników ze sferą niedostępną z ziemskiej perspektywy, była źródłem tematów dla artystów renesansu, baroku, a nawet twórców współczesnej popkultury.
Ciężar romanizmu, lekkość gotyku. Sztuka średniowiecza
Średniowiecze to niemal dziesięć wieków politycznych, społecznych i kulturowych zmian, tymczasem bardzo często postrzegamy je jednowymiarowo. Podczas wykładu udowodnimy, że tak naprawdę to epoka wielu kontrastów, czego punktem odniesienia mogą być dwa dominujące w niej style – romański i gotycki.
Genialni indywidualiści. Artyści renesansu
Renesans to epoka wybitnych – artystów, naukowców, błyskotliwych polityków i mecenasów sztuki. Jak opowiedzieć o fenomenie Odrodzenia? Najlepiej przez pryzmat artystycznych biografii „ikon” tamtych lat – Leonarda da Vinci, Rafaela, Albrechta Durera… Poznajmy ich wszystkich!
Kolor, ruch, światło. Nadążyć za barokiem
Barok kojarzy się z bogactwem formy architektonicznej, naciskiem na dynamizm kompozycji rzeźbiarskich i grą światła w malarstwie. To jednocześnie epoka skrajności – przesadnej religijności i jednocześnie żywiołowej zmysłowości, umiłowania przesady z chęcią powrotu do klasycznej formy. W takim warunkach potrafili odnaleźć się przede wszystkim Ci łatwo przystosowywujący się do zmian (jak Rubens), lub ci, którzy… tworzyli własne zasady (jak Caravaggio).
Umysł wyzwolony. Oświecenie i klasycyzm
Oświecenie to niezwykły czas triumfu rozumu – rozwoju wszelkich nauk, odrzucenia tylko zmysłowego doświadczania świata, na rzecz wiary w nieograniczone możliwości poznawcze ludzkiego umysłu. Podczas wykładu poznamy kulisy życia na najważniejszych oświeconych dworach europejskich, wokół których skupili się wybitni artyści tamtych lat. Zajrzymy m.in. do Paryża i na dwór króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Warszawie.
Triumf ducha. Nie tylko Byron i Mickiewicz – sztuka romantyzmu
W poprzedniej epoce rozum był podstawą poznawania świata, tymczasem na początku XIX-wieku do głosu dochodzi kolejne pokolenie, do którego bardziej przemawia „(…) czucie niż mędrca szkiełko i oko”, cytując Adama Mickiewicza. W Europie szaleją rewolucje, rozgrywają się walki o wolność narodów, tymczasem młodzi ludzie chcą… po prostu prawdziwie kochać, prawdziwie żyć. Pomagają im w tym artyści – nie tylko wybitni literaci, ale też malarze: Delacroix, Gericault, a na polskim gruncie Michałowski czy Grottger.
Epoka „-izmów” (realizm, impresjonizm, symbolizm…), czyli wszystko, co warto wiedzieć o sztuce II połowy XIX wieku
Druga połowa XIX-wieku to czas rozwijania się rozmaitych, często całkowicie odmiennych, nurtów artystycznych, które znajdą swoich naśladowców nawet w następnym stuleciu. Dlaczego malarstwo realistyczne uznano początkowo za kontrowersyjne i „niegodne salonów”, impresjonistów wysyłano do okulistów, a symboliści stali się prekursorami modernizmu? Gustave Courbet, Édouard Manet, Claude Monet, Vincent van Gogh, Paul Gauguin czy Henri de Toulouse-Lautrec – to tylko niektórzy artyści, których biografie poznamy. Podczas spotkania nie zabraknie też polskich wątków – przyjrzymy się twórczości młodego pokolenia pozytywistów i spróbujemy rozszyfrować fenomen ówczesnego króla narodowego malarstwa – Jana Matejki.
Wiecznie młodzi. O Wyspiańskim i innych artystach Młodej Polski
Jacek Malczewski, Olga Boznańska, Stanisław Wyspiański, Leon Wyczółkowski… – to zaledwie kilka nazwisk twórców przełomu XIX i XX wieku. Podczas naszego spotkania cofniemy się w czasie do Krakowa sprzed ponad wieku i porozmawiamy o niezwykle twórczych i intensywnych latach początku XX stulecia – latach, które zmieniły na zawsze pojmowanie roli artysty i sztuki w codziennym życiu. I choć jak pisał Stanisław Przybyszewski, „każdy z wszystkich tych ogromnych talentów (…) był Młodą Polską, ale sam dla siebie”, przypomnimy również najważniejsze pojęcia i cechy epoki. Jedną z nich niewątpliwie było przekonanie, że nawet w trudnych czasach… evviva l’arte!
Nowe rozdanie. Panorama dwudziestolecia międzywojennego w Polsce
Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku zamknęło ponad studwudziestoletni okres zaborów. Wybuch wolności przyprawiał o zawrót głowy – radosnej euforii nie mąciła nawet świadomość ogromnych zagrożeń politycznych (zwłaszcza ze strony bolszewickiej Rosji), powojenny kryzys gospodarczy, trudności w kształtowaniu granic II RP. W niecałe trzy tygodnie po historycznym 11 listopada 1918 w warszawskiej kawiarni „Pod Picadorem” publicznie zaprezentowali swoje wiersze Julian Tuwim, Antoni Słonimski i Jan Lechoń. W utworze ostatniego z wymienionych, padły słowa: „A wiosną – niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę”, które stały się swoistym credo artystów tego czasu, definiującym tematykę ich prac i podejście do szybko zmieniającej się, dającej nowe nadzieje, rzeczywistości. Byli jednak i tacy, którzy przewidywali nadchodzący mrok… Podczas naszego spotkania opowiemy o życiu społeczno-gospodarczym II RP, literaturze, sztuce tego czasu, próbując nakreślić przy tym rozległą panoramę epoki.
Niezmiennie zmiana. Najciekawsze zjawiska (i nazwiska) w sztuce XX wieku
Nie sposób w krótkim czasie opowiedzieć, co działo się w sztukach wizualnych XX wieku, gdyż działo się… wszystko. Dadaizm, kubizm, surrealizm, pop-art, sztuka krytyczna, street-art. Od Picassa i Duchampa po Warhola i Banksy’ego. Choć ponoć w sztuce „wszystko już było”, to XX wiek udowadnia, że nawet jeżeli to prawda, to nic wzbudza takich emocji wśród odbiorców jak… sztuka właśnie.
…a dla wykorzystania wiedzy w praktyce:
Szkoła patrzenia. Podstawy analizy dzieła sztuki
Czy dzieła sztuki mogą do nas „mówić”, nie używając słów? Niewątpliwie, ale robią to specyficznym językiem, często wprowadzając odbiorcę w zakłopotanie. Podczas zajęć uczestnicy poznają podstawowe elementy analizy dzieła sztuki – dowiedzą się m.in. czym różni się analiza ikonograficzna od formalnej, jakie mamy gatunki malarskie i rodzaje kompozycji. W ramach spotkania odwiedzimy aktualną wystawę w Willi Caro, wybierzemy eksponaty i „na żywo” będziemy tworzyć profesjonalny opis dzieła sztuki według ściśle określonego szablonu, który potem może być traktowany jako pomocniczy na lekcjach języka polskiego i historii, w ramach analizy „innych tekstów kultury”, zwłaszcza dzieł kultury wizualnej.