BIBLIA – Księga Rodzaju
Spektakl Michała Zadary
Premiera pierwszej części, Biblia. Rdz. 1-11: 1 września 2017
1 września 18:00
2-3 września 11:00 i 13:00
Premiery kolejnych części odbędą się w grudniu 2017 i na początku 2018 roku.
O czym jest Księga Rodzaju?
Bóg stworzył świat i ludzi, ale nikomu nie dał instrukcji obsługi. Księga Rodzaju opowiada o trudnej relacji ludzi z Bogiem w czasach, kiedy dopiero się poznawali. Ludzie w tej opowieści popełniają mnóstwo błędów i Bóg ich za to karze – lub nie. Zupełnie jak dziś!
Nasze mity pozwalają nam wspólnie marzyć i działać. Historie biblijne są spoiwem, które jednoczy świat żydów, chrześcijan i muzułmanów. Dzisiaj te historie są nam potrzebne bardziej
niż kiedykolwiek. Podążamy tropem trudnych wyborów i poważnej literatury, która uczy podejścia do świata bez taryfy ulgowej.
Michał Zadara
Reżyseria: Michał Zadara
Scenografia: Robert Rumas
Muzyka: Jan Duszyński
Światła: Artur Sienicki
Obsada: Paulina Holz, Robert Koszucki, Julia Leszkiewicz, Barbara Wysocka.
Zaprosiliśmy aktorów, którzy do pracy nad przedstawieniem mogą wnieść wiele różnych perspektyw. Każdy z nich reprezentuje inne wyznanie i praktykę religijną. Dzięki takiej budowie obsady uwalniamy się od doktrynerstwa i stawiamy na ekumeniczny walor.
Michał Zadara (ur. 1976, Warszawa) reżyser operowy i teatralny, publicysta, autor pierwszej w historii pełnej inscenizacji „Dziadów” Adama Mickiewicza (2016).
Jest jedynym współczesnym polskim reżyserem, który od początku kariery konsekwentnie wystawia dramaty religijne, w którego twórczości temat religijności, Boga i metafizyki zajmuje centralne miejsce.
Jego debiutem w Starym Teatrze w 2006 roku był „Ksiądz Marek”, mistyczny dramat Juliusza Słowackiego, badający związki między przemocą, cierpieniem i doświadczeniami religijnymi. Również w Starym Teatrze wystawił prapremierę „Kupca” Mikołaja Reja – moralitet z czasów reformacji, badający religijność człowieka w zderzeniu ze śmiertelną chorobą. Podjął się również realizacji scenicznej mistycznej powieści Martina Bubera „Gog i Magog” dokumentującej losy duchowe drugiego pokolenia chasydów polskich w czasach wojen napoleońskich. W Wiedniu wystawił „Mesjasza” Bruno Schulza, zaginioną powieść o nadejściu Mesjasza. Zainscenizował „Everymana”, moralitet średniowieczny, podstawę dramaturgii europejskiej, o samotności człowieka w obliczu Boga („Każdy/a: sztuka moralna”) oraz „Księgę Rodzaju 2″ Iwana Wyrypajewa, badającą związki między szaleństwem a doświadczeniem mistycznym. W koprodukcji z Festiwalem Boska Komedia wystawił monodram Klausa Kinskiego „Jezus Chrystus Zbawiciel”, monolog opisujący szok, jaki wywołuje do dziś kontakt z ideami głoszonymi przez Jezusa.
Michal Zadara konsekwentnie, od dziesięciu lat, przygląda się człowiekowi jako istocie religijnej. Jego spektakle religijne nie są przypisane jednemu wyznaniu i zawsze graniczą z bluźnierstwem – co miało swoje zwieńczenie w jego pełnej inscenizacji „Dziadów”, gdzie Wielka Improwizacja stała się przesłuchaniem Boga w celi przez pełnego gniewu i rozpaczy Konrada.
BIBLIA czyli wolność
wywiad z Michałem Zadarą
Dlaczego wystawiasz Biblię dziś?
Biblia jest jednym z fundamentów, na którym stoi nasza literatura, nasze prawo, nasza polityka i nasze pojęcie istnienia w świecie. A równocześnie jest słabo znana. Determinuje
nas, a jej nie znamy. Jak dom, który stoi na piwnicy, do której od lat nie zaglądaliśmy. Nie będziemy wolni, nie rozumiejąc fundamentów na których stoi nasza cywilizacja.
Jak można przez Biblię rozmawiać o wolności?
Całe nasze pojęcie wolności bierze się właśnie z Biblii. Pierwsze dramatyczne wydarzenie w Biblii, czyli upadek, wynika właśnie z wolności. Biblia tę wolność od razu problematyzuje: jaką mamy wolność, na czym polega nasza wolność, i co możemy zrobić z naszą wolnością?
Czy chcesz rozstrzygać naturę Boga?
Nie wiem, czy w Biblii najważniejszy jest dla mnie stosunek Boga do ludzi. Chyba ważniejsza jest świadomość, że za tymi słowami, które dziś czytamy, stoją losy milionów ludzi, którzy przez te ostatnie dwa i pół tysiąca lat przez te słowa rozumieli rzeczywistość.
Uff, ale co ja chce dać widzom?
Chyba doświadczenie czaru jednak! Że my wspólnie możemy doznać tych historii, mieć w nie wgląd, powiedzieć sobie: TAK BYŁO, i my do tego nie potrzebujemy nikogo tylko nas i tę księgę, którą nieśli ze sobą przez pustynie ludzie, którzy nie mieli nic poza przekonaniem, że muszą być wolni, nie mogą służyć nikomu, i że ich Bóg ich poprowadzi do tej wolności bo ich Bóg nie robi ludzi w chuja. My, gromada w teatrze, potęgę tych opowieści możemy poczuć bardziej niż ci co klęczą w kościołach jeśli zaufamy literaturze i naszej wyobraźni – i, że ta literatura nas w związku z tym także poprowadzi do wolności. Bo Bóg, który jest w tych słowach, nie oszukuje, i warto mu ufać nawet jeśli nie istnieje, bo ten Bóg został wymyślony przez wolnych ludzi, potomków Abrahama i Sary, ludzi, którzy wiedzieli, że potęga ich wyobraźni przeprowadzi ich i ich dzieci przez najciemniejszą noc.
Co się oczywiście niezbyt sprawdzało w historii, a bardzo źle sprawdziło w Polsce w latach czterdziestych.
Czy to, co napisane w Biblii, to jest prawda?
To jest jak sen – prawdziwy, a jednak zupełnie ulotny i nierzeczywisty. Chcę widzom dać doświadczenie potęgi tego snu o początkach – i pamiętać o tym, że to wszystko tylko jakaś niesamowita bajka.
Dlaczego tan spektakl jest również dla dzieci?
Ja w ogóle chcę stwarzać kulturę, która jest również dla dzieci. Wykluczanie dzieci z kultury wysokiej jest zgubne i dla dzieci, i dla kultury. Bardzo dużo naszej kultury, zwłaszcza teatralnej, jest segregowana – spektakle dla dzieci, spektakle dla ludzi wyrafinowanych, spektakle dla widzów dorosłych. Ja wolę stworzyć wydarzenie, które może być sensowne dla dorosłego, jak i dla dziecka
Konsekwencją tej drogi jest tryptyk: „Biblia: Księgą Rodzaju 1-50″, realizowany w sezonie 2017/18 jako koprodukcja CENTRALI i Nowego Teatru.
Producent: Fundacja Nowych Działań
Koproducenci: Nowy Teatr, Centrala
Dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego