W badaniach udział wzięło 1949 respondentów, wybranych losowo, wśród grupy spełniającejkryteria. Wśród nich znalazły się matki wcześniaków – 568, matki dzieci urodzonychw terminie – 600, kobiety w ciąży – 592 oraz ojcowie dzieci przedwcześnie urodzonych -1892. Poziom wiedzy na temat problemów dzieci przedwcześnie urodzonych jest bardzo niski.
Dla większości rodziców przyjście na świat wcześniaka jest wielkim zaskoczeniem. Nie są oni przygotowani, ani emocjonalnie, ani merytorycznie do opieki nad kruchym i malutkim dzieckiem, ważącym często mniej niż 1000 gramów. Dodatkowo borykając się z nową, nieznaną sytuacją i trudnym dostępem do wielospecjalistycznej opieki medycznej, pozostają często bez jakiegokolwiek wsparcia psychologicznego. Jak wynika z nowych badań ankietowych, przeprowadzonych w 19 krajach świata specjalnie z okazji tegorocznego Światowego Dnia Wcześniaka przez międzynarodową firmę badawczą P/S/L Research, tylko 31% matek wcześniaków uważa, że otrzymało właściwe wsparcie emocjonalne, doradztwo i pomoc personelu medycznego przy opiece nad ich dzieckiem.
Wiele kobiet nie jest również świadomych czynników ryzyka oraz możliwości zapobiegania przedwczesnym porodom. W szkołach rodzenia ten temat jest poruszany zbyt rzadko, a opiekunowie często nie otrzymują wystarczających informacji dotyczących ryzyka i możliwych powikłań, które mogą wystąpić w pierwszych latach życia wcześniaka. Aż 62% matek chciałaby otrzymać więcej informacji o możliwych konsekwencjach wcześniactwa.
Szczególna troska
Dzieci urodzone przedwcześnie wymagają szczególnej opieki, są bowiem znaczniebardziej narażone na powikłania zdrowotne niż noworodki urodzone o czasie. Monitoringi specjalistyczna pomoc powinny być prowadzone aż do momentu, gdy dogoniąw rozwoju rówieśników.
W zależności od stopnia wcześniactwa, może występować szereg dysfunkcji organizmu,które bez pomocy współczesnej medycyny nie pozwoliłyby dziecku przeżyć, m.in.:niedobór masy ciała i wzrostu, niedorozwój płuc i związana z nim niewydolnośćoddechowa oraz ryzyko zakażeń wirusowych i bakteryjnych oraz zaburzenianeurologiczne i rozwojowe.
Pierwsze miesiące życia wcześniaków to długi pobyt w szpitalu, liczne konsultacjelekarskie i wdrażanie niezbędnych terapii, stymulację rozwoju. Szczególną troskąpowinien obejmować dzieci zarówno personel medyczny, jak i rodzice. „U wcześniakówwskazana jest właściwa stymulacja dotykowa, polegająca między innymi na tzw.kangurowaniu (noszeniu lub kładzeniu dziecka na klatce piersiowej rodzica tak,by zapewnić kontakt „skóra do skóry”) oraz karmienie piersią – nawet dziecka leżącegow inkubatorze. Wcześniaki z powodu licznych schorzeń szczególnie potrzebująnaturalnego pokarmu kobiecego, szczególnie tych pierwszych kropli siary, którapoprawia ich odporność oraz stymuluje wzrastanie i rozwój. Dla wcześniaka mleko matkijest lekiem. Konieczne jest, aby personel medyczny zachęcał matki do przystawianianoworodka do piersi i pomagał im w tym”. – podkreśla prof. dr hab. med. MariaKatarzyna Borszewska-Kornacka, prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego.
Walka o oddech
Jedne z głównych powikłań dotyczą układu oddechowego. Wcześniakisą dziesięciokrotnie bardziej narażone na zakażenia dolnych dróg oddechowych niżpozostałe noworodki. Aż 57% matek wcześniaków, które w ciągu ostatniego rokuprzeszły ostrą infekcję dróg oddechowych, potwierdza, że z tego powodu ich dziecimusiały być hospitalizowane. 47% tych kobiet miało problemy finansowe wynikającez obciążeń związanych z leczeniem i pobytem w szpitalu.
Dla ograniczenia ilości zachorowań wśród wcześniaków niezbędne jest zapewnieniewłaściwego dostępu do immunizacji, szczególnie przed zakażeniami pneumokokowymioraz bardzo groźnym, występującym sezonowo RSV, czyli wirusem syncytium nabłonkaoddechowego. Niestety immunizacja bierna przeciwko wirusowi RS, uznana przezŚwiatową Organizację Zdrowia, jako jeden z priorytetów Światowego ProgramuProfilaktyki, jest w Polsce prowadzona w znacznie mniejszym zakresie niż w większościkrajów europejskich w tym m.in. w Austrii, Czechach, Grecji, Hiszpanii, Irlandii,Niemczech, Portugalii i na Słowacji. Niestety tylko 49% matek otrzymało lub próbowałoznaleźć informację na temat zapobiegania zakażeniom dróg oddechowych u ich dzieci.
„Niedojrzały układ odpornościowy i nie w pełni rozwinięte drogi oddechowe narażająprzedwcześnie urodzone dzieci na szereg infekcji, które mogą zagrażać ich zdrowiu,a czasem nawet życiu. Dlatego tak ważne jest kompleksowe podejście do małychpacjentów, odpowiednie przygotowanie personelu medycznego i zastosowanie właściwejaparatury, aby właściwie monitorować stan dziecka w szpitalu i po jego opuszczeniu.Myślę, że szczególnie dziś, w Światowym Dniu Wcześniaka warto przypomnieć oroli interdyscyplinarnej opieki nad wcześniakami, profilaktyce zakażeń, w tym przedewszystkim układu oddechowego oraz o nadzorze rozwoju neurologicznego, a takżeedukacji społecznej w tym zakresie” – mówi prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich,Konsultant krajowy w dziedzinie neonatologii.
Koalicja dla wcześniaka – by zdrowo rosły
Mimo, że dokonał się duży postęp w zakresie opieki nad przedwcześnie urodzonyminoworodkami, w Polsce wciąż brakuje programu kompleksowego wsparcia,pozwalającego na zwiększenie dostępności do nowoczesnej, wielospecjalistycznejopieki. Brakuje również programów dedykowanych rodzicom, które pomogłybyim odnaleźć się w nowej, niełatwej roli.
Wiele problemów związanych z przedwczesnymi porodami można i trzeba rozwiązywać.Dlatego każde dziecko urodzone przed terminem powinno mieć opiekę, która zapewnijak najlepszy start i pozwoli wyrównać po pewnym czasie różnice rozwojowe. Właśniepo to zawiązała się „Koalicja dla wcześniaka”, której celem jest stworzeniekompleksowego programu zmian i zwiększenie dostępu do wielospecjalistycznej opiekimedycznej, a także do świadczeń medycznych, które są udziałem dzieci z innych krajówEuropy.
„Koalicję dla wcześniaka” tworzą: Krajowy Konsultant ds. Neonatologii, PolskieTowarzystwo Neonatologiczne, Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci, Fundacja na rzeczzdrowia psychicznego małych dzieci „Zero – pięć” oraz Fundacja Watch Health Care.
Konsultacja merytoryczna materiałów informacyjnych: prof. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego i prof. Ewa Helwich, KrajowyKonsultant ds. neonatologii.
Kontakt:
Elżbieta Brzozowska, tel. 668 447 131, elzbieta.brzozowska@expertpr.pl
Adriana Misiewicz, tel. 607 404 160, adriana.misiewicz@expertpr.pl
Partner: Abbott Laboratories Polska
Referencje:
P/S/L Research, World Prematurity Day Survey Final Report, August 2012. 3 Boyle et al. Effects of gestationalage at birth on health outcomes at 3 and 5 years of age: population based cohort study. BMJ 2012;344:e896.Kraje, w których zostało przeprowadzone badanie: Arabia Saudyjska, Argentyna, Brazylia, Francja, Holandia,Hong Kong, Irlandia, Japonia, Kanada, Kolumbia, Korea Południowa, Niemcy, Meksyk, Rosja, StanyZjednoczone, Szwecja, Tajwan, Węgry i Włochy.