Dzieci z ADHD

Dzieci z ADHD

Dziecko nadpobudliwe
📖 Czyta się średnio w 8 min. 🕑
Czym jest ADHD? 

ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytami uwagi jest częstym, przewlekłym, obejmującym wszystkie sfery życia zaburzeniem psychicznym, dotykającym od 3 do 7 % populacji dzieci. Jest schorzeniem najczęściej diagnozowanym ambulatoryjnie, choć w Polsce nadal niedostatecznie często i nazbyt późno. Nadpobudliwość psychoruchowa przejawia się u dziecka występowaniem objawów związanych z deficytami uwagi, impulsywnością i nadmierną ruchliwością w stopniu znacząco utrudniającym dziecku funkcjonowanie i różniącym go od rówieśników.

Rodzaj objawów występujących u dziecka i ich nasilenie jest jednostkowo zmienne, a także może zmieniać się wraz z wiekiem dziecka. Trafnie ilustruje to stwierdzenie, że ile dzieci tyle postaci zaburzenia. Najczęściej ADHD układa się jednak w 3 podtypy:
ADHD podtyp mieszany, gdzie występują objawy ze wszystkich trzech grup,
ADHD podtyp z nasiloną impulsywnością i nadruchliwością – u dzieci, których funkcjonowanie utrudnia nasilona impulsywność i nadruchliwość
ADHD podtyp z izolowanymi deficytami uwagi, gdzie głównym problemem są zaburzenia koncentracji (a więc krótki okres efektywnego skupienia, kłopoty z zaplanowaniem działań, wykonaniem złożonego polecenia, popełnianie błędów z nieuwagi, zapominanie i gubienie przedmiotów).

 

Następstwa ADHD 

ADHD znacząco upośledza funkcjonowanie społeczne i uniemożliwia sukces edukacyjny dziecka. Objawy trwają latami, do okresu adolescencji lub/i dorosłości (ok. 4,4% dorosłych w USA otrzymuje rozpoznanie ADHD). Niezdiagnozowane i nieleczone prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych (większe ryzyko wypadków, urazów, a w dorosłości chorób cywilizacyjnych), ukończenia edukacji na poziomie poniżej potencjalnych możliwości jednostki, pojawienia się depresji, zachowań agresywnych, niedostosowanych, zaburzeń lękowych, nadużywania substancji psychoaktywnych.

Rodziny i bliscy osób z ADHD są narażeni na silny stres i napięcie i tak jak sami pacjenci potrzebują opieki i wsparcia.

Rozpoznanie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

Postawienie rozpoznania w przypadku ADHD jest długim i złożonym procesem, wymaga wykluczenia zaburzeń, w których podstawowe dla ADHD objawy deficytów uwagi i kłopoty z dostosowaniem/regulacją zachowań są także ważnymi objawami, oraz rozpoznania wszystkich zaburzeń współwystępujących. W przypadku ADHD rozpoznanie jest stawiane w wyniku współpracy różnych specjalistów: psychologa, psychiatry dziecięcego, często też pedagoga, neurologa, ważne są informacje uzyskane od nauczycieli i opiekunów dziecka .

Najwyżej połowa zdiagnozowanych dzieci otrzymuje właściwą pomoc i leczenie. Dziecko z ADHD wymaga specjalnego postępowania od najmłodszych lat. Objawy utrudniają funkcjonowanie pacjenta w środowisku domowym i w szkole (tak podczas nauki, jak i w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi). W związku z tym w terapii pracuje się nie tylko z samym pacjentem, ale także z jego opiekunami oraz obejmuje się wsparciem środowiska, w których dziecko funkcjonuje: rodzinę i szkołę. Im więcej rodzajów interwencji stosuje się w terapii, tym jest ona skuteczniejsza.

 

Metody leczenia stosowane w ADHD

Metody leczenia stosowane w ADHD można podzielić na różnorodne niefarmakologiczne formy oddziaływań psychologicznych i specyficzne formy nauczania i komunikacji z dzieckiem, których uczy się jego opiekunów oraz farmakoterapię.
Do metod niefarmakologicznych zalicza się także m.in.: treningi neurokognitywne, EEG biofeedback, leczenie dietetyczne (wprowadzanie diet eliminacyjnych, suplementy dietetyczne), jednak ich skuteczność w odniesieniu do leczenia ADHD jest stale badana.

W leczeniu zespołu nadpobudliwości leki nie zastąpią innych sposobów oddziaływania, mogą natomiast je wspomóc. Leki nie są w stanie zmienić wszystkich aspektów funkcjonowania pacjenta. Jednak długotrwała, bezpieczna i skuteczna farmakoterapia jest metodą o udowodnionej skuteczności i powinna być stosowana u dzieci, u których sama modyfikacja metod wychowawczych oraz inne metody terapii nie dają wystarczającego efektu lub z jakiegoś powodu nie mogą być zastosowane. Skuteczna farmakoterapia znacząco redukuje objawy i poprawia ogólne funkcjonowanie dziecka, ale tylko w czasie stosowania leku.

Opracowała Agnieszka Pisula, lekarz psychiatra

 

Jak rozmawiać z dzieckiem z ADHD?

Objawy ADHD dzielą sie na trzy grupy:
• nadruchliwość;
• impulsywność;
• zaburzenia uwagi;

Objawy ADHD nie są winą dziecka. Dziecko z ADHD nie jest ani złośliwe ani uparte. Są działania, z którymi może mieć trudności, dlatego trzeba mu pomóc.

Należy odróżniać zachowania dziecka wynikające z objawów ADHD i te, które są po prostu nieodpowiednim zachowaniem. ADHD nie może stanowić wymówki dla dziecka: zasady obowiązują je tak samo, jak inne dzieci.

Dziecko z ADHD wymaga pomocy w tych sferach życia, które są zaburzone przez kłopoty z koncentracją, nadruchliwością lub nadmierną impulsywnością.

Terapia nie sprawi, że te objawy znikną, ale poprawi funkcjonowanie dziecka w określonych obszarach.

Nawiązywanie kontaktu z dzieckiem z ADHD:

Podejdź do dziecka i skoncentruj jego uwagę na sobie: spójrz mu w oczy, lekko dotknij.

Kurs online - Jak rozwijać koncentrację i uwagę dzieci

Mindfulness dla dzieci

Twoje dziecko ma trudności z koncentracją? Nie potrafi się na niczym skupić? Jest zestresowane?
Jeżeli chcesz pomóc dziecku rozwinąć pełnię jego możliwości, lepiej zrozumieć siebie, zbudować odporność na stres i nauczyć się słuchać głosu własnego serca – ten kurs jest właśnie dla was!

1. Wydawanie poleceń:

Jeśli chcesz wydać polecenie, pamiętaj, że najpierw musisz nawiązać z dzieckiem kontakt (patrz wyżej).
Dziecku należy powiedzieć co ma robić, a nie czego robić nie należy: „zejdź na podłogę” zamiast „nie wchodź na stół”, „siedź spokojnie” zamiast „nie wierć się” .

2. Pochwała:

Zamiast krytykować niepożądane zachowania, lepiej jest chwalić zachowania pożądane. W ten sposób zwiększamy prawdopodobieństwo wystąpienia ich w przyszłości.

3. Zasady:

Aby dziecku z ADHD ułatwić funkcjonowanie, należy wprowadzić jasne i prosto sformułowane zasady. Zasada powinna być sformułowana pozytywnie: zamiast „nie bijemy” mówimy „trzymamy ręce i nogi przy sobie”. Zasady mogą być ogólne, wtedy mieszczą się w nich reguły zachowań w wielu sytuacjach, lub bardziej szczegółowe: jeśli konkretne zachowanie jest wyjątkowo uciążliwe i wymaga modyfikacji.

Zasada ogólna: Trzymamy ręce i nogi przy sobie
• Nie bijemy innych osób;
• Nie niszczymy przedmiotów;
• Nie dotykamy cudzych rzeczy;
• Nie kopiemy innych osób, kiedy siedzimy np. przy stole;
W przypadku wyjaśniania zasady nie unikniemy co prawda słowa „nie”, ale zasada zapisana jest w sposób pozytywny.

Zasada szczegółowa:
„Obiad jemy, siedząc przy stole”
„Komputer włączają dzieci, które odrobiły lekcje”

Zasadę należy przypominać dziecku tyle razy, ile jest to potrzebne: to może być 2, 3 razy, ale także 5 razy, wszystko zależy od konkretnego dziecka, ale też od jego samopoczucia danego dnia.

Ważne! Należy pozostać przy dziecku tak długo, aż zastosuje się do zasady.

W trudnych sytuacjach zamiast tłumaczyć dziecku dlaczego nie powinno zachowywać się w określony sposób („bo to nieładnie”, „bo nam jest przykro”, itd.), odwołujemy się do konkretnej zasady: zamiast powiedzieć „uderzyłeś Krzysia, jemu jest teraz bardzo przykro, przecież wiesz, że nie należy tego robić”, mówimy „mamy zasadę ‘Trzymamy ręce i nogi przy sobie’” oraz egzekwujemy konsekwencje.

4. Konsekwencje:
• Natychmiastowa (szybka): powinna nastąpić natychmiast po niepożądanym zachowaniu;
• Doprowadzona do końca (skuteczna): powinna być wyegzekwowana i doprowadzona do końca;
• Adekwatna do wielkości przewinienia (sprawiedliwa);
• Wymierzona bez obrażania się, zabierania uczucia sympatii (sympatyczna): wypowiedziana tonem stanowczym, ale nie agresywnym, bez okazywania złości;
• NIGDY KARA CIELESNA !!!

Opracowała: Maja Cader, psycholog

Tydzień Świadomości o ADHD 2010

Tydzień Świadomości ADHD, który w 2010 r. w całej Europie obchodzony jest od 20 do 26 września, w Polsce zainauguruje dłuższą kampanię edukacyjną nt. ADHD. Długoterminowym zamierzeniem tej inicjatywy jest poprawa wizerunku dziecka z ADHD, poprzez zwiększenie zrozumienia i akceptacji dla chorujących na ADHD dzieci i walkę ze stereotypowym myśleniem o tym schorzeniu. Praktycznym celem, jakim stawiają sobie organizatorzy kampanii jest ułatwienie dzieciom z ADHD codziennego funkcjonowania w szkole, domu, grupie rówieśniczej, co przełoży się na zapewnienie im prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie w przyszłości.

Głównym adresatem tegorocznej kampanii są rodzice dzieci z ADHD. Im więcej będą oni wiedzieli o ADHD i rozumieli mechanizmy tego zaburzenia, tym życie zarówno ich dziecka, jak i najbliższego otoczenia będzie łatwiejsze. ADHD można oswoić, ale rodzice, oprócz tradycyjnych umiejętności wychowawczych, muszą nauczyć się regularnie organizować, kontrolować i planować życie swego dziecka, dawać mu pozytywne wsparcie, a kiedy trzeba konsekwentnie przypominać o obowiązujących jasnych zasadach. Wychowanie dziecka z ADHD można określić jako „wyższy wymiar rodzicielstwa”. Kosztuje wiele czasu, energii i determinacji, ale daje szanse na to, aby rodzinne i szkolne życie dziecka z ADHD i jego powodzenie w przyszłości, były takie same, jak jego rówieśników.

Wiedza i umiejętność postępowania z dzieckiem z ADHD jest także niezbędna nauczycielom. Jeśli przyjąć za oficjalnymi statystykami, że ADHD diagnozowane jest u 5-7% dzieci, oznacza, że średnio w każdej klasie nauczyciel może trafić na ucznia z ADHD. Od tego czy potrafi mu pomóc i odpowiednio zorganizować jego pracę, zależą nie tylko szanse na sukcesy edukacyjne dziecka, ale także spokój i harmonia w całej klasie.

Rola nauczycieli jest tym większa, że to często oni, jako pierwsi sygnalizują rodzicom problemy z koncentracją, nadaktywnością, impulsywnością dziecka, a w konsekwencji z dostosowaniem się do reguł obowiązujących w szkole. Dobra i stała współpraca między szkołą i domem zwiększa skuteczność działań podejmowanych przez rodziców i nauczycieli. Rodzice powinni też wiedzieć, że to właśnie placówki systemu oświaty, a więc przedszkola i szkoły, a potem poradnie psychologiczno-pedagogiczne są w pierwszej kolejności obowiązane udzielić dzieciom z ADHD pomocy.

Podczas Tygodnia Świadomości ADHD w wielu miastach Polski uruchomione zostaną punkty konsultacyjne, w których rodzice i opiekunowie dzieci z ADHD będą mogli porozmawiać ze specjalistami. Psycholodzy będą dyżurowali w wybranych poradniach, odpowiadali na pytania zgłaszane telefonicznie oraz przez Internet.

Szczegółowy program Tygodnia Świadomości ADHD można znaleźć na portalu zdrowotnym linemed.pl, na którym uruchomiony został także wirtualny punkt konsultacyjny dla rodziców. Korzystając z opcji „Zapytaj Eksperta” można zasięgnąć rady psychologa i otrzymać pomocne informacje jak radzić sobie i jak pomóc dziecku z ADHD.

Zapraszamy też do lektury artykułów  Arteterapia terapia przez sztukę oraz Szaleństwa na placu zabaw uszczęśliwiają dzieci, ale czy tylko?

zapis na newsletter - prezent
Zapisz się na cotygodniowy newsletter z wydarzeniami w Twoim mieście i odbierz eBook za darmo! wybierz eBook dla siebie
zapis na newsletter - prezent