Zapraszamy na 16. już odsłonę festiwalu ?UNDERGROUND/INDEPENDENT?, czyli filmy, koncerty i wystawy, których nigdzie indziej w Białymstoku nie zobaczycie i nie usłyszycie!
Będzie energetycznie, twórczo, ale także refleksyjnie. Zastanowimy się bowiem nad tym, co kształtuje i charakteryzuje prawdziwie niezależne duchy? Jak ważne jest to, co jemy, jak się ubieramy, czego słuchamy, jak się przemieszczamy? Czy niezależność to cecha przypisana tylko ludziom młodym? Co decyduje, że z pozoru mała, ale szczera akcja nie pozwala zamknąć się w getcie, a dzięki swej oryginalności i odwadze przejmuje rząd dusz?
Co zaprezentujemy w tym roku?
FILMY
SEARCHING FOR HELL reż. Pawel Nazaruk, Tomasz Adamski, Darek Barecki, James Kenney, Gloria Kurnik, Yuki Nakamura
Międzynarodowy, niezależny film dokumentalny, składający się z pięciu różnych, oryginalnych wizji filmowych, opowiadających historie współczesnych piekieł. Od położonego na dalekiej rosyjskiej północy domniemanego wejścia do piekła i amerykańskiego miasteczka – lunaparku o nazwie Hell, poprzez przerażającą wizję buddyjskiego królestwa ciemności w Japonii i śmiercionośne jezioro siarkowe w Indonezji, aż do mrocznego, współczesnego Kongo. Wszystkie historie są wrotami, które prowadzą do społecznego, geograficznego i filozoficznego wymiaru piekła, pokazując czym może ono być w dzisiejszych czasach. W czerwcu 2015 roku film zadebiutował na festiwalu Open City w Londynie, jako pierwszy na świecie pełnometrażowy film wyświetlany i dystrybuowany w kinie wirtualnej rzeczywistości (Cineveo). „Searching For Hell” to również projekt trans-mediowy, który za pomocą różnych środków artystycznej i społecznej ekspresji eksploruje temat piekła. W ramach projektu powstał między innymi prawdopodobnie pierwszy, cross-gatunkowy, oparty na faktach, fantastyczno-dokumentalny komiks – „Behind The Quest”. Film tworzony był z minimalnym budżetem, a jego pomysłodawcą jest wywodzący się z Podlasia niezależny twórca Paweł Nazaruk.
Spotkanie z twórcami filmu: Paweł Nazaruk i Tomasz Adamski (Polska) oraz rozmowa wideo z twórcami z innych krajów.
Prowadzenie: Piotr Doliński
ROWERY KONTRA SAMOCHODY / BIKES vs CARS reż. Fredrik Gertten
Aktywiści z całego świata przekonują, że rower to skuteczne narzędzie do zmiany otaczającej rzeczywistości. Radykalna rewolucja w tym zakresie jest potrzebna, jeśli chcemy ochronić świat przed pogłębiającymi się zmianami klimatycznymi. Film ukazuje konflikt między rowerzystami i kierowcami, gdzie polem bitwy jest przestrzeń miejska, a figurami coraz większa zależność od paliw kopalnych, hałas i zanieczyszczenie środowiska. Warto posłuchać głosów obu stron tego dotykającego każdego z nas konfliktu, w którym stawką jest ludzkie życie.
Prelekcja: Karol Mocniak (Rowerowy Białystok) – zapalony fan dwóch kółek, podróżnik, aktywnie działa na rzecz bezpieczeństwa rowerzystów.
REMAKE, REMIX, RIP OFF reż. Cem Kaya
Cieszący się olbrzymią popularnością w Białymstoku cykl Najgorsze Filmy Świata miał swój wielki hit – film „Tureckie Gwiezdne Wojny”. Wiele osób pewnie nie wie, że niemal każdy zachodni przebój filmowy miał kiedyś swoją turecką wersję! Kręcone szybko, bez troski o prawa autorskie niskobudżetowe filmy, mimo że najczęściej realizowane były przez amatorów / wizjonerów, okazały się ogromnym sukcesem. Film pokazuje, jak działał ten szczególny przemysł kopiowania. Obserwujemy pomysłowość, z jaką lokalne studia filmowe podchodziły do zagranicznych hitów, poznajemy środki, efekty specjalne, braki w sprzęcie i budżecie, jakimi posługiwały się do tworzenia dziwacznych kopii takich filmów, jak: „Tarzan”, „Dracula”, „Egzorcysta”, „Rambo”, „Superman”, czy „Gwiezdne Wojny”.
Rozmowa wideo z reżyserem filmu: Cem Kaya.
Prowadzenie: Piotr Doliński
ŚPIEWAJĄCY OBRUSIK reż. Mariusz Grzegorzek
Filmowy eksperyment nowatorski Mariusza Grzegorzka i studentów wydziału aktorstwa łódzkiej Filmówki, zrealizowany bez artystycznej taryfy ulgowej. Na obraz składają się cztery niezależne nowele filmowe, operujące skrajnymi formami stylistycznymi: czarno-biała opowieść o zagubieniu młodych ludzi, pozbawionych celu i radości życia, utopionych w marazmie blokowej rzeczywistości; neurotyczna podróż przez krainę emocjonalnego i fizycznego wyniszczenia, spowodowanego ucieczką w narkotyki; wyrafinowana, choć zanurzona w popkulturze, poetycka adaptacja greckiej baśni. Zawarte w filmie opowieści, spięte dokumentalnymi fragmentami z castingu aktorów, prowadzą do surrealistycznego, frenetycznego finału.
Spotkanie z aktorami: Kaja Walden, Mikołaj Chroboczek i Miłosz Karbownik. Prowadzenie: Piotr Doliński
FRESH DRESSED reż. Sasha Jenkins
Funkowe adidasy z grubymi sznurówkami, czapki Kangola, okulary słoneczne Cazala i im podobne gadżety stworzyły nowy styl. Narodził się on w czarnych i kolorowych dzielnicach amerykańskich miast, gdzie kolejna fala rewolucji kulturalnej właśnie szykowała się do podbicia świata. Muzyka hip-hopowa i jej związek z tworzącą się modą stały się również wielką siłą rynkową. Projektanci tacy jak Tommy Hilfiger, rozdawali swoje kreacje na ulicach, aby ich marka kojarzyła się z nową rewolucją modową. „Hip-hopowa stylówa” jest fascynującą kroniką hip-hopu, narodzin miejskiej mody i gorączki, która wprowadziła zbyt szerokie spodnie i kurtki pokryte graffiti, z getta na salony, by z czasem stać się modą masową, dostępną w galeriach. Reżyser, w poszukiwaniu źródeł hip-hopu sięga głęboko wstecz, na plantacje na południu USA i do specyficznej tradycji tamtejszego kościoła – legendy Małego Richarda. Oglądamy archiwalia filmowe i wywiady z raperami, projektantami oraz ludźmi świata muzyki i mody hip-hopowej, takimi jak: Pharrell Williams, Damon Dash, Karl Kani, Kanye West, Nas Jones i André Leon Talley. Film opowiada o pragnieniu wolności, lepszego życia i potrzebie ekspresji oraz o kulturze, która nie pozwoliła się zamknąć w getcie, a dzięki swej oryginalności i odwadze przejęła rząd dusz.
Prelekcja: Szymon EsDwa Kubas – DJ, realizator dźwięku, promotor kultury hip-hop
CAŁY TEN CUKIER reż. Damon Gameau
Reżyser przeprowadził niezwykły eksperyment, żeby pokazać, w jaki sposób cukier wpływa na organizm człowieka. Nie jadł cukru przez trzy lata, a potem, pod nadzorem naukowców i dietetyków, konsumował 40 łyżeczek tej substancji dziennie przez 60 dni. Nie spożywał on jednak słodkich napojów, czekolady, lodów i innych słodyczy. Żywił się tylko „zdrowym” jedzeniem, które również jest bogate w cukier, takim jak np. niskotłuszczowy jogurt, batoniki zbożowe, soki i płatki śniadaniowe. Film przygląda się manipulacjom koncernów, które dodają cukier do swoich produktów i robią wszystko, żeby konsumenci o tym nie wiedzieli. Informuje, ale także bawi i zadaje pytanie: czy na pewno jemy to, co chcemy? Czy konsumenci powinni mieć prawo podejmować świadome decyzje?
Prelekcja: Marta Kownierowicz – entuzjastka eksperymentów kulinarnych i zdrowego jedzenia, prowadzi poradnię dietetyczną.
OPTYMISTKI reż. Gunhild Westhagen Magnor
Poruszający, humorystyczny i wciągający dokument o niezwykłej drużynie siatkarskiej, w skład której wchodzą panie pomiędzy 66 a 98 rokiem życia! Pomimo odbywających się od 40 lat cotygodniowych treningów, drużyna nie rozegrała żadnego spotkania od 30 lat… Chociaż samotność i tęsknota często puka do drzwi zawodniczek, strategia drużyny pozostaje niezmienna – śmiech, trening, dbanie o ducha zespołu, haftowanie kwiatów i – być może – poderwanie przystojnych dżentelmenów. Film dowodzi, że w każdym wieku i sytuacji warto walczyć o to, jak wygląda nasze życie oraz że w każdym z nas drzemie niezależny duch.
Prelekcja: Stenia Romanowicz – dziennikarka portalu senior.bialystok.pl, miłośniczka języka Esperanto i starego Białegostoku.
JUST EAT IT reż. Grant Baldwin
Wszyscy kochamy jedzenie, dodatkowo „pochłaniamy” niezliczoną ilość programów kulinarnych, prasy i blogów poświęconych gotowaniu. Jak to możliwe, że wyrzucamy prawie 50% produktów spożywczych? Film eksploruje problem marnotrawstwa, od farm poczynając, poprzez handel, a na naszych lodówkach kończąc. Twórcy filmu po odkryciu faktu, że jedzenie warte miliony dolarów jest codziennie wyrzucane na śmietnik, postanawiają coś z tym zrobić – rezygnują z robienia codziennych zakupów i konsumują jedzenie, które sprzedawcy wycofują już ze sklepów. To, czego się dowiedzą w trakcie trwania eksperymentu, będzie dla nich szokującą prawdą o świecie.
Prelekcja: Magda i Adam Gendźwiłłowie – blogerzy (www.crustanddust.pl), miłośnicy kulinariów i zdrowego jedzenia.
TÓNLIST: MUZYKA PO ISLANDZKU reż. Stephen Beaven
Boom na muzykę islandzką trwa nieprzerwanie od połowy lat 80. ubiegłego wieku. Szlaki przetarł zespół Sugarcubes, w którym debiutowała Björk. Za nią poszli inni artyści: GusGus, Sigur Rós, múm, Of Monsters and Men czy Jónsi, znani dziś na całym świecie. Film relacjonuje aktualną sytuację na islandzkiej scenie i próbuje wyjaśnić jej fenomen. Muzycy, dziennikarze i didżeje zastanawiają się, jak to możliwe, że w liczącym 320 tysięcy ludzi kraju, powstało tyle zespołów podbijających świat. Wyjaśnień jest kilka: hojnie wspierany przez państwo system edukacji muzycznej, protestancka tradycja współpracy w imię wyższych ideałów, chęć przebywania razem i zapomnienia o surowej naturze, bogata muzyczna tradycja śpiewanych eposów, sięgająca XIV wieku. Film pokazuje, jak bardzo muzyka przenika codzienne życie Islandczyków – mawiają oni, że w innych krajach dzieci zapisuje się na futbol, a u nich do szkoły muzycznej. Nikogo więc nie dziwi 1000 zgłoszeń do konkursu Eurowizji z miasteczka liczącego niewiele więcej mieszkańców.
Dyskusja: „Dlaczego Białystok nie może być drugą Islandią?” – prowadzenie Andrzej Bajguz
WYSTAWY
W foyer kina Forum zaprezentujemy U MNIE WSZYSTKO W PORZĄDKU – wystawę komiksów trójmiejskiej rysowniczki Agnieszki Szczepaniak, tworzącej pod pseudonimem paplaLAla. Komiksów trochę przygnębiających, o życiu, które miało wyglądać inaczej. Artystka swoje komiksy prezentowała m.in. w Moskwie, Kownie, Rydze, Linzu, Warszawie, Bydgoszczy, Wrocławiu, Łodzi i Trójmieście. Jej ilustracje można było zobaczyć m.in.: w „Gazecie Wyborczej”, „Dzienniku Bałtyckim”, „Wysokich Obcasach”, dzienniku „Metro”. Jej rysunki znalazły się w antologiach „Polski komiks kobiecy” i „Polish Female Comics: Double portrait”. Artystka pisze o wystawie:
„Ułożone mam życie i zadbane relacje, w głowie równo poukładane.
Myśli z brudu wyczyszczone, na marzeniach kurz nie leży, ani śladu po, choćby twórczym, bałaganie.
Nastroje posortowane kolorami, perfekcyjnie dopasowana rola i plany ustawione alfabetycznie.
Tak, naprawdę, u mnie wszystko w porządku, nuda, opowiadać nie ma o czym. Zobaczcie zresztą sami.
Wystawa komiksów odrobinę przygnębiających, o życiu, które miało wyglądać inaczej.”
Z kolei w Famie pokażemy wystawę komiksów i ilustracji rysownika Łukasza Kowalczuka – „SZLAM 2”. Będzie to autorska antologia, prezentująca niezależne, podziemne prace, które pojawiały się w zinach, komiksach i na festiwalach na całym świecie. Zróżnicowany wybór, od maksymalnie rock’n’rollowych do typowo komiksowych antologii, dostępnych do tej pory tylko cyfrowo. Wystawa będzie połączona z premierą wydawnictwa poświęconego kulturze śmieciowej – „Szlamgazynu”. Artysta wydał własnym sumptem autorskiego zina „Nienawidzę Ludzi”, „Harkonnen – Fucking Fat Flying Bastard”, „Szlamu Król”, „Vreckless Vrestlers”, „Violent Skate Bulldogs”. Jest autorem scenariusza i pomysłodawcą „Ultra Miniona” (rys. Maciej Czapiewski) oraz „Rotmistrza Polonia” (rys. Łukasz Godlewski). Ma na koncie publikacje w zinach i antologiach na całym świecie oraz autorską książkę „TM-Semic” – największe komiksowe wydawnictwo lat 90. w Polsce. Prowadził miniwydawnictwo SmallPress.pl oraz stronę Szlam.net, poświęconą kulturze śmieciowej. Jego „Vreckless Vrestlers” ukazało się w 2015 roku w Polsce i we Francji. Aktualnie pracuje nad tyloma projektami, że trudno je zliczyć. Jest również autorem plakatu tegorocznej odsłony naszej imprezy.
MUZYKA
STARA RZEKA
Projekt muzyczny Kuby Ziołka (kompozytor, multiinstrumentalista i wokalista znany m.in. z Innercity Ensemble, Alameda 3, Ed Wood, Hokei, T’ien Lai, Kapital). Artysta, zainteresowany fuzją natury i techniki, tworzy muzykę na przecięciu dźwięków akustycznych, elektrycznych i elektronicznych, przy użyciu gitar, efektów, sampli, instrumentów dętych oraz głosu. Formuła koncertów jest dość otwarta, uzależniona od miejsca, czasu, instrumentarium i nastroju. Do tej pory ukazały się dwa albumy Starej Rzeki („Cień chmury nad ukrytym polem” oraz „Zamknęły się oczy ziemi”). Podsumowaniem dotychczasowej muzycznej działalności było otrzymanie nagrody Paszportu Polityki 2015 w kategorii muzyka popularna. Projekt występuje z powodzeniem na całym świecie, koncertował m.in. w Londynie, Liverpoolu, Sao Paulo, Stambule, Barcelonie i Nowym Jorku.
NAGROBKI
Muzyka zespołu to proste i organiczne „nekropolo wypadkowe zimnej fali i noisu”, a przekaz tekstowy to miks black metalu i kreskówek ze Scoobie Doo w roli głównej. Bardzo dobrze przyjęci przez publikę na Off Festiwalu oraz Unsound. Zespół tworzą: Adam Witkowski i Maciej Salamon, a formacja powstała jako side-projekt ich macierzystego rodeopunkowego zespołu Gówno.
kIRk
Zespół poszukujący nowych form wyrazu na styku muzyki elektronicznej i akustycznej. Tworzy go trzech muzyków: Paweł Bartnik (elektronika), Olgierd Dokalski (trąbka) i Filip Kalinowski (gramofon). Każdy z nich wyrastał na innych brzmieniach, zatem każdy podchodzi do dźwięku nieco inaczej. Płaszczyzną porozumienia jest dla nich improwizacja, która pozwala wyjść daleko poza ograniczenia gatunkowe. Tu prym wiedzie intuicja i umiejętność prowadzenia dialogu. Owocem jest muzyka pełna organicznej dramaturgii, nieskażona oczywistością. Progresywne myślenie i rewolucyjne podejście międzymiastowego składu docenili m.in. lider Swans – Michael Gira, pionier future-jazzowej trąbki Nils Peter Molvaer i matka chrzestna nowych brzmień Mary Anne Hobbs. Zespół gościł na opiniotwórczym brytyjskim portalu muzycznym The Quietus, w legendarnym, berlińskim klubie Tresor, a także na scenach takich festiwali jak OFF, Open’er czy Satta Outside.
PERERA ELSEWHERE (Niemcy/Anglia)
Sasha Perera, znana jako dj Mother Perera, a najbardziej jako autorka muzyki i wokalistka basowo-popowego Jahcoozi (wystąpiła w Białymstoku na Festiwalu ŻUBROFFKA). Perera Elsewhere to nowy projekt solowy tej urodzonej w Londynie, rezydującej w Berlinie artystki, która swoim cyklem „Grimetime parties” i audycjami radiowymi przyczyniła się do powstania Fundacji Grime i Dubstepu w Berlinie. Jej dokonania z Jahcoozi to eksperymenty z elektroniką oraz kolaboracje z artystami z całego świata, m.in. Modselektor, Gonjasufi czy projekt z muzykami z Kenii BLNRB. W projekcie Perera Elsewhere artystka wykonuje zwrot od kojarzonej z nią muzyki basowej do bardziej akustycznych brzmień i minimalu w stronę doom folku. Polegając na instynkcie, włącza organiczne elementy, sąsiadujące ze zautomatyzowanymi dźwiękami, przygotowujące przestrzeń dla jej niedającego spokoju, ale kojącego głosu. Od brudu ciemnego klubu do absorpcji / wchłaniania tubylczych dźwięków i stylów z wielu muzycznych podróży. Perera łączy te inspiracje w swój intymny, na wpół akustyczny, abstrakcyjny, z domieszką popu, pełen rozkoszy styl.
WARSZTATY
Inspirowane twórczością Juliana Antonisza warsztaty animacji non camerowej dla dzieci i młodzieży, prowadzone przez Paulinę Haratyk. Podczas warsztatów, uczestnicy – w celu uwolnienia swojego niezależnego ducha – zapoznają się z zasadami i specyfiką animacji non camerowej. Celem będzie stworzenie niepowtarzalnej animacji, inspirowanej ideą „zrób to sam”, na przeźroczystej taśmie filmowej 35 mm. Podczas warsztatów dozwolone będzie drapanie, malowanie i nakrapianie tuszem, rysowanie flamastrami, odbijanie stempli, a nawet wypalanie otworów w taśmie! Na warsztaty zapraszamy każdego, kto wspólnie z nami chce się przekonać, czy rzeczywiście – jak mawiał Antonisz – „Pulsująca kraina non camery to jedyne antidotum na istniejącą obok paranoiczną rzeczywistość”.
Warsztaty / rozmowy o komiksie „Tusz, pot i łzy„, podczas których uczestnicy stworzą krótką historyjkę, a prowadzący Łukasz Kowalczuk postara się udowodnić, że w tworzeniu komiksów tylko wyobraźnia jest granicą.
SPOTKANIA, PRELEKCJE, DYSKUSJE, DEBATY
Po każdym z emitowanych filmów planujemy spotkania z ich twórcami – live lub skype. Dodatkowo odbędzie się dyskusja „Dlaczego Białystok nie może być drugą Islandią?”, którą poprowadzi Andrzej Bajguz, dziennikarz Polskiego Radia Białystok, autor audycji „Pod powierzchnią”.
¿UNDERGROUND/INDEPENDENT? Białystok 2016 – harmonogram
4 marca
17:00 kino Forum, wstęp wolny
otwarcie wystawy komiksu U MNIE WSZYSTKO W PORZĄDKU Agnieszki Szczepaniak
18:00 kino Forum, wstęp 5 zł
SEARCHING FOR HELL reż. Pawel Nazaruk, Tomasz Adamski, Darek Barecki, James Kenney, Gloria Kurnik, Yuki Nakamura, Polska, 2015, 77’
Spotkanie z twórcami filmu: Paweł Nazaruk i Tomasz Adamski (Polska) oraz rozmowa wideo z twórcami z innych krajów.
Prowadzenie: Piotr Doliński
20:00 klub Fama, wstęp wolny
otwarcie wystawy komiksów i ilustracji SZLAM 2 Łukasza Kowalczuka
20:30 klub Fama, wstęp 10 zł
koncert: NAGROBKI (PL, alternative nekropolo)
5 marca
13:00–15:00 klub Fama, wstęp wolny (obowiązują zapisy: dkf@bok.bialystok.pl)
Warsztaty / rozmowy o komiksie „Tusz, pot i łzy” – prowadzenie Łukasz Kowalczuk
16:30 kino Forum, wstęp 5 zł
REMAKE REMIX RIP OFF reż. Cem Kaya, Niemcy/Turcja, 2014, 96’
Rozmowa wideo z reżyserem filmu: Cem Kaya.
Prowadzenie: Piotr Doliński
18:30 kino Forum, wstęp 5 zł
ROWERY KONTRA SAMOCHODY reż. Fredrik Gertten, Szwecja, 2015, 90’
Prelekcja: Karol Mocniak (Rowerowy Białystok) – zapalony fan dwóch kółek, podróżnik, aktywnie działa na rzecz bezpieczeństwa rowerzystów.
20:30 klub Fama, wstęp 15 zł
koncert: kIRK (PL, elektroniczno-akustyczny styk)
6 marca
17:00 kino Forum, wstęp 5 zł
ŚPIEWAJĄCY OBRUSIK reż. Mariusz Grzegorzek, Polska, 2015, 92’
Spotkanie z aktorami: Kaja Walden, Mikołaj Chroboczek i Miłosz Karbownik.
Prowadzenie: Piotr Doliński
19:00 kino Forum, wstęp 5 zł
FRESH DRESSED reż. Sasha Jenkins, USA/Francja, 2014, 82’
Prelekcja: Szymon EsDwa Kubas – DJ, realizator dźwięku, promotor kultury hip-hop
11 marca
18:00 kino Forum, wstęp 5 zł
CAŁY TEN CUKIER reż. Damon Gameau, Australia, 2014, 90’
Prelekcja: Marta Kownierowicz – entuzjastka eksperymentów kulinarnych i zdrowego jedzenia, prowadzi poradnię dietetyczną.
20:30 klub Fama, wstęp 15 zł
koncert: STARA RZEKA (PL, brutalizm magiczny)
12 marca
17:00 kino Forum, wstęp 5 zł
OPTYMISTKI reż. Gunhild Westhagen Magnor, Norwegia, 2013, 90’
Prelekcja: Stenia Romanowicz – dziennikarka portalu senior.bialystok.pl, miłośniczka języka Esperanto i starego Białegostoku.
19:00 kino Forum, wstęp 5 zł
JUST EAT IT reż. Grant Baldwin, Kanada/USA/Wielka Brytania, 2014, 74’
Prelekcja: Magda i Adam Gendźwiłłowie – blogerzy (www.crustanddust.pl), miłośnicy kulinariów i zdrowego jedzenia.
20:30 klub Fama, wstęp 15 zł
koncert: PERERA ELSEWHERE (GER, doom folk)
13 marca
11:00–15:00 klub Fama, wstęp 5 zł
Warsztaty animacji non camerowej dla dzieci i młodzieży – prowadzenie Paulina Haratyk (obowiązują zapisy: dkf@bok.bialystok.pl)
18:00 klub FAMA, wstęp 5 zł
after party: TÓNLIST: MUZYKA PO ISLANDZKU reż. Stephen Beaven, Wielka Brytania, 2014, 50’
dyskusja „Dlaczego Białystok nie może być drugą Islandią?” – prowadzenie Andrzej Bajguz