Jeśli tworzycie bukiety z łąkowych kwiatów, pewnie zauważyliście, że kwiatki zebrane w maju różnią się od tych zebranych w środku lata. Różnorodność łąkowych roślin jest ogromna. Mieszka tam też całe mnóstwo owadów: kolorowych motyli, pszczół, os, najróżniejszych żuczków i muszek, pająków i kleszczy.
Łąka jest bardzo ważnym elementem przyrody, ponieważ jest na niej duża BIORÓŻNORONOŚĆ. Oznacza to, że na małej powierzchni występuje dużo różnych form życia: wiele gatunków roślin, wiele gatunków zwierząt, bakterie, grzyby (również te dobroczynne!).
Łąka – zadanie na obserwację
Wyjdźcie na dwór, najlepiej do parku. Wybierzcie kawałek „trawnika”. Przyjrzyjcie się, czy rośnie tu tylko trawa? Może znajdziecie inne rośliny? Czy oprócz roślin jesteście w stanie znaleźć tu jakieś zwierzęta? Dżdżownice? Owady (może mrówki, biedronki)? Pająki? Może przylatują tu jakieś ptaki? Jeśli tak, to ile różnych gatunków? Zapiszcie albo narysujcie swoje obserwacje.
Dlaczego łąki są takie ważne?
- stanowią pożywienie i schronienie dla owadów i ptaków
- lepiej sobie radzą z suszą i nagłymi, obfitymi opadami deszczu (dobra RETENCJA WODNA – to oznacza, że woda po ulewie nie odpływa strumieniem jak rzeka, a jest magazynowana w glebie, która chłonie ją jak gąbka)
- pozwalają zatrzymać wilgoć w glebie, bo rosnące rośliny zacieniają ziemię i tworzą niezwykły mikroklimat; dzięki temu ziemia nie wysycha, nawet przy długich okresach bez deszczu
- skutecznie oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń ulicznych (wiele roślin ma umiejętność pochłaniania i przerabiania szkodliwych substancji – FITOREMEDIACJA)
- produkują tlen
- dzięki łąkom w miastach mogą żyć pszczoły.
Aby łąki mogły spełniać te i wiele innych funkcji, ważne jest aby nie kosić ich zbyt często (2x w roku wystarczy), ponieważ rośliny powinny zakwitnąć, wydać nasiona i się wysiać.
Łąka – zabawa ruchowa
Zapraszamy do zabawy ruchowej – spróbujcie zainscenizować ruchem sytuacje z opowiadania.
Jest piękny słoneczny dzień. Słońce mocno grzeje, wieje lekki wiatr. Co robić w taki dzień? Wyciągamy z górnej półki plecak, kocyk i strój kąpielowy (wspięcie na palce, wyciąganie ramion w górę). Zakładamy plecak i wędrujemy na łąkę (spokojny marsz). Na łące nie ma jeszcze ludzi. Rozglądamy się, szukając miejsca dla siebie. O, tam jest! Rozkładamy kocyk i kładziemy się na nim (leżenie tyłem). Jest przyjemnie, słońce ogrzewa naszą skórę, wyciągamy się. Przetaczamy się na drugą stronę i ponownie rozciągamy. Wiatr delikatnie chłodzi rozgrzaną skórę. Obserwujemy płynące na niebie obłoczki, które przesuwają się leniwie. Wolno wstajemy i przeciągamy się na wszystkie strony, wesoło podskakujemy. Jest pięknie i kolorowo wokół nas, przyglądamy się kwiatom, wdychamy ich wspaniałe zapachy (wciąganie powietrza nosem). Pochylamy się (skłon tułowia w przód), ale co to usiadło nam na ręce, biedroneczka (liczymy na palcach ile ma kropek). Wypatrzyła nas pszczoła, machamy energicznie rękami i nogami. Pszczoła uciekła. Wypatrujemy, czy gdzieś na łące nie ma kolorowych motyli (robimy daszek z ręki nad czołem). Rozglądamy się dookoła. Ponownie kładziemy się na łące i chwile odpoczywamy.
(tekst pochodzi ze strony www.pm18.torun.pl)
Trawnik i jego tajemnice
Zaobserwujcie jak często koszona jest u Was trawa? Jeśli jest taka możliwość poproście, aby (w szkole lub przedszkolu) zostawić mały kawałek trawnika bez koszenia przez całe lato. Jeśli uda się Wam porównać skoszony kawałek z tym niekoszonym, zapiszcie swoje obserwacje. Jak zmienił się teren? Czy rośliny są zielone czy ususzone? Czy coś zakwitło? Trawy? Byliny? Jakie kolory kwiatów możecie wskazać?
Zabawa w naukowców zajmujących się zbiorowiskami roślinnymi
Nauka zajmująca się badaniem zbiorowisk roślinnych to FITOSOCJOLOGIA. To nauka pokazująca, jakie rośliny lubią się nawzajem i dlaczego tworzą swoje „społeczności”.
Możecie pobawić się w naukowców i wykonać swoje ZDJĘCIE FITOSOCJOLOGICZNE, aby zaobserwować jakie rośliny rosną na Waszej przedszkolnej/szkolnej/parkowej łące, jaka jest ich różnorodność i cechy charakterystyczne.
Aby wykonać to zadanie potrzebujemy kartkę, ołówek i kawałek sznurka lub patyki i Wasze czujne oczy. Za pomocą sznurka lub patyków wyznaczcie na łące kwadrat metr na metr (może to być duży krok nauczyciela).
Przyjrzyjcie się dokładnie ile różnych rodzajów roślin występuje w Waszym kwadracie? Wypiszcie je na kartce (nie muszą to być prawdziwe nazwy botaniczne) lub narysujcie. Jeśli nie znacie nazw, możecie też urwać listek i przykleić go do kartki, a obok zapisać z jaką liczebnością pojawił się w Waszym kwadracie. Np.: trawa 1 – 10 sztuk, trawa 2 – 6 sztuk, stokrotka – 5 sztuk, mlecz – 2 sztuki, babka – 2 sztuki. Teraz już wiecie, że w Waszym ogródku babka lubi się ze stokrotką, ale i tak rządzi trawa nr 1, bo jest jej najwięcej.
Sprawdźcie czy jeśli zrobicie podobny kwadrat w drugiej części Waszego ogrodu/parku, czy obserwacje się powtórzą?
Być może kilka kroków dalej gleba będzie już miała inną strukturę, będzie bardziej sucha lub kwaśna, a może znajduje się w cieniu. Te wszystkie czynniki mogą wpływać na zmianę występowania gatunków roślin. Więcej o różnych rodzajach gleby przeczytacie w artykule Czym jest gleba.
Nasiona kwiatów i ziół
Czasami spacerując latem po mieście można spotkać przy chodnikach widać nieskoszone fragmenty „trawnika”. Pojawiają się tam wtedy kolorowe kwiaty. Wiele z tych roślin to rośliny zielne (mające dobroczynny wpływ na zdrowie; robi się z nich herbatki lub nawet leki – do tego celu pozyskuje się je oczywiście z niezanieczyszczonych stanowisk poza miastem). Kiedy kwiaty przekwitną, można zebrać nasiona.
Spróbujcie zebrać nasiona spotkanych roślin – musicie się upewnić, że są gotowe do zbioru – zazwyczaj wtedy przekwitnięty kwiat jest już całkowicie suchy i brązowy, a nasionka same wypadną po dotknięciu.
Zbierzcie nasiona różnych roślin – przyjrzyjcie się, czy wyglądają podobnie? Jaki mają kształt? Kolor? A może mają jakieś skrzydełka albo śmigiełko? Spróbujcie je zasiać w domu.
Swoją wiedzę o łące możecie sprawdzić w naszym quizie Zwierzęta i rośliny na łące lub zagadki o zwierzętach na łące.
Podsumowaniem zajęć dotyczących łąki może być film z serii Wędrówki Skrzata Borówki:
Zuzanna Molak, Fundacja W związku z naturą