Ten niezwykły film dla dzieci zrealizowano na podstawie popularnej serii znanych i w Polsce książek. W kinach wyświetlany będzie w polskiej wersji językowej.
Dzieciaki ją pokochają
Scenariusz oparto na bardzo popularnym cyklu książek dla dzieci (od 1992 roku powstało pond 40 pozycji) niemieckiego autora publikującego pod pseudonimem Knister (właściwie Ludger Jochmann, ur. 1952). Na świecie sprzedano już ponad dziesięć milionów egzemplarzy tych opowieści. W Polsce ukazało się sześć książek z cyklu o małej czarownicy Lili. Zdjęcia do filmu trwały od 12 czerwca do 9 sierpnia 2007 roku. Wcześniej powstał popularny serial animowany (zrealizowano dwa sezony), którego głównym producentem było brytyjskie BBC. Warto wspomnieć, że była to pierwsza niemiecka książka dla dzieci, do której prawa zakupiła ta słynna stacja. Wprawiło to w dumę pisarza. Knister uczestniczył aktywnie w promocji filmu; napisał książkę zainspirowaną scenariuszem, która stała się bestsellerem. Poprosił twórców, by nie krępowali się tym, co napisał wcześniej, a jego książki traktowali jako źródło inspiracji, które nie będzie ograniczać ich inwencji. Zawsze jednak służył radą i konsultacjami.
W produkcji kinowej na wielką skalę postanowiono wykorzystać techniki komputerowe. Niektóre postaci powstały wyłącznie w komputerze, a jedynie głosu użyczyli im aktorzy. Komputerowymi efektami zajęły się dwie renomowane firmy – Blue Eyes z Ismaning i Trixter z Monachium. Corinna Mehner z Blue Eyes tak opowiadała o tej współpracy: – Trixter odpowiadał za animację, my za aktorską część filmu, ale rzecz jasna cały czas ze sobą ściśle współpracowaliśmy, zarówno podczas pracy nad scenariuszem, jak i przy ustalaniu, kto będzie reżyserował. Wreszcie wspólnymi siłami stworzyliśmy postać smoka Hektora. Razem też zajmowaliśmy się skomplikowaną postprodukcją. Michael Coldewey z Trixtera nabył prawa do adaptacji cyklu już kilka lat wcześniej. Po sukcesie serialu telewizyjnego coraz poważniej zaczął myśleć o wyprodukowaniu widowiskowego filmu kinowego. – Zaczęliśmy rozglądać się za najlepszym partnerem produkcyjnym, jeśli chodzi o aktorską stronę produkcji. Nasz wybór padł na Blue Eyes – wspominał producent. – Corinna ma wielkie doświadczenie w pracy nad filmami familijnymi, a sama firma ma doskonałą pozycję w przemyśle filmowym. W dodatku Corinna zetknęła się już z animacją, co znacznie ułatwiało sprawę. Jak wiadomo, postaci młodocianych czarodziejek i czarodziejów – na co przykładem są chociażby Bibi Blocksberg (w Polsce wydano film o jej przygodach na DVD pod tytułem „Bibi Blocksberg – mała czarodziejka") i, rzecz jasna, Harry Potter – stały się w ostatnich latach niezwykle popularne. Jednak Coldewey zwracał uwagę na oryginalność swego projektu, dobitnie podkreślając różnice w stosunku do wspomnianego dominującego trendu. – Różnica jest jasna i moim zdaniem widoczna na pierwszy rzut oka – Lili to zwykła dziewczynka, a nie czarownica – ma całkiem zwyczajnych przyjaciół i codzienne problemy. I dopiero gdy nasza opowieść się kończy, ma prawdziwą moc superczarownicy. Może też swym czupurnym charakterem przypominać Pippi stworzoną przez Astrid Lindgren. Z tych względów dzieciaki tak łatwo się z nią identyfikują. Nasza historia emocjonuje także chłopców – ich wielkie zainteresowanie wzbudza smok Hektor – tłumaczył producent. Mehner komentowała: – Nasza bohaterka jest naprawdę dzikim dzieciakiem i bardzo jej się spodobały przygody związane z magiczną księgą. Rzecz w tym, że skutki wielu jej magicznych działań trzeba później odwracać, i to już bez udziału jakichkolwiek nadnaturalnych sił. Dzieciaki w kinie siedzą i myślą: chciałbym mieć możliwości takie jak ona, może i mnie coś podobnego spotka już jutro.
Poszukiwania czarownicy i małej czarowniczki
Twórcy filmu podkreślali, że właśnie z tego względu, iż film zawierał mnóstwo partii realizowanych za pomocą technik komputerowych, poszukiwali aktorów obdarzonych wyjątkową wyobraźnią. Bo przecież wiele scen miało być kręconych przy użyciu blue boxu. – Ponad pół roku trwało poszukiwanie odtwórców głównych ról. Przesłuchaliśmy pond 600 dzieciaków – wspominała Mehner. – Lili znaleźliśmy stosunkowo szybko. Freund miała doświadczenie telewizyjne, dobrze czuła się przed kamerą. Natomiast Samiego Herzoga, który zagrał jej brata Leona, zgarnęliśmy dosłownie ze szkolnego podwórka. Reżyser bardzo chwalił młodziutką aktorkę: – Alina Freund ma świetną ekranową prezencję i już spore doświadczenie. Odpowiadała mojej wizji postaci: to pełna energii, pewna siebie młoda dama. Tak zaś o swej bohaterce opowiadała 13-letnia Alina Freund: – To zupełnie zwykła dziewczyna, o rudych włosach. Ale zostaje czarownicą, ponieważ ma być następczynią Surulundy. Inaczej niż w książce, Księga Zaklęć trafia do niej niespodziewanie, pod poduszkę. W polskiej wersji językowej swego głosu użycza tej postaci Iga Kreft: – Lili jest inteligentną i bystrą dziewczynką – mówi – ma bujną wyobraźnię, jest też bardzo wrażliwa i dojrzała jak na swój wiek. Mogłaby być moją siostrą, dobrze byśmy się dogadywały. I dodaje: – To film dla każdego, nie jest zarezerwowany tylko dla małych dzieci. Ja mam 15 lat, a śmieszył mnie bardzo i byłam ciekawa, jak się rozwinie akcja.
Wielką wagę przywiązywano do znalezienia odtwórcy roli złego czarnoksiężnika Hieronimusa, który za wszelką cenę pragnie zdobyć magiczną księgę. – Ingo Naujocks po prostu nas zachwycił – mówiła Mehner. – To tak, jakby rola była pisana z myślą o nim. Potrafi być naprawdę groźny, a jednocześnie wniósł na ekran ton specyficznego humoru, na czym nam bardzo zależało. Nieco podobnie było z Anją Kling w roli matki Lili. Ona też zaimponowała nam wyczuciem komizmu. Reżyser tak opowiadał o postaci złego czarnoksiężnika: – Moje córki dały mi cenną wskazówkę: nie można przesadzać z negatywnymi bohaterami. Oczywiście, muszą budzić dreszcz grozy, ale także śmieszyć. Myślę, że w rysunku tej postaci nawiązujemy mocno do disnejowskiej tradycji, w której źli bohaterowie to przeważnie banda nieudaczników. Zwłaszcza ich szef jest na tyle głupi, że nie musimy aż tak bardzo drżeć o znajdującą się w niebezpieczeństwie bohaterkę. Alina Freund zdecydowanie polubiła swego filmowego antagonistę: – Jest raczej zabawny niż groźny. Oczywiście, marzy o władzy nad światem i przede wszystkim o tym, żeby stać się świetnym czarodziejem. Niezbyt mu to wychodzi – zmienił przecież przypadkiem swego asystenta w mopsa. To świadczy o tym, jak jest śmieszny.
Jeśli chodzi o rolę Hektora, to już podczas pisania scenariusza reżyser miał upatrzonego aktora – Michaela Mitttermeiera. Tak o tym opowiadał: – W Los Angeles spotkałem jedną z dawnych szefowych produkcji Disneya. Powiedziałem jej wtedy, że dobry film dla dzieci musi mieć element anarchii. I taki jest Hektor – niezbyt bystry, mało opanowany, za to właśnie nieco anarchistyczny. Pomyślałem, że Michael jest do takiej roli idealny. Ten wybór okazał się jak najbardziej słuszny. Mehner wspominała: – Był po prostu znakomity. A każdą swą kwestię podkreślał odpowiednim gestem. Tak więc mieliśmy do czynienia nie tylko z artystą, który podkładał głos. Nagrywaliśmy popisy Michaela i bardzo wiele elementów z jego występów nasi animatorzy wykorzystali, pracując nad postacią smoka. Coldewey natomiast podkreślał, że Hektor musiał sprawiać wrażenie całkowicie wiarygodnej postaci, w pełni zintegrowanej z postaciami aktorskimi, w czym użyczający smokowi głosu aktor bardzo pomógł. Producent zaznaczał także, że tworząc postać Hektora starano się nawiązać do najlepszej komputerowej szkoły animacji – filmów Disneya i Pixara. – Tak sympatycznej postaci w filmie dawno nie było, Hektor jest śmieszny, miły, ciepły, pozytywny – mówi Zbigniew Suszyński, będący Hektorem w polskiej wersji językowej. – Ma świetny kontakt z bohaterką, Lili, jest bardzo pomocny i życzliwy. Ma dużo uroku, to jedna z najfajniejszych postaci, jakie zdarzyło mi się dubbingować, a było ich wiele. Dodam, że jest łasuchem i często burczy mu w brzuchu! Rzeczywiście, Hektor ma, oprócz rozrabiackiego charakteru, znaczącą słabość – uwielbia jeść i właściwie walczy z nadwagą. – Żeby mi pomóc go sobie wyobrazić, na planie stał często animator z kukiełką – opowiadała o szczegółach realizacji Alina Freund, grająca Lili. Zbigniew Suszyński podsumowuje: – Film ma bardzo ciepły i wesoły klimat, ale nie jest przeładowany efektami specjalnymi, co jest na pewno dużym plusem tej historii.
Głos matki Lili (Anja Kling) w polskiej wersji językowej podkłada Anna Dereszowska. – Postać, którą gram – mówi – ma dwoje dzieci, a oboje mają mnóstwo pomysłów i jednocześnie dużą wyobraźnię. Film pokazuje walkę dobra ze złem, i to, że dzięki przyjaźni, miłości, sile uczuć, udaje się ten zły świat pokonać. Jak podkreśla aktorka, film „wpisuje się w nurt harropotterowski". – Jest jednak bardziej baśniowy – zaznacza – i nie tak mroczny. Przypomina filmy z naszego dzieciństwa, typu „Arabella", które miały w sobie dozę grozy, ale nie pokazywały mrocznego, krwawego świata, jaki znamy z kolejnych części „Harry′ego". Sporo jest w filmie fragmentów, które wywołają uśmiech także na twarzach rodziców. Czy aby dobrze wczuć się w atmosferę takiego filmu, trzeba uwierzyć w czary? – Jest sporo takich momentów – odpowiada żartobliwie Dereszowska – kiedy chciałabym umieć czarować, na przykład gdy stoję w korku… Mam jeszcze sporo dziecięcych marzeń, na przykład chciałabym latać, robić salto. A to świadczy o tym, że gdzieś tam w sobie mam dziecięcą wyobraźnię i wrażliwość, co jest niezwykle istotne.
Do roli Surulundy pozyskano doskonałą hiszpańską aktorkę charakterystyczną, Pilar Bardem, pochodzącą ze słynnej filmowej rodziny, matkę Javiera Bardema. Reżyser był niezwykle zadowolony, że udało się właśnie ją namówić do udziału w filmie.
Stefan da radę!
Ryzykownym posunięciem mogło się wydawać zatrudnienie jako reżysera Stefana Ruzowitzky′ego, Austriaka o światowej sławie, który jednak do tej pory nie miał do czynienia z filmem skierowanym do młodej publiczności. Coldewey był jednak pewny słuszności tej decyzji: – Byłem entuzjastycznie nastawiony do tego pomysłu. Stefan wielokrotnie udowadniał swą wielką wszechstronność. Nakręcił przecież „Die Sebtelbauern", film, który stał się bez wątpienia nowym słowem w dziedzinie heimat-filmu, błyskotliwy thriller „Anatomia" czy wreszcie wielopłaszczyznowy film dotyczący faszystowskiej przeszłości – „Fałszerze". W każdym z tych kompletnie różnych gatunków osiągnął wręcz fascynujące rezultaty. Uważaliśmy zatem, że czeka go także sukces w dziedzinie filmu familijnego. Wiedzieliśmy też, że Stefan ma dwie córki i świat dziecięcej wyobraźni nie jest mu obcy. Ruzowitzky potwierdzał, że czerpał inspirację m.in. z pokoju dziecinnego: – Mocno przekształciłem dialogi, kierując się tym, co sam nieraz słyszałem w pokoju moich dzieciaków. Jedna z córek żaliła się nawet, że znalazła w scenariuszu mnóstwo swych głośnych narzekań! Reżyser przyznawał też, że nowym doświadczeniem była dla niego nie tylko praca z dziećmi, ale i zastosowanie efektów specjalnych: – Miałem już do czynienia z komputerowymi efektami i nowoczesną animacją, ale w stosunkowo niewielkich dawkach. To samo dotyczy dzieci i zwierząt – nie byłem zbyt doświadczony w pracy z nimi. A zatem realizacja filmu wymagała ode mnie wzmożonej koncentracji. Tym bardziej, że właściwie nie mieliśmy ujęcia, w którym nie byłoby dzieciaka, efektu specjalnego albo zwierzęcia. Na szczęście Ruzowitzky szybko znalazł porozumienie z młodymi aktorami: – Nie kazałem dzieciakom uczyć się scenariusza na pamięć, słowo w słowo. Dostawały do domu tylko szkice i cząstkowe streszczenia. Chodziło mi o osiągnięcie efektu spontaniczności i naturalności.
Mehner tak tłumaczyła założenia twórców filmu, jeśli idzie o jego adresatów: – Jest skierowany przede wszystkim do dzieci, do wielbicieli tego cyklu książek. Ale staraliśmy się, żeby nasz utwór był na tyle wieloznaczny, żeby i dorośli znaleźli w nim sporo dla siebie. Łącznie praca trwała trzy długie lata, z czego dwa pochłonęło przygotowanie scenariusza. Muzykę skomponował niemiecki kompozytor Kurt Badelt, który pierwsze sukcesy święcił w telewizji (serial „Peter Storm"), a potem zasłynął w Hollywood z pracy przy takich filmach, jak „Hannibal" Ridleya Scotta, „Piraci z Karaibów: Klątwa Czarnej Perły", „Posejdon", a ostatnio „Dragon Hunters". Film odniósł sukces kasowy w Niemczech, pokazywano go już w 40 krajach świata, obecnie trwa postprodukcja drugiej części cyklu.
O aktorach
Alina Freund (Lili)
Urodziła się w 1997 roku w Monachium. Wzięła udział w dubbingu niemieckiej wersji filmu słynnego animatora Hayao Mizyakiego „Gake no ue no Ponyo" (2008). Karierę telewizyjną rozpoczęła w wieku sześciu lat w magazynie telewizji RTL „Explosiv". Wystąpiła w kilku reklamówkach, między innymi Happy Meal dla McDonald′sa.
Filmografia:
2004 – Der Bergpfarrer (TV), 2005 – Tote Hose – Kann nicht, gibt′s nicht (TV), Ausgerechnet Weihnachten (TV), Der Bergpfarrer 2 – Heimweh nach Hohenau (TV), 2007 – Alma ermittelt – Tango und Tod (TV), Annas Alptraum kurz nach 6 (TV), 2008 – Im Winter ein Jahr, 2009 – Czarodziejka Lili: Smok i magiczna księga (Hexe Lilli: Der Drache und das magische Buch), Der Alte (serial TV, odc. Taxi mörder, prem. TV 1.05.2009), Mein nachbar, sein Dackel & ich (TV), 2010 – Die legende von Loch Ness (TV, w realizacji), Hexe Lilli: Die Reise nach Mandolan (w realizacji)
Pilar Bardem (Surulunda)
Urodziła się 14.03.1939 r. w Sewilli. Jest matką aktorki Moniki oraz aktorów Carlosa i Javiera Bardemów. Napisała autobiografię „La Bardem" (2005). Jej rodzice byli znanymi w Hiszpanii aktorami, reżyser Juan Antonio Bardem (1922-2002), klasyk hiszpańskiego kina, był jej bratem. Wielce ceniona w rodzinnym kraju aktorka drugoplanowa i charakterystyczna. W 1996 roku zdobyła najważniejszą hiszpańską nagrodę filmową Goya za drugoplanowy występ w filmie „Po śmierci o nas zapomną". Popularność przyniósł jej udział w licznych serialach telewizyjnych. Jest znana z wyrazistych, lewicujących poglądów politycznych. Postuluje liberalizację kościoła katolickiego, walczy o prawa kobiet, protestowała przeciw udziałowi Hiszpanii w wojnie w Iraku. W Polsce pamiętamy ją miedzy innymi z wyrazistego występu w filmie „Miłość dla każdego".
Filmografia (wybór):
1965 – El mundo sigue, 1969 – Buenos días, condesita, 1971 – La novicia rebelde, Las melancólicas, Varietés, 1972 – Las colocadas, 1975 – Ofiara namiętności (El poder del deseo), 1977 – Los claros motivos del deseo, El puente, 1978 – Carne apaleada, El hombre que supo amar, Soldados, 1979 – Cinco tenedores, 1980 – El poderoso influjo de la luna, 1983 – Vivir mañana, 1984 – Al este, del oeste, La Lola nos lleva al huerto, 1986 – El orden cómico, 1987 – Lorca, muerte de un poeta (serial TV), 1989 – Bueno y tierno como un ángel, 1990 – Contra el viento (TVP: Pod wiatr), Las edades de Lulú, 1991 – Todo por la pasta, Pepo, el del olvido, 1992 – Krowy (Vacas), 1993 – Amor e Dedinhos de Pé, 1994 – Siete mil días juntos, 1995 – La madre, Boca a boca, 1996 – Nadie hablará de nosotras cuando hayamos muerto (Canal +: Po śmierci o nas zapomną), 1997 – Drżące ciało (Carne trémula), A mi moda (TV), Airbag, 1998 – En dag til i solen, 1999 – Mon père, ma mère, mes frères et mes soeurs, 2000 – Miłość dla każdego (Sexo por compasión), Lo básico, Panteleón y las visitadoras, Gitano, 2001 – Sin noticias de Dios, 2003 – Cosa de brujas, 2004 – María querida, 2005 – 20 centímetros, 2006 – Alatriste, La bicicleta, 2007 – Madrid – Moscú, 2008 – La vida en rojo, 2009 – Killer, Czarodziejka Lili: Smok i magiczna księga (Hexe Lilli: Der Drache und das mgische Buch), 2010 – La vida empieza hoy (w realizacji), Hexe Lilli: Die Reise nach Mandolan (w realizacji)
O twórcach filmu
Stefan Ruzowitzky (reżyseria, scenariusz)
Urodził się 25.12.1961 roku w Wiedniu. Studiował historię i teatrologię. W latach 80. reżyserował sztuki teatralne („Ars Electronica"), pisał i inscenizował słuchowiska dla radia ORF. Od 1987 roku działał jako wolny strzelec – realizator telewizyjny. Kręcił filmy reklamowe, dokumenty i filmy krótkie, a potem teledyski, między innymi takich wykonawców, jak N′Sync, The Scorpions, Die Prinzen czy No Mercy. Jego kinowy debiut „Tempo" zdobył prestiżową nagrodę Maxa Ophülsa. Po zrealizowaniu komedii wojennej „Szpiedzy tacy jak oni", odniósł wielki sukces „Fałszerzami", zdobywając Oscara za najlepszy film zagraniczny. Dawid Striesow zdobył Niemiecką Nagrodę Filmową za najlepszą rolę drugoplanową za występ w tym filmie. Zapytany o to, czy jako laureat Oscara wybiera się do Hollywood, Ruzowitzky odpowiada: – To mit, że trzeba tam koniecznie jechać. To przede wszystkim miejsce, gdzie schodzą się drogi, gdzie zapadają decyzje, ale niekoniecznie trzeba być tam na miejscu. Dziś bez problemu austriacki reżyser może nakręcić film z australijską aktorką i angielskim operatorem w Maroku.
Filmografia:
1996 – Tempo, 1998 – Die Sebtelbauern, 2000 – Anatomie (wideo, Cinemax Plus: Anatomia), 2001 – All the Queen′s Men (wideo, DVD: Szpiedzy tacy jak oni), 2003 – Anatomie 2 (wideo, DVD: Anatomia 2), 2007 – Fałszerze (Die Fälscher), 2009 – Czarodziejka Lili: Smok i magiczna księga (Hexe Lilli: Der Drache und das magische buch)
Tytuły oryginalne:
Hexe Lilli: Der drache und das magische buch/ Lilly the
Witch: the Dragon and the
Magic Book
Reżyseria:
Stefan Ruzowitzky
Scenariusz:
Stefan Ruzowitzky,
Ralph Martin,
Armin Toerkell
na podstawie cyklu książek autorstwa Knistera
Wykonawcy:
Alina Freund Lili
Sami Herzog Leon
Pilar Bardem Surulunda
Anja Kling matka
Ingo Naujoks Hieronimus
Michael Mittermeier (tylko głos) Hektor
Theo Trebs Andreas
Leonard Boes Jonas
Antonia von Melville Mona
Yvonne Catterfeld blondynka
|Karl Markovics Alfred
Erwin Steinhauer (tylko głos) mops
Obsada polskiej wersji językowej:
Iga Kreft Lili
Anna Dereszowska matka
Elżbieta Kijowska Surulunda
Jacek Lenartowicz Hieronimus
Zbigniew Suszyński Hektor
Antoni Kostrzewa Leon
Paweł Szczęsny Serafim
Agnieszka Judycka blondynka
Janusz Wituch Alfred
Wit Apostolakis Jonas
Magda Wasylik Mona
Benjamin Lewandowski Andreas
oraz
Anna Apostolakis-Gluzińska, Dariusz Błażejewski, Justyna Bojczuk, Kacper Cybiński, Agnieszka Fajlhauer, Wiktoria Gąsiewska, Mateusz Gąsiewski, Ewa Kania, Julita kOżuszek, Jacek Król, Marcelina Lelek, Beata Łuczak, Olga Omeljaniec, Grzegorz Perczyński, Brygida Turowska, Magda Wasylik, Janusz Wituch, Karol Wróblewski
Opracowanie wersji polskiej: SDI Media Polska
Reżyseria wersji polskiej: Wojciech Paszkowski
Dialogi polskie: Tomasz Robaczewski
Nagranie i montaż dialogów: Maria Kantorowicz i Justyna Musialska
Zgranie polskiej wersji językowej: Michał Kosterkiewicz – Toya Studios
Kierownictwo produkcji wersji polskiej: Beata Jankowska i Urszula Nowocin
Muzyka: Klaus Badelt
Zdjęcia: Peter von Haller
Montaż: Britta Nahler
Scenografia: Isidor Wimmer
Kostiumy: Nicole Fischnaller
Dźwięk: Max Vorneh
Czas: 89 minut
Premiera światowa: 19.02.2009
Premiera polska: 28.05.2010
Dystrybucja w Polsce: Forum Film Poland
Dozwolony od lat: bez ograniczeń wieku
