Muzeum gromadzi obiekty dotyczące kultury materialnej, dziejów politycznych i gospodarczych, sztuki oraz tradycji i zwyczajów mieszkańców Krakowa od czasów najdawniejszych aż po dzień dzisiejszy.
Wśród kolekcji muzealnych, na pierwszym miejscu należy wymienić zbiory ikonograficzne – widoki dawnego Krakowa, obrazy pędzla Jacka Malczewskiego, Stanisława Tondosa, Erazma Fabijańskiego, Michała Stachowicza, Juliusza i Wojciecha Kossaków, pokazujące miasto i jego zabytki bądź wydarzenia, które się w nim rozegrały, portrety wybitnych jego mieszkańców orazfotograficzne (wśród nich unikatowa kolekcja szklanych klisz Ignacego Kriegera). Następnie zbiory: pamiątek historycznych ,tu szczególne znaczenie mają zabytki związane z dziejami cechów krakowskich, oraz Krakowskim Bractwem Kurkowym – kolekcja o europejskiej randze. Posiadamy cenne pamiątki z powstań narodowych, kolekcję tarcz legionowych, militariów, zegarów, teatraliów, judaików, rzemiosła artystycznego i szopek krakowskich.
Oferta edukacyjna poszczególnych oddziałów:
1. Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35
tel.: (012) 422 15 04, 61 92 320;
e-mail: edukacja@mhk.pl
– Ustrój miasta średniowiecznego.
– Rzemieślnicy, kupcy, serwitorzy – gospodarka średniowiecznego miasta.
– W średniowiecznym mieście – życie codzienne.
– Na zamku rycerskim – kultura, zwyczaje, tradycja.
– Broń na polach bitewnych.
– Kraków stolicą Polski.
– Insurekcja kościuszkowska 1794 roku.
– Powstanie krakowskie i rabacja 1846 roku.
– Powstania narodowe w Krakowie (1830, 1848, 1863).
– Księstwo Warszawskie i Wolne Miasto Kraków.
– Autonomia Galicyjska 1866-1914.
– I wojna światowa w Krakowie 1914-1918.
– Legiony Polskie i rok 1918 w Krakowie.
– Zarys historii Krakowa – oprowadzanie (prezentacja całości ekspozycji).
– Tadeusz Kościuszko – bohater narodowy.
2. Barbakan i Wieża Ratuszowa
Obiekty podlegają Działowi Naukowo-Oświatowemu
tel.: (012) 422 15 04, 619-23-20;
e-mail: edukacja@mhk.pl
(czynne w sezonie letnim – maj-październik)
– Warsztaty plenerowe
System obronny średniowiecznego miasta – Barbakan, Brama Floriańska, mury obronne.
3. Oddział Dom Śląski, ul. Pomorska 2
tel.: (012) 633 14 14;
e-mail: pomorska@mhk.pl
Lekcje:
– Walka i męczeństwo Polaków w latach 1939-1956.
– Wrzesień 1939 w Małopolsce.
– Okupacja hitlerowska w Krakowie.
– Eksterminacja ludności Krakowa 1939-1945.
– Walka ruchu oporu z okupantem i Państwo Podziemne.
– Eksterminacja Żydów w Krakowie w latach II wojny światowej.
– Organizacje niepodległościowe w Krakowie po 1945 roku.
Warsztaty
– Tajne komplety: o czasach, w których nie wolno się było uczyć; warsztaty dla dzieci w wieku 10-14 lat.
– Jak ludzie mogli ludziom zgotować taki los? Warsztaty dla uczniów VI klasy szkoły podstawowej i gimnazjum.
– Los Polaków – więźniów Montelupich i Pomorskiej; warsztat realizowany metodą dramy, dla uczniów III klasy gimnazjum i młodzieży szkół średnich.
4. Oddział Celestat, ul. Lubicz 16
tel.: (012) 429 37 91;
e-mail: celestat@mhk.pl
Lekcje:
– Ogród Strzelecki w Krakowie.
– Uroczystości i obchody narodowe w Krakowie w dobie Autonomii Galicyjskiej, zeszczególnym uwzględnieniem udziału w nich Bractwa Kurkowego.
– Wizyty słynnych ludzi w Krakowie ze szczególnym uwzględnieniem ich odwiedzin na Celestacie.
– Krakowskie Bractwo Kurkowe w ruchu strzeleckim: Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich RP i Europejskie Stowarzyszenie Historycznych Bractw Strzeleckich.
– Związki Ojca Świętego Jana Pawła II z Towarzystwem Strzeleckim „Bractwo Kurkowe” w Krakowie.
– System obronny średniowiecznego Krakowa.
– Dzieje i zwyczaje Krakowskiego Bractwa Kurkowego.
– Wprowadzeniem do tematu jest przedstawienie dziejów organizacji z prezentacją eksponatów obrazujących poszczególne etapy działalności bractwa: dokumenty, pamiątki historyczne, widoki murów, siedziby bractwa, obrazy z najważniejszych uroczystości brackich oraz fotografie. Następnie prezentowane są zwyczaje brackie: konkursy strzeleckie, z najważniejszym konkursem o tytuł Króla Kurkowego, oczywiście z prezentacją eksponatów (tarcze strzeleckie, broń, stroje itp.). Lekcja trwa od 45 do 60 min.
Warsztaty:
– Fortyfikacje miasta Krakowa – warsztaty plastyczne.
5. Oddział Teatralny, Dom pod Krzyżem, ul. Szpitalna 21
tel.: 012 422 68 64;
e-mail: teatr@mhk.pl
– Teatr krakowski w okresie Młodej Polski.
– Helena Modrzejewska – gwiazda dwóch kontynentów.
– Niech żyje teatr polski i Solski! – sylwetka aktorska Ludwika Solskiego na tle epoki.
– Zielony Balonik – legenda krakowskiego kabaretu.
– Dzieje teatru krakowskiego – prezentacja całości ekspozycji.
– Stanisław Wyspiański – artysta teatru. Lekcja przeznaczona jest dla młodzieży licealnej.
– W poszukiwaniu zaginionych teatraliów… Zajęcia przeznaczone są dla dzieci z klas IV-VI szkoły podstawowej.
6. Oddział Stara Synagoga, ul. Szeroka 24
tel.: (012) 422 09 62, 431 05 45;
e-mail: starasynagoga@mhk.pl
Lekcje:
– Z historii i kultury Żydów krakowskich
– Rola Biblii w rytuale synagogalnym.
– Treści biblijne w sztuce i obyczaju.
– Relacje miedzy religią żydowską a chrześcijańską.
– Spotkanie z bohaterami Starego Testamentu.
– W chałacie i jarmułce.
Warsztaty:
– Tora święta księga Żydów. Warsztaty kaligrafii hebrajskiej.
– Święta żydowskie – warsztaty plastyczne.
– Polowanie na symbole – warsztaty wycinanki.
7. Apteka Pod Orłem – filia Starej Bożnicy
Plac Bohaterów Getta 18
tel.: (012) 656 56 25
Lekcje:
– Krakowskie Getto.
– Apteka w Getcie Krakowskim.
– Obóz koncentracyjny w Krakowie
8. Kamienica Hipolitów, pl. Mariacki 3
tel.: (012) 422 42 19;
e-mail: hipolici@mhk.pl
Lekcje:
– Dom mieszczański.
– Zegary w domu przez wieki. Historia czasomierza.
– Rozmowy szafy i kuchennego kredensu – meble w starych wnętrzach.
– W cieniu lampy naftowej. Opowieść o życiu codziennym mieszczańskiej rodziny w XIX wieku.
– Od Hipolitów do Zaleskich. Bogate mieszczaństwo na przełomie XVII i XVIII w.
Warsztaty:
– Style ukryte w przedmiotach.
9. Oddział Dzieje Nowej Huty, os. Słoneczne 16
tel./fax: 425-97-75;
e-mail: nowahuta@mhk.pl
Lekcje:
– Nie od razu Nową Hutę zbudowano.
– Rola Nowej Huty w latach PRL i dzisiaj.
– Wędrówka po dziejach nowohuckiego kombinatu.
– Wycieczki piesze po Nowej Hucie trasą od Teatru Ludowego do klasztoru w Mogile W czasie wycieczki można będzie zapoznać się z urbanistyką i architekturą Nowej Huty, a także z historią tego miejsca od średniowiecza do dnia dzisiejszego.
– Szlakiem nowohuckiego Krzyża.
– Objazdy autokarowe po dworach i pałacach Nowej Huty.
– Objazdy autokarowe, dziedzictwo historyczno-przyrodnicze Nowej Huty.