Treść libretta „Barona cygańskiego” na podstawie powieści „Saffi” Móra Jókaia napisał wiedeński dziennikarz – Ignaz Schnitzer. Historia opowiada o młodym węgierskim szlachcicu Sandorze, który po latach tułaczki powraca do rodzinnego domu. Cyganka wróży mu bogactwo i rychły ślub. Jego sąsiad, hodowca świń, zachłanny prostak Żupan, chce wydać za niego swoją córkę, Arsenę. Sandorowi podoba się dziewczyna, ale ona kocha innego. Toteż stawia przed kandydatem na męża trudny do spełnienia warunek: poślubi go, gdy zdobędzie on tytuł barona. Sandor nie zniechęca się, zamierza starać się o tytuł u cesarza, ale zanim na niego zasłuży, trafia do obozu Cyganów, gdzie spotyka piękną Saffi.
Temat operetki postawił przed Johannem Straussem zadanie wprowadzenia do narracji muzycznej kolorytu węgierskiego. Stąd też pojawiające się rytmy czardasza, cygańskie ballady czy chóry Cyganów. Z drugiej strony mamy także charakterystyczne kołysanie wiedeńskiego walca, w rytmie którego skomponowana została m.in. znana melomanom aria „Wielka sława to żart”. Literackie pochodzenie libretta tłumaczy rzadkie jak na gatunek operetki zagęszczenie akcji dramatycznej, przybliżające kompozytora do jego marzenia o wielkiej operze.
Premiera „Barona Cygańskiego” odbyła się w 1885 roku w Theater an der Wien i przyniosła Straussowi największy sukces w całej jego karierze. Dyrektor teatru Franz von Jauner nie oszczędzał na realizacji spektaklu i sprowadził z Węgier autentyczne, cygańskie kostiumy. Widzowie byli tak zachwyceni, że domagali się bisu niemal każdego numeru.
W głównych partiach w inscenizacji dzieła Straussa w Operze Krakowskiej wystąpią m.in.: Magdalena Barylak (debiutująca w roli Czipry), Vasyl Grokholskyi, Michał Kutnik, Katarzyna Oleś-Blacha, Adam Sobierajski, Iwona Socha, Adam Szerszeń. Chór, Orkiestrę i Balet poprowadzi kierownik muzyczny spektaklu – Tomasz Tokarczyk. Transmisja live odbędzie się 30 stycznia 2021 o godz. 18:30 na platformie Play Kraków. Zakupu dostępów w cenie 10 zł będzie można dokonywać w dniu prezentacji operetki, od godz. 16:00.
fot. Andrzej Kalinowski
W przerwie spektaklu zostanie pokazana relacja z wręczenia tradycyjnych wyróżnień VOX OPERA. Opera Krakowska od kilkunastu lat honoruje nimi osoby i instytucje, które wspierają jej działalność. Bez ich zaangażowania o wiele trudniej byłoby realizować podejmowane przez Operę artystyczne projekty, a teatr nie miałby tak ważnego wsparcia wizerunkowego. Wśród laureatów z ostatnich lat znaleźli się:
– w roku 2017 – Anna Woźniakowska oraz PKO Bank Polski S.A.
– w roku 2018 – Kopalnia Soli „Wieliczka” oraz Tauron Dystrybucja S.A.
– w roku 2019 – Dziennik Polski oraz Firma Kuluar.