1. Jakie są główne cele i założenia Kampanii Kolejowe ABC II? Do kogo jest skierowana?
Wiceprezes Urzędu Transportu Kolejowego Marcin Trela: Kampania Kolejowe ABC II prowadzona przez Urząd Transportu Kolejowego promuje bezpieczne zachowania na terenach kolejowych. Kierujemy ją do dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym oraz do ich rodziców, nauczycieli i wychowawców. Uświadamiamy naszym odbiorcom, jak ważne jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych, w pobliżu torów, na dworcach, peronach czy podczas podróży pociągiem. Dzięki dofinansowaniu ze środków Funduszu Spójności działamy na bardzo wiele sposobów. Najważniejszy z nich to kreatywne spotkania z najmłodszymi. Od początku 2022 r. przeprowadziliśmy zajęcia z zakresu bezpieczeństwa na kolei dla niemal 4 tys. dzieci, a do końca września 2023 r. liczba ta wzrośnie do ok. 10 tys. dzieci.
W tej edycji szczególną uwagę kierujemy na równie ważną grupę docelową, czyli rodziców, nauczycieli i wychowawców tych dzieci. Trwa szeroko zakrojona kampania w mediach. Pewnie wielu czytelników miało już okazję zobaczyć nasze najnowsze spoty z bohaterem Kampanii Kolejowe ABC, czyli znanym i lubianym nosorożcem Rogatkiem. Nasz bohater przekazuje zasady bezpieczeństwa w telewizji, internecie, dziennikach elektronicznych dla rodziców i nauczycieli czy podczas rodzinnych pikników edukacyjnych. Dodatkowo pracujemy nad grami edukacyjnymi, komiksami i konkursami. Co ciekawe, nasze działania oraz przygody Rogatka można śledzić nie tylko na Facebooku i Instagramie, ale także na coraz bardziej popularnym TikToku.
2. Jaki wpływ na bezpieczeństwo kolejowe mają inni uczestnicy ruchu drogowego np. kierowcy czy piesi?
MT: Statystyki pokazują, że kierowcy i piesi mają bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo kolejowe. Każdego roku odpowiadają za około 70% wypadków na kolei. Dochodzi do nich na przejazdach kolejowo-drogowych i podczas przechodzenia przez tory w miejscach niedozwolonych. W 2021 r. w Polsce doszło do 216 wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych i do 137 zdarzeń na tak zwanych dzikich przejściach. Łącznie w tych wypadkach zginęło 149 osób. To pokazuje skalę problemu, jakim są takie wypadki dla całej kolei.
W Polsce mamy ponad 12 tys. przejazdów kolejowo-drogowych i ponad 19 tys. km linii kolejowych. Jest duże prawdopodobieństwo, że każdy z nas będzie miał styczność z takimi miejscami. Dlatego warto wiedzieć, jak bezpiecznie zachować się na przejeździe czy w pobliżu torów. Na co powinniśmy zwracać uwagę albo jak zareagować, gdy ktoś będzie potrzebował pomocy. Działania UTK edukują i uczą prawidłowych nawyków.
3. Jaka jest rola rodziców i opiekunów w propagowaniu wiedzy na temat bezpieczeństwa na terenach kolejowych?
MT: Dorośli stanowią dla dzieci autorytet, również w zakresie bezpieczeństwa. Dzieci często biorą przykład ze swoich rodziców i opiekunów, dlatego tak ważne jest przestrzeganie przez dorosłych zasad bezpieczeństwa na drogach, w pociągu, na dworcu czy na peronie. Każdy rodzic może samodzielnie uczyć swoją pociechę znajomości znaków drogowych stawianych przed przejazdami kolejowo-drogowymi, odpowiedniego zachowania na dworcu i peronie czy tłumaczyć niezrozumiałe dla dziecka kwestie. Budując świadomość naszych małych pociech, zwiększamy ich bezpieczeństwo.
Co ciekawe, mieliśmy już sygnały, że po zajęciach prowadzonych w ramach Kampanii Kolejowe ABC to dzieci stawały się nauczycielami bezpieczeństwa dla swoich rodziców. Potrafiły np. zwrócić uwagę na to, by poczekać z ruszeniem sprzed przejazdu kolejowo-drogowego aż rogatki całkowicie się podniosą i przestaną migać czerwone światła.
4. W jaki sposób zachęcić dzieci do zdobywania wiedzy z zakresu bezpieczeństwa kolejowego?
MT: Dobrym sposobem edukacji dzieci jest nauka przez zabawę. Dużą rolę w naszej kampanii odgrywa jej bohater, czyli sympatyczny nosorożec Rogatek. Nasi odbiorcy mogą go zobaczyć w spotach edukacyjnych, aplikacjach interaktywnych czy mediach społecznościowych. Mogą go także osobiście spotkać podczas pikników wakacyjnych i wydarzeń edukacyjnych organizowanych dla całych rodzin. Rogatek uczestniczy także w lekcjach, które prowadzimy w szkołach i przedszkolach w całej Polsce. Wykorzystujemy wówczas interaktywne pomoce dydaktyczne, dopasowane do dzieci w różnym wieku, i za ich pomocą przekazujemy najmłodszym wiedzę. Dzięki odpowiednio dobranym metodom uczniowie bardzo chętnie uczestniczą w zajęciach. Na naszej stronie internetowej www.kolejoweabc.pl znajduje się również wiele materiałów edukacyjnych, z których może skorzystać każdy zainteresowany tematem bezpieczeństwa.
5. Jakie są podstawowe zasady bezpiecznego podróżowania koleją, które rodzice mogą przekazać dzieciom?
MT: Wszystkie zasady, które przekazujemy w ramach Kampanii Kolejowe ABC II, mogą posłużyć za przykłady bezpiecznego podróżowania. Warto zapoznać dzieci choćby z siedmioma podstawowymi zasadami:
- Na peronie przestrzegaj wszystkich nakazów i zakazów.
- Przechodząc przez tory, upewnij się, czy z żadnej strony nie nadjeżdża pociąg. W tym czasie nie korzystaj ze słuchawek.
- Czekając na pociąg, nie zbliżaj się do krawędzi peronu.
- Pamiętaj, by nie zostawiać bagażu bez opieki.
- Zachowaj szczególną ostrożność podczas wsiadania i wysiadania z pociągu.
- Nie wychylaj się przez okno w trakcie jazdy.
- Stosuj zasadę ograniczonego zaufania, nie przyjmuj poczęstunku od współpasażerów.
Rodzice mogą korzystać z materiałów dostępnych na stronie internetowej Kampanii Kolejowe ABC II, a także obserwować profile kampanii na Facebooku, Instagramie czy TikToku, gdzie znajduje się mnóstwo ważnych informacji dotyczących bezpieczeństwa na kolei.
6. Czy zakończone wakacje i cykl pikników rodzinnych oznacza, że Kampania Kolejowe ABC II również dobiega końca?
MT: Wakacje to była tylko rozgrzewka przed powrotem zajęć z Rogatkiem do szkół. Muszę przyznać, że podczas tegorocznych pikników nie brakowało doskonałej zabawy i pozytywnej energii. Uczestnicy mieli okazję zmierzyć się z edukacyjnymi wyzwaniami na Stacjach Mocy, gdzie zdobywali wiedzę z zakresu bezpieczeństwa kolejowego. Skorzystali z m.in. z eurobungee, kolejki elektrycznej, eksperymentów naukowych, obejrzeli film edukacyjny w kinie 9D, pogłębili wiedzę z zakresu pierwszej pomocy. Wieczorami mogli wysłuchać koncertów i obejrzeć niesamowite pokazy tańca z ogniem. Na stoisku obsługiwanym przez pracowników Urzędu wspólnie zachęcaliśmy dzieci i dorosłych do weryfikacji umiejętności psychomotorycznych i badania na równoważni. Każdy uczestnik mógł również zweryfikować swoją wiedzę kolejową. Dodatkową atrakcją na piknikach była obecność gości specjalnych, którzy pojawili się w odpowiedzi na zaproszenia Prezesa UTK. Obecni byli m.in. kuratorzy oświaty, Rzecznik Praw Dziecka wraz z zespołem edukacyjnym, funkcjonariusze Straży Pożarnej, Policji, Straży Ochrony Kolei i ratownicy. Wraz z nimi przypominaliśmy najmłodszym o zasadach bezpieczeństwa, których należy przestrzegać podczas letniego wypoczynku.
Widzimy ogromne zainteresowanie tego typu spotkaniami, dlatego będą one organizowane również w 2023 r. Zachęcamy do udziału w nich wszystkie osoby, które nie mogły pojawić się na tegorocznych piknikach. Jednak tego typu wydarzenia to tylko działania dodatkowe na czas wakacji. Od września ruszamy z edukacją w szkołach. Oczywiście na nowy rok szkolny przygotowaliśmy również wiele nowych konkursów i niespodzianek. Wszystkie informacje na temat działań można znaleźć w mediach społecznościowych Kampanii Kolejowe ABC II oraz na stronie internetowej www.kolejoweabc.pl. Obecnie trwa konkurs plastyczny „Kierunek – Bezpieczeństwo”. Skierowany jest do uczniów klas I-VI szkół podstawowych. Na zwycięzców czekają niesamowite nagrody, w tym wyświetlenie zwycięskiej pracy jako elementu wideomappingu 3D, który zostanie zaprezentowany podczas wydarzenia edukacyjno-informacyjnego w grudniu 2022 r.
7. Jak przygotować dzieci do codziennych podróży koleją do szkoły?
MT: Każdy rodzic powinien pamiętać, aby wykupić dziecku bilet na przejazd i przypomnieć mu o zabraniu ze sobą legitymacji szkolnej. Ważne jest również to, aby rodzice nauczyli swoje dzieci zasad bezpiecznego podróżowania. Powinni zwrócić uwagę na odpowiednie zachowanie na dworcach i peronach. Dzieci muszą również wiedzieć, gdzie i u kogo mogą szukać pomocy w momentach zagrożenia – w pociągu to kierownik pociągu i konduktor, na stacji – funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei czy ochrona dworca. Powinny znać znaki drogowe oraz wiedzieć, jak bezpiecznie przekraczać przejazdy kolejowe. Warto też zadbać o to, żeby dziecko miało elementy odblaskowe na sobie bądź na rzeczach, które ma przy sobie. Dzięki nim będzie bardziej widoczne podczas poruszania się w pobliżu drogi. To z pewnością zwiększy jego bezpieczeństwo.
8. W jaki sposób nauczyciele mogą włączyć swoich uczniów do Kampanii Kolejowe ABC II? Skąd mogą czerpać wiedzę oraz materiały?
W ramach projektu Kampania Kolejowe ABC II prowadzone są zajęcia edukacyjne w szkołach i przedszkolach znajdujących się na terenie gmin, w których doszło do niebezpiecznych zdarzeń na przejazdach kolejowo-drogowych czy tzw. dzikich przejściach. Jednak każdy nauczyciel oraz rodzic ma możliwość zgłosić szkołę do udziału w takich lekcjach. Wystarczy wysłać zgłoszenie na adres kolejoweabc@utk.gov.pl. Należy podać pełną nazwę placówki, dokładny adres oraz dane osoby do kontaktu wraz z numerem telefonu. Każda szkoła może brać udział w takich lekcjach tylko raz. Wszystkie zajęcia są prowadzone w sposób interaktywny, dzięki czemu dzieci chętnie się w nie angażują. Treści są dostosowane do odpowiedniej grupy wiekowej. Uczniowie poznają znaki drogowe, dowiadują się, jak pracują pracownicy kolei, czym jest żółta linia na peronie i jakie piktogramy można zobaczyć w pociągu i na dworcu. W programie zajęć przewidziane są również liczne gry i zabawy edukacyjne.
Ponadto warto odwiedzić stronę internetową Kampanii Kolejowe ABC II (www.kolejoweabc.pl), gdzie znajduje się wiele przydatnych materiałów edukacyjnych, takich jak: podręczniki dla nauczycieli, pomoc edukacyjna w postaci interaktywnej aplikacji do prowadzenia zajęć, kolorowanki w j. polskim i j. ukraińskim. Wszystkie te materiały można wykorzystać podczas nauki o bezpieczeństwie na kolei.
Kampania Kolejowe ABC II jest finansowana ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.