Edukacja Włączająca dla Osób ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi

Teraz dyrekcja i koordynatorka programu Ewa Szostek z Fundacji INKLUZJA chcą pójść krok dalej, poprzez wsparcie edukacji włączającej terapią behawioralną. Jeśli taka metoda okaże się skuteczna, będzie to przełom nie tylko w edukacji dzieci z zespołem downa, ale też innymi problemami rozwojowymi.
 
Model kształcenia według edukacji włączającej zakłada przystosowanie szkoły ogólnodostępnej tak, aby umożliwiała edukację wszystkim dzieciom, także tym ze specjalnymi potrzebami.

A więc włączenie ich do życia społecznego przez zmianę systemu kształcenia. Przedszkole Baśniowy Dworek w Skawinie nie jest przedszkolem integracyjnym, dlatego aby przystosować je do wprowadzenia programu edukacji włączającej, konieczna była całkowita reorganizacja pracy w grupie pilotażowej. Pod okiem pani Ewy Szostek udało się jednak dopiąć wszystkie formalności i rozpocząć działania.- Na początku nie było łatwo, przedszkole dopiero od stycznia otrzymuje dofinansowanie na chłopców, stąd olbrzymia zasługa dyrekcji, która pozwoliła na ich wcześniejsze przyjęcie. Mimo tego, że wymagało to zaangażowania wielu specjalistów – mówi pani Ewa.  

Od początku sierpnia do rozpoczęcia roku szkolnego, wychowawcy i rehabilitanci  przychodzili do przedszkola na zasadzie wolontariatu. Odbywały się szkolenia, rozmowy z rodzicami i indywidualna praca z dziećmi, tak aby zapewnić im jak najlepsze warunki wraz ze startem programu. Dziś w przedszkolu Baśniowy Dworek uczy się trójka dzieci z zespołem downa. Michał, Maksymilian i Igor, który dołączył do grupy miesiąc temu.-  Chłopcy zrobili przez te pół roku olbrzymie postępy. Maks na początku kładł się pod ścianą i zasłaniał uczy łokciami, ani myślał o tym, żeby bawić się z kolegami Teraz bierze udział we wszystkich zajęciach, występował też w przedstawieniu. Bardzo chętnie pracuje w grupie i opiekuje się innym chłopcem z ZD, Michałem. Nasza grupa stała się przez to niesamowicie otwarta, a dzieci które się w niej znajdują, uczą się wrażliwości i zauważania drugiego człowieka, rozwijaja się bardzo pod względem emocjonalnym – mówi nauczycielka Izabela Dudek, która jest odpowiedzialna za grupę, gdzie realizowany jest program edukacji włączającej.

Oprócz zajęć programowych podstawowego programu ramowego, chłopcy mają również spotkania z logopedą, fizjoterapeutą i psychologiem, dogoterapeutą. Teraz, dodatkowo rozpoczynaja z nimi pracę specjaliści z Polskiego Stowarzyszenia Terapii Behawioralnej. Ta ogólnopolska organizacja z siedzibą w Krakowie, od ponad jedenastu lat udziela profesjonalnej pomocy osobom niepełnosprawnym z dysfunkcjami emocjonalnymi i intelektualnymi oraz ich rodzinom.- Nikt w Polsce nie podjął się jeszcze włączenia terapii behawioralnej do pracy w strukturze oświatowej. Na co dzień zajmujemy się dziećmi z autyzmem i innymi problemami rozwojowymi, ale opiera się to głównie na współpracy z rodzicami. W tym wypadku mówimy o współdziałaniu szkoły, specjalistów, pedagogów, rodzin i dzieci. Dlatego na pewno jest to pionierskie podejście – mówi Nela Grzegorczyk – Dłuciak, prezes PSTB.

PODSTAWOWĄ METODĄ PRACY W TERAPII BEHAWIORALNEJ JEST SYSTEM MOTYWACYJNY, OPARTY NA POZYTYWNYCH WZMOCNIENIACH. MOŻE TO BYĆ POZWOLENIE DZIECKU NA WYJŚCIE Z KOLEGAMI, ULUBIONE DANIE, CZASEM NAWET PRZERWA JEST CZYNNIKIEM MOBILIZUJĄCYM DO WYKONANIA ZADANIA. – NAJPROŚCIEJ MÓWIĄC MUSIMY SPRAWIĆ, ŻEBY MALEMU CZŁOWIEKOWI CHCIAŁO SIĘ CHCIEĆ. TAK JESTEŚMY WSZYSCY SKONSTRUOWANI, ŻE DUŻO CHĘTNIEJ PODEJMUJEMY WYZWANIE, KIEDY WIEMY, ŻE CZEKA NAS ZA TO NAGRODA. JA NP. BARDZO KOCHAM SWOJĄ PRACĘ, ALE CHODZĘ DO NIEJ, BO MI PŁACĄ. BARDZO LUBIĘ BYĆ DOBRĄ MATKĄ, ALE KIEDY UGOTUJĘ OBIAD A SYN MÓWI, ŻE MU SMAKOWAŁO, JEST TO PRZYJEMNIEJSZE NIŻ GDY NIE POWIE ANI SŁOWA. NA PODOBNEJ ZASADZIE DZIAŁA TEŻ SYSTEM OCENIANIA W SZKOŁACH – MÓWI PANI PREZES.

W ramach współpracy Fundacji INKLUZJA  z Polskim Stowarzyszeniem Terapii Behawioralnej planowane są szkolenia dla rodziców i pedagogów, a także przygotowanie indywidualnego toku pracy z każdym z trójki chłopców. Po pierwszym spotkaniu z Igorem widać już, że dla niego systemem motywacyjnym będzie wspaniałym mobili zatorem do wykonania zadania.- Terapia behawioralna opiera się na trzech zasadach: uczeniu nowych umiejętności, a przez to rozwijaniu zachowań pożądanych, pracy nad trudnymi zachowaniami i podtrzymywaniu tych, które uda nam się wypracować. W taki sposób przygotowujemy dzieci do pewnej dyscypliny i samodzielności, która jest wielkim problemem przy upośledzeniach. A jeśli chłopcy będą potrafili wysiedzieć na lekcji i wykonywać polecenia, ułatwi im to przyswajanie nowych umiejętności i zapewni akceptacje grupy – mówi Ewa Kuliga, wiceprezes PSTB. Nastepnym etapem przygotowan w Prjoekcie Fundacji INKLUZJA jest przygotowanie klasy pilotazowej w szkole podstawowej, a także w gimnazjum, tak aby zachowac dla dzieci tzw lancuch edukacyjny,poprzez wlaczenie.  

Na zachodzie edukacja włączająca jest bardzo popularna, a osoby z Zespołem Downa bardzo często kończą studia. W Polsce wciąż nie wiele mówi się na ten temat. W ministerstwie Edukacji Narodowej istnieje co prawda Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych brak jednak realnych działań w kierunku rozwoju edukacji włączającej ze strony zasiadających w nim urzędników. Na podstawie przedszkola Baśniowy Dworek w Skawinie widać, że taki model kształcenia może sprawdzić się również w polskich placówkach.- Dzieci z zespołem downa i innymi upośledzeniami intelektualnymi maja szanse na częściowo samodzielnei godne  życie, jeśli zapewnimy im odpowiednie możliwości rozwoju. Obecna sytuacja w Polsce jest dla nich społecznym wyrokiem śmierci. Mama, tata, telewizor, takie są realia. Dlatego pracujemy nad opracowaniem systemu, który nie będzie skazywał ich na życie w czterech ścianach, w samotności społecznej . Trzeba od etapu przedprzedszkolengo rozpoczynac bardzo ukierunkowana prace z dziecmi ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i odpowiednio przygotowywac je społecznie do funkcjonowania w grupie rówieśniczej . Wtedy poradzą sobie z narastającym tempem zycia i obowiazkami – mówi Ewa Szostek, Przezes Fundacji INKLUZJA.

Rozwój edukacji włączającej to nie tylko szansa dla dzieci z zespołem downa i ich rodziców, ale też kolejny krok w kierunku budowania tolerancyjnego społeczeństwa. Zrozumienia, że dzieci z Zespołem Downa i mają prawo do edukacji i mogą się znakomicie rozwijać, jeśli tylko damy im na to szansę.- Na początku, kiedy wprowadzaliśmy u nas edukację włączającą napotykaliśmy na różne problemy, ale dzięki pani Szostek to wszystko funkcjonuje. Najbardziej denerwuje mnie w ludziach pierwsza odpowiedź: "nie da się” i "nie ma sensu”, „a po co”? Po to, żeby pomóc rodzicom i żeby na końcu zobaczyć uśmiech tych dzieci. Nie tylko przyjść, odsiedzieć te parę godzin i narzekać, że pensja jest mała. Szczególnie, kiedy po pół roku widzimy, że nasze działanie ma sens i daje realne efekty  – mówi dyrektorka przedszkola Baśniowy Dworek, Pani Ewa Scholz.  
 
Autor: Małgorzata Prochal

Fundacja "INKLUZJA" – Edukacja Włączająca dla Dzieci. Zmiany w edukacji na rzecz dzieci z niepelnosprawnoscią intelektualną.
"I świat to za mało!"
Adres siedziby: 32-050 Skawina, ul Ks. Troski 3A
Tel: 504295132
http://www.fundacjainkluzja.cba.pl